Алматы, 2015 ж. 4 страница

Орыс тілінде

1. Технология лекарственных форм. /Под ред. Т.С.Кондратьевой. – М., Медицина, 1991 г.- 1-й том. – 496 с.

2. Технология лекарственных форм. /Под ред. Л.А.Ивановой/ – М., Медицина, 1991 г. – 2-й том. – 544 с.

3. Чуешов В.И., Зайцев А.И., Шебанова С.Г. Промышленная технология лекарств. – Харьков, 2002. - В 2-х томах: 1-й том. – 716 с., 2-й том.– 557 с.

4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. – (Под ред. Кондратьевой Т.С.). – М., 1986.– 287 с.

5. Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. – (Под ред. Тенцовой А.И.). – М., 1986. – 271 с.

қ осымша:

1. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 1. – Алматы, 2008. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 592 б.

2. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 2. – Алматы, 2009. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 792 б.

3. ГФ СССР Х издания М., Медицина, 1968.– 1080 с.

4. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1987. – Том 1. – 336 с.

5. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1989. – Том 2. – 400 с.

6. Ділбарханов Р.Д., Датхаев У.М., Амантаева М.Е. Жақ па майлар. Алматы, 2005.– 123 б.

7. Машковский М.Д. - Лекарственные средства. - М.: Медицина, 2008. – Изд. 15-е.

8. Милованова Л.Н., Тарусова Н.М., Бабошина Е.В. Технология изготовления лекарственных форм. Ростов-на-Дону: «Феникс».– 2002.– 448 с.

9. Муляр А.Г. Общая рецептура: учеб.пос. – М., 2009.– 80 с.

10. Торланова Б.О. Машины и автоматы для фасовки и упаковки лекарственных форм. – Шымкент, 2003. – 166 с.

11. Сагиндыкова Б.А., Торланова Б.О., Анарбаева Р.М., Кыдыралиев Б.С. Биофармация и элементы фармакокинетики. – Шымкент, 2008. – 68 с.

12. Маркевич М.П. Руководство к лабораторным занятиям по биофармации. – Шымкент, 2008. – 50 с.

Кері байланыс (сұ рақ тар)

1. Ұ нтақ тау. Фармацевтік ө ндірістегі ұ нтақ тау. Ұ нтақ тау тү рлері.

2. Ә ртү рлі типті машиналарды қ олданғ ан кезде материалдардың қ ажетті ұ нтақ тау дә режесі мен физико-химиялық қ асиеттерін қ амтамасыз ету.

3. Ұ нтақ тағ ыш машиналар, жұ мыс істеу принциптері мен тә ртіптері.

4. Елеу. Ұ нтақ талғ ан материалды елеуіштер кө мегімен фракцияларғ а бө лу.

5. Тор материалдары жә не тү рлері. Механизацияланғ ан елеуіштер конструкциялары.

6. Араластыру. Заводтық жағ дайда ұ нтақ тә різді жә не кесілген материалдарды араластыру. Араластырғ ыш аппараттар, қ ұ рылысы, жұ мыс істеу принципі.

№6 ТАҚ ЫРЫП: ЖЫЛУ ПРОЦЕСТЕРІ. ЖЫЛУ АЛМАСТЫРҒ ЫШ АППАРАТТАР. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ Ө НДІРІСТЕ БУЛАНДЫРУ. БУЛАНДЫРҒ ЫШ АППАРАТТАР МЕН Қ ОНДЫРҒ ЫЛАР. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ Ө НДІРІСТЕ КЕПТІРУ. КЕПТІРУ ТӘ СІЛДЕРІ. КЕПТІРГІШТЕР.

Мақ саты: Тақ ырып бойынша берілген процесстерді, онда негізігі терминдер мен тү сініктерді мең геру.

Дә ріс тезистері

Фармацевтік ө ндірістің процестері жә не аппаратты

Машина – қ озғ аушы, беріліс жә не орындаушы механизмдердің бірлігі ретінде.

Ө ндірістік процестердегі энергия. Фармацевтік ө ндірістегі жылу процестері. Су буы негізгі жылу тасымалдағ ыш ретінде сипаттамасы. “Ө ткір”жә не “қ атаң ”бумен қ ыздыру. Қ ыздырғ ан кездегі бу шығ ыны. Ү здікті жә не ү здіксіз істейтін жылу алмастырғ ыш аппараттар.

Буландыру. Вакуумды буландыру. Вакуум-буландырғ ыш қ ондырғ ылар-дың, вакуум-буландырғ ыш аппараттардың принципиалды схемалары жә не олардың жұ мыс істеу принциптері. Буландыру кезіндегі жанама қ ұ былыстар, оларды жою жолдары.

Кептіру. Фармацевтік ө ндірістерде ә ртү рлі материалдарды кептіру.

Материал мен ылғ алдың байланысу тү рлері. Кептірудің статикасы мен кинетикасы. Кептіру процесін анық тайтын факторлар. Кептіру тә сілдері: контактты, конвективті, арнайы.

Контактты кептіргіштер. Ауалық (конвективті) кептіргіштер. Кептірудің арнайы тә сілдері.

Ұ нтақ тау. Фармацевтік ө ндірістегі ұ нтақ тау. Ұ нтақ тау тү рлері. Ә ртү рлі типті машиналарды қ олданғ ан кезде материалдардың қ ажетті ұ нтақ тау дә режесі мен физико-химиялық қ асиеттерін қ амтамасыз ету.

Ұ нтақ тағ ыш машиналар, жұ мыс істеу принциптері мен тә ртіптері.

Елеу. Ұ нтақ талғ ан материалды елеуіштер кө мегімен фракцияларғ а бө лу. Торматериалдары жә не тү рлері. Механизацияланғ ан елеуіштер конструкциялары.

Араластыру. Заводтық жағ дайда ұ нтақ тә різді жә не кесілген материалдарды араластыру. Араластырғ ыш аппараттар, қ ұ рылысы, жұ мыс істеу принципі.

Ұ нтақ тар. Жинақ тар. Сипаттамасы. Жіктелуі. Дайындаудың технологиялық схемасы. Стандарттау. Брикеттелген жинақ тар. Фитошайлар. Кү рделі ұ нтақ тар мен жинақ тардың жеке технологиясы. Ұ нтақ тар мен жинақ тардың заманауи номенклатуралары.

Ә дебиеттер тізімі:

Қ азақ тілінде

негізгі:

1. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. - Шымкент, 2008. - 346 б.

2. Сағ ындық ова Б.А., Анарбаева Р.М. Дә рілердің дә ріханалық технологиясы. - Шымкент, 2008. -436 б.

3. Дільбарханов Р.Д., Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Алматы.– 1998.–128 б.

4. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Шымкент.– 2002.–172 б.

Орыс тілінде

1. Технология лекарственных форм. /Под ред. Т.С.Кондратьевой. – М., Медицина, 1991 г.- 1-й том. – 496 с.

2. Технология лекарственных форм. /Под ред. Л.А.Ивановой/ – М., Медицина, 1991 г. – 2-й том. – 544 с.

3. Чуешов В.И., Зайцев А.И., Шебанова С.Г. Промышленная технология лекарств. – Харьков, 2002. - В 2-х томах: 1-й том. – 716 с., 2-й том.– 557 с.

4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. – (Под ред. Кондратьевой Т.С.). – М., 1986.– 287 с.

5. Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. – (Под ред. Тенцовой А.И.). – М., 1986. – 271 с.

қ осымша:

1. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 1. – Алматы, 2008. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 592 б.

2. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 2. – Алматы, 2009. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 792 б.

3. ГФ СССР Х издания М., Медицина, 1968.– 1080 с.

4. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1987. – Том 1. – 336 с.

5. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1989. – Том 2. – 400 с.

6. Ділбарханов Р.Д., Датхаев У.М., Амантаева М.Е. Жақ па майлар. Алматы, 2005.– 123 б.

7. Машковский М.Д. - Лекарственные средства. - М.: Медицина, 2008. – Изд. 15-е.

Кері байланыс (сұ рақ тар)

1. Жылу процестері. Жылу алмастырғ ыш аппараттар.
2. Фармацевтикалық ө ндірісте буландыру.
3. Буландырғ ыш аппараттар мен қ ондырғ ылар.
4. Фармацевтикалық ө ндірісте кептіру.
5. Кептіру тә сілдері. Кептіргіштер.

№7 ТАҚ ЫРЫП: ЭКСТРАКЦИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТАР. Қ Ұ РЫЛЫСЫ КЛЕТКАЛЫ КАПИЛЛЯРЛЫ-САҢ ЛАУЛЫ ШИКІЗАТТЫ ЭКСТРАКЦИЯЛАУДЫҢ НЕГІЗГІ ЗАҢ ДЫЛЫҚ ТАРЫ.

Мақ саты: Тақ ырып бойынша берілген процесстерді, онда негізігі терминдер мен тү сініктерді мең геру.

Дә ріс тезистері

ТҰ НДЫРМАЛАР Tincturae

АНЫҚ ТАМАСЫ

Тұ ндырмалар – кептірілген ө сімдік немесе жануар шикізаттарынан алынатын сұ йық дә рілік заттар. Тұ ндырмаларды дайындау ү шін экстракция алдында шикізатты алдын-ала ө ң деуден ө ткізеді, мысалы ұ сақ тау, майсыздандыру немесе ферменттерді ә серсіздендіру.

Тұ ндырмаларды мацерация, перколяция немесе басқ а сә йкес келетін валидирленген ә дістермен қ ажет концентрациядағ ы спиртті қ олдану арқ ылы дайындайды.

Тұ ндырмалар қ ажет концентрациядағ ы спиртте экстрактарды еріту немесе сұ йылту арқ ылы да дайындалуы мү мкін.

Тұ ндырмаларды ә детте1 бө лік шикізат пен 10 бө лік экстрагентті қ олданып немесе 1 бө лік шикізат пен 5 бө лік экстрагентті қ олданып дайындайды. Тұ ндырмалар ә детте мө лдір болады. Егер қ ұ рамында айтарлық тай ө згерістер болмаса, сақ тау кезінде азғ антай тұ нба тү зілуіне рұ қ сат етіледі.

Тұ ндырмаларды дайындау ү шін кептірілген ө сімдік материалдарын, ал кей кезде жас ө сімдік шикізаттарын қ олданады. Ә сері кү шті емес қ ұ рғ ақ стандартты шикізаттан тұ ндырманы 1: 5 не 1: 10 қ атысында дайындайды. ДӨ Ш-тен ә р тү рлі тұ ндырмаларды дайындағ анда, еріткіш ретінде этил спиртінің ә р тү рлі концентрациясын қ олданады. Мысалы, мең дуана, бө ріқ арақ ат, шайқ урай, т.б. тұ ндырманы дайындағ анда 70%-дық, кейде 40%-дық спирт экстрагент ретінде қ олданылады. Тұ ндырманымацерация, турбоэкстрациялы мацерация экстракт айналымы, бө лшекті мацерация, перколяция, қ ою жә не қ ұ рғ ақ еріткі-концентраттарды еріту ә дістерімен алады. Тұ ндырманы 8°С-тан тө мен темп-рада бірнеше тә улік тұ ндырып, сү зіп тазалайды

Ө НДІРІСІ

Перколяция ә дісі. Егер қ ажет болса, шикізатты белгілі ө лшемдегібө лшектеге дейін ұ сақ тайды жә не сә йкес мө лшердегі экстрагентпен экстракциялайды. Шикізатты кө рсетілген экстрагент бө лігімен жақ сылап араластырады жә не белгілі бір уақ ытқ а қ алдырады. Одан соң экстракторғ а салып, шикізаттың сә йкес экстрагент қ абатымен толық жабылуын қ адағ алай отырып баяу перколяциялайды. Қ алдық ты сығ ып жә не алынғ ан сұ йық тық ты перколяттпен қ осуғ а болады.

Мацерация ә дісі. Егер басқ а нұ сқ аулар жоқ болса, қ ажет мө лшерде дайындалғ ан материалды кө рсетілген экстрагенттің сә йкес мө лшерімен экстракциялайды жә не жабық экстракторда белгілі бір уақ ыт кө лемінде мацерациялайды. Қ алдық ты экстрагенттен бө ліп аладыжә не қ ажет болса сығ ады. Одан соң екі сұ йық тық ты біріктіреді.

Экстракттардан дайындау. Экстракттарды еріту немесе сұ йылту арқ ылы дайындау ү шін спирттің сә йкес концентрациясын пайдаланады. Спирт пен ә сер етуші заттар мө лшері немесе спирт пен қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері, егер бұ л жағ дайлар қ арастырылғ ан болса, мацерация немесе перколяция ә дістерімен алынғ ан осындай тұ ндырмадағ ы кө рсеткіштерге сай келу керек.

Қ ұ рамын реттеу. Егер қ ажет болса қ ұ рамындағ ы ә сер етуші заттар мө лшерін концентрациясы сә йкес келетін экстрагентті қ осу немесе тұ ндырманы қ осу арқ ылы реттейді.

СЫНАУЛАР

Салыстырмалы тығ ыздығ ы (2.2.5.). Тұ ндырманың салыстырмалы тығ ыздығ ының мә ні жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Этанол мө лшері (2.9.10.). Этанол мө лшері жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Метанол жә не 2-пропанол (2.9.11.). Жеке бапта басқ а нұ сқ аулар болмаса метанол 0, 05 %-дан (кө лем/ кө лем) жә не (кө лем/ кө лем) 2-пропанол 0, 05 %-дан аспауы керек.

Қ ұ рғ ақ қ алдық. Тұ ндырмада қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Диаметрі 50 мм жә не биіктігі 30 мм болатын ө лшенген бюксқ а 2.00 г. немесе 2, 0 мл тұ ндырманы қ ұ йып, су моншасында қ ұ рғ ағ анша буландырады жә не кептіргіште 100 ^оС-ден 105^о С-ге дейінгі температурада 3 сағ ат бойы кептіреді. Бюксты эксикаторда фосфордың (V) тотығ ының Р ү стінде суытады жә не ө лшейді. Нә тижені салмақ тық процентте немесе литрдегі граммен кө рсетеді.

САҚ ТАУ

Тығ ыз жабылғ ан контейнерлерде, жарық тү спейтін жерде.

ТАҢ БАЛАУ

Этикеткасында кө рсетіледі:

-қ андай материал қ олданылғ ан - ө сімдік немесе жануар тектес;

-егер қ ажет болса, жаң а жиналғ ан ө сімдік немесе жануар тектес

материалдар қ олданылғ аны;

-дайындауғ а қ олданылғ ан спирт концентрациясы;

-тұ ндырмадағ ы спирт концентрациясы;

-ә сер етуші заттың мө лшері жә не немесе бастапқ ы материалдың

экстрагент мө лшеріне немесе бастапқ ы материалдың алынғ ан тұ ндырма

мө лшеріне қ атынасы.

Ә дебиеттер тізімі:

Қ азақ тілінде

негізгі:

1. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. - Шымкент, 2008. - 346 б.

2. Сағ ындық ова Б.А., Анарбаева Р.М. Дә рілердің дә ріханалық технологиясы. - Шымкент, 2008. - 436 б.

3. Дільбарханов Р.Д., Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Алматы.– 1998.–128 б.

4. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Шымкент.– 2002.–172 б.

Орыс тілінде

1. Технология лекарственных форм. /Под ред. Т.С.Кондратьевой. – М., Медицина, 1991 г.- 1-й том. – 496 с.

2. Технология лекарственных форм. /Под ред. Л.А.Ивановой/ – М., Медицина, 1991 г. – 2-й том. – 544 с.

3. Чуешов В.И., Зайцев А.И., Шебанова С.Г. Промышленная технология лекарств. – Харьков, 2002. - В 2-х томах: 1-й том. – 716 с., 2-й том.– 557 с.

4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. – (Под ред. Кондратьевой Т.С.). – М., 1986.– 287 с.

5. Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. – (Под ред. Тенцовой А.И.). – М., 1986. – 271 с.

қ осымша:

1. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 1. – Алматы, 2008. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 592 б.

2. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 2. – Алматы, 2009. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 792 б.

3. ГФ СССР Х издания М., Медицина, 1968.– 1080 с.

4. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1987. – Том 1. – 336 с.

5. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1989. – Том 2. – 400 с.

6. Ділбарханов Р.Д., Датхаев У.М., Амантаева М.Е. Жақ па майлар. Алматы, 2005.– 123 б.

7. Машковский М.Д. - Лекарственные средства. - М.: Медицина, 2008. – Изд. 15-е.

8. Милованова Л.Н., Тарусова Н.М., Бабошина Е.В. Технология изготовления лекарственных форм. Ростов-на-Дону: «Феникс».– 2002.– 448 с.

Кері байланыс (сұ рақ тар)

1. Тұ ндырма алу ә дістерін қ андай.

2. Тұ ндырма алу ерекшеліктерін ата

3. Тұ ндырмаларғ а жү ргізілетін сынулар

№8 ТАҚ ЫРЫП: БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ЗАТТАРДЫ ЭКСТРАКЦИЯЛАУ Ә ДІСТЕРІ. АППАРАТУРА.

Мақ саты: Тақ ырып бойынша берілген процесстерді, онда негізігі терминдер мен тү сініктерді мең геру.

Дә ріс тезистері

ЭКСТРАКТТАР Extracta

АНЫҚ ТАМАСЫ

Экстракттар- кептірілген ө сімдік немесе жануар тектес шикізаттардан алынатын сұ йық, қ атты немесе қ ою консистенциялы концентрленген препараттар. Кейбір жағ дайларда экстракцияланатын материалдарды алын-ала ө ң дейді, мысалы ферменттерді ә лсіздендіру, ұ сақ тау немесе майсыздандыру.

Экстракттарды мацерация, перколяция немесе сә йкес келетін басқ а валидирленген ә дістермен этанол немесе басқ а қ ажет еріткіштерді қ олдану арқ ылы алады. Егер қ ажет болса экстракциядан соң керексіз матеиалдарды жояды.

Ө НДІРІСІ

Перколяция ә дісі. Егер экстракцияланатын шикізатты қ ажет болса белгілі ө лшемдегі бө лшектерге дейін ұ сақ тайды, кө рсетілген мө лшердегі экстрагенттің бө лігімен жақ сылап араластырады жә не белгілі бір уақ ытқ а қ алдырады. Қ оспаны экстракторғ а салып, барлық уақ ытта шикізаттың экстрактпен толық жабылуын қ адағ алай отырып, баяу перколяциялайды. Қ алдық ты сығ ып жә не алынғ ан сұ йық тық ты перколяттпен қ осуы мү мкін.

Мацерация ә дісі. Егер экстракцияланатын шикізатты қ ажет болса белгілі ө лшемдегі бө лшектерге дейін ұ сақ тайды, кө рсетілген мө лшердегі экстрагенттің бө лігімен жақ сылап араластырады жә не жабық экстракторда белгілі уақ ыт арлығ ында мацерациялайды. Қ алдық ты экстрагенттен бө ліп жә не қ ажет жағ дайда сығ ады. Одан соң екі сұ йық тық ты біріктіреді.

Қ ажет консистенцияғ а дейін концентрлеуді ә детте тө мендетілген қ ысымда жә не компоненттердің бұ зылуы аз мө лшерде болатын температурада

сә йкес ә дістерді қ олданып жү ргізеді. Экстракттардағ ы еріткіш қ алдық тарының мө лшері кө рсетілген шектен аспауы керек.

Экстракт қ ұ рамын оны қ ұ райтын бө ліктердің белгілі мө лшеріне жеткізуді реттеу ү шін сә йкес келетін қ осымша материалдар немесе осы препаратты дайындауда қ олданылатын ө сімдік немесе жануар тектес материалдардан алынғ ан басқ а концентрациядағ ы экстракттар қ олданылады.

Сұ йық экстракттар

АНЫҚ ТАМАСЫ

Сұ йық экстракттар- ә детте бастапқ ы кептірілген ө сімдік шикізатының массасының бір бө лігіне массасы немесе кө лемі бойынша эквивалентті препараттар. Қ ажет жағ дайда бұ л препараттарды еріткіштер, ә сер етуші заттар немесе қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері қ ойылатын талаптарғ а сай болуы ү шін стандарттайды.

Сұ йық экстракттарды тек белгілі концентрациядағ ы этанол немесе суды қ олданып жоғ арыда аталғ ан ә дістермен, қ ою немесе қ ұ рғ ақ экстракттарды кө рсетілген еріткіштердің біреуінде ерітіп алады, егер қ ажет болса фильтрлейді. Бірақ, ә рбір ә діс қ ұ рамы бойынша салыстырмалы препараттарды беруі қ ажет. Егер қ ұ рамында айтарлық тай ө згерістер болмаса, сақ тау кезінде азғ антай тұ нба тү суіне рұ қ сат етіледі.

Сұ йық экстракттарғ а микробтарғ а қ арсы сә йкес консерванттар қ осылуы мү мкін.

СЫНАУЛАР

Салыстырмалы тығ ыздығ ы (2.2.5.) Сұ йық экстракттардың салыстырмалы тығ ыздығ ының мә ні жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Этанол мө лшері (2.9.10.). Қ ұ рамында спирті бар сұ йық экстракттарда этанол мө лшерін анық тайды. Этанол мө лшері жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Метанол жә не 2-пропанол (2.9.11.). Егер жеке бапта басқ а кө рсеткіштер болмаса, қ ұ рамында спирті бар экстракттарда метанол 0, 05 % -дан(кө лем/ кө лем) жә не 2-пропанол 0, 05 % -дан (кө лем/ кө лем) аспауы керек.

Қ ұ рғ ақ қ алдық. Сұ йық экстракттардағ ы қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Тү бі жазық табақ шағ а немесе диаметрі 50 мм жә не биіктігі 30 мм болатын бюксқ а 2.00г. немесе 2, 0 мл экстракты қ ұ йып, су моншасында қ ұ рғ ағ анша буландырады жә не кептіргіште 100 ^оС-ден 105 ^о С-ге дейінгі температурада 3 сағ ат бойы кептіреді. Бюксты эксикаторда фосфордың (V) тотығ ының Р ү стінде суытады жә не ө лшейді. Нә тижені салмақ тық пайызда немесе литрдегі граммен кө рсетеді.

САҚ ТАУ

Тығ ыз жабылғ ан контейнерлерде, жарық тү спейтін жерде.

ТАҢ БАЛАУ

Этикеткасында кө рсетіледі:

-қ андай шикізат қ олданылғ ан - ө сімдік немесе жануар тектес;

-қ ажет жағ дайда жаң а жиналғ ан ө сімдік немесе жануар тектес материалдар қ олданылғ аны;

-экстракты дайындауғ а қ олданылғ ан этанол концентрациясы пайыздық ү лесте (кө лем/кө лем);

-қ ажет жағ дайда дайын экстракттағ ы этанол мө лшері пайыздық ү лесте (кө лем/кө лем);

-ә сер етуші заттардың мө лшері жә не/немесе бастапқ ы заттардың мө лшерінің алынғ ан сұ йық экстракт мө лшеріне қ атынасы;

-микробтарғ а қ арсы ә рбір консерванттардың атауы мен концентрациясы.

Ә дебиеттер тізімі:

Қ азақ тілінде

негізгі:

1. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. - Шымкент, 2008. - 346 б.

2. Сағ ындық ова Б.А., Анарбаева Р.М. Дә рілердің дә ріханалық технологиясы. - Шымкент, 2008. - 436 б.

3. Дільбарханов Р.Д., Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Алматы.– 1998.–128 б.

4. Сағ ындық ова Б.А. Дә рілердің ө ндірістік технологиясы. – Шымкент.– 2002.–172 б.

Орыс тілінде

1. Технология лекарственных форм. /Под ред. Т.С.Кондратьевой. – М., Медицина, 1991 г.- 1-й том. – 496 с.

2. Технология лекарственных форм. /Под ред. Л.А.Ивановой/ – М., Медицина, 1991 г. – 2-й том. – 544 с.

3. Чуешов В.И., Зайцев А.И., Шебанова С.Г. Промышленная технология лекарств. – Харьков, 2002. - В 2-х томах: 1-й том. – 716 с., 2-й том.– 557 с.

4. Руководство к лабораторным занятиям по аптечной технологии лекарственных форм. – (Под ред. Кондратьевой Т.С.). – М., 1986.– 287 с.

5. Руководство к лабораторным занятиям по заводской технологии лекарственных форм. – (Под ред. Тенцовой А.И.). – М., 1986. – 271 с.

қ осымша:

1. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 1. – Алматы, 2008. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 592 б.

2. Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік Фармакопея. – Басылым 2. – Алматы, 2009. – Баспа ү й: Жібек Жолы. – 792 б.

3. ГФ СССР Х издания М., Медицина, 1968.– 1080 с.

4. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1987. – Том 1. – 336 с.

5. ГФ СССР Х1 издания М., Медицина, 1989. – Том 2. – 400 с.

6. Ділбарханов Р.Д., Датхаев У.М., Амантаева М.Е. Жақ па майлар. Алматы, 2005.– 123 б.

7. Машковский М.Д. - Лекарственные средства. - М.: Медицина, 2008. – Изд. 15-е.

8. Милованова Л.Н., Тарусова Н.М., Бабошина Е.В. Технология изготовления лекарственных форм. Ростов-на-Дону: «Феникс».– 2002.– 448 с.

Кері байланыс (сұ рақ тар):

1. Экстракттарғ а жалпы анық тама.

2. Экстракттардың жіктелуі;

3. Экстракттарды алу технологиялық сызбасын кө рсет;

4. Экстракттарғ а жү ргізілетін сынаулар.

№9 ТАҚ ЫРЫП: ТҰ НДЫРМАЛАР. ЭКСТРАКТТАР. МАКСИМАЛДЫ ТАЗАРТЫЛҒ АН ФИТОПРЕПАРАТТАР. ЖІКТЕЛУІ. Ө НДІРІСТІҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАСЫ. ТАЗАРТУ ТӘ СІЛДЕРІ. НОМЕНКЛАТУРАСЫ.

Мақ саты: Тақ ырып бойынша берілген процесстерді, онда негізігі терминдер мен тү сініктерді мең геру.

Дә ріс тезистері

Қ ою экстракттар

АНЫҚ ТАМАСЫ

Қ ою экстракттар сұ йық жә не қ ұ рғ ақ экстракттар арасындағ ы консистенциядағ ы препараттар болып табылады.Оларды қ олданылғ ан еріткішті бө лшектеп буландыру жолымен алады. Тек қ ана сә йкес концентрациядағ ы этанолды немесе суды қ олданады. Қ ою экстракттарда қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері 70%-дан тө мен болмауы керек (массасы бойынша).

Қ ою экстракттарғ а микробтарғ а қ арсы сә йкес консерванттар қ осылуы мү мкін.

СЫНАУЛАР

Қ ұ рғ ақ қ алдық. Қ ою экстракттардағ ы қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері жеке бапта кө рсетілген шекке сай болуы керек.

Тү бі жазық табақ шағ а немесе диаметрі 50 мм жә не биіктігі 30 мм болатын бюксқ а 2, 0 г немесе 2, 00 мл экстракты салып, су моншасында қ ұ рғ ағ анша буландырады жә не кептіргіште 100^о С-ден 105 ^оС-ге дейінгі температурада 3 сағ ат бойы кептіреді. Бюксты эксикаторда фосфордың (V) тотығ ының Р ү стінде суытады жә не ө лшейді. Нә тижені салмақ тық пайызда кө рсетеді.

САҚ ТАУ

Тығ ыз жабылғ ан контейнерлерде, жарық тү спейтін жерде.

ТАҢ БАЛАУ

Этикеткасында кө рсетіледі:

-қ андай шикізат қ олданылғ ан - ө сімдік немесе жануар тектес;

-қ ажет жағ дайда жаң а жиналғ ан ө сімдік немесе жануар тектес материалдар қ олданылғ аны;

-экстракты дайындауғ а қ олданылғ ан этанол концентрациясы проценттік ү лесте (кө лем/кө лем);

-ә сер етуші заттардың мө лшері жә не/немесе бастапқ ы заттардың алынғ ан дайын қ ою экстракт мө лшеріне қ атынасы;

-микробтарғ а қ арсы ә рбір консерванттардың атауы мен концентрациясы.

Қ ұ рғ ақ экстракттар

АНЫҚ ТАМАСЫ

Қ ұ рғ ақ экстракттар-оларды дайындауғ а қ олданылғ ан еріткіштерді жою арқ ылы алынатын препараттар. Қ ұ рғ ақ экстракттар қ ұ рамындағ ы қ ұ рғ ақ қ алдық мө лшері массасы бойынша 95 %-дан тө мен болмау керек. Олардың қ ұ рамына сә йкес қ осымша заттар қ осылуы мү мкін.

Қ ұ рғ ақ экстракттар қ ұ рамын оны қ ұ райтын бө ліктердің белгілі мө лшеріне жеткізу ү шін сә йкес қ осымша материалдар немесе осы препаратты дайындауда қ олданылатын ө сімдік немесе жануар тектес материалдардан алынғ ан басқ а концентрациядағ ы қ ұ рғ ақ экстракттар қ олданылады.