Бағдарлаудың зерттеу нәтижелерін кесте түрінде көрсету

Графиктік кө рнекіліктер. Кестелер, кө рнекі плакаттар, оқ ушыларды кү рделі аспаптардың қ ұ рылысымен, машинялармен, техникалық қ ұ былыстардың жумысымен жә не сыртқ ы пішінімен таныстыру ү шін қ олданылады. Мектептегі тә лімдік сабақ тарда қ яоыргяга ілетін жә не тярвтып беретін графиктік қ уралдар колданылады. Плакаттар деп аспаптардың жано техникалық қ ондырғ ылардын қ ұ рылысы мен жұ мыс принципін тү сіндірілетін схеманы, сондай-ак аспаптың, немесе қ ондырғ ының сыртқ ы пішінін сызып сипаттауды айтамыз. Бұ л оқ ушылардын оқ ып ү йренетін заттары жайында азды-кө пті нақ ты тү сінік алуына мү мкіндік береді. Олар арнайы айшыкты бояулярмен безендіріліп, ү лкен масштабты орындалуы тиіс.Ә сіресе, окушыларғ а қ андай да бір ө лшеу аспаптарын колдану керектігін кестелер ерекше топ қ ұ райды. Олар окушыларга осы аспаптарда ө лшеуді орындау кезінде ө здерінің іс-ә рекетін бакылап отыруғ а кө мектеседі.

Диаграммалар. Зерттеушілер диаграммалардың тік тө ртбурыш, сектор, параллелепипед тә різдес тү рлерін жиі колданады. Сыэық тық диаграммалар шамалар арасындағ ы функциялық тә уелділікті график тү рінде анық тау ү шін колданылады. Мұ нда тә уелсіз айнымалы шаманың сан мә ні абсцисса осінiң бойына салынады. Оларсыз ө мірді елестету мү мкін емес, Сондыктан ояа) ды пайдалана білуге ү йрету ең басты шарт. Графиктермен жумыс істеу зерттеушілердің ойлауын дамытуғ а ық палын тигізеді, оларды кубылыстярды сан жағ ынан зерттеуге жетелейді. Зерттеу процесінде графиктерді қ олдану жә не оқ ушылардың тү рлі графиктік жұ мыстарды орындауы, қ убылыстар мен процестердің арасындағ ы сандық тә уелділігті неғ урлым терең тү сінуге себебін тигізеді.

Суреттер мен сызбалар. Зерттеу нә тижесін тү сінуге кө мектесетін сызба, немесе суреттермен қ абат жү ргізілмесе, мү лде тү сініксіз, мә н-мағ ынасыз болып шығ ар еді. Бұ л, мысалы, ү й салуды сызбасыз тү сіндірумен пара-пар. Суреттер, сызбалар нақ ты болмыстың, немесе қ ү былыстың қ ағ азда кескінделген бейнесі. Суреттер мен сызбаларды сипаттай білуі, ол зерттеушілер ой оралымдығ ын кө рсетеді. Олай болса, суреттер мен сызбалар зерттеп отырғ ан кубылыстар мен зандарді оқ ып ү йренуге жә рдемдесіп, оқ ушылардың, ойлау ө рісін кең ейтеді.

Зерттеуде сурет тә жірибенің алдында, онымен жарыста, немесе одан кейін салынады. Барлық жағ дайларда да зерттеушілер суреттер мен сызбаларды тү сіндіруімен қ абат орындауы қ ажет. Сө йтіп, олар сурет пен сызба сырын мең геріп, жә нетә уелдікті тусіндіруге белсене қ атысады, сонын арқ асындазерттелінген кубылыстың динамикасын сондай-ақ графиктік сызбалық ә дістерді еркін игеруге тырысады. Зерттелінгенқ ұ былыстың динамикасын кө рсету ү шін - суреттер жиынын, не тек бір суреттің ө зін пайдаланылады. Сө йтіп, тә жірибені сурет, не сызба арқ ылы сипаттапберуге болады.

Зерттеу материалынын логикалык курылымын граф тү рінде келтіру. Зерттеу материалынын логикалык қ ұ рылымын логикалык қ аты­настар тү рінде нобайлаудын кейбір кемшілігі, одан неғ урлым кө рнекі, бейнелеуі ә серлі, ә рі ө з ой желісін қ атан сактайтын басқ а тә сілдерді қ ажет етті. Мү ндай мү мкіндік зерттеу материалынын граф тү рінде кескіндеу деп есептеліп жү р. Біз, ә рине, графтар теориясына токталмаймыз. Оны оку материялнн жобаляуғ а қ атысты кырынан ғ ана карастырамыз. Графтың зерттеу материалының логикалык кү рылымының артыкшылығ ын дә лелдеп жатудын қ ажеті жоқ. Ә сіресе, ә р турлі белгілері (таң балар, схемалар, графиктер, сызбалар, диаграммалар, т.б.) кө п зерттеу кезінде графтарды пайдалану ө з табысын ә келетіні сө зсіз. Шынында, белгілі ғ алым Н.Ф.Талызина айтқ андай, схема ұ ғ ымды зерттеу нә тижесін зат тү рінде елестетуге кө мектеседі. Графтарды пайдалану, бейнелік кө рнекіліктің ерекшелігін кө рсетеді. Осы графтар теориясының туындысьі ретінде пайда болғ ан алгоритмдер теориясы табиғ ат ғ ылымдары жү йесіндеғ ана емес, тіпті, психология мен дидактикада кең колдану тапты. Керек болса, графтар алгоритмдердің қ осымша қ ұ раушысы ретінде қ арастырылып келеді. Ал дидактикада графтар теориясының маң ызы алгоритмдерден жоғ ары болмаса тө мен емес.

Дә ріс.Ғ ылыми-зерттеулер нә тижелерін жинақ тау жә не қ орытындылау. Зерттеу нә іижелерін графикалық немесе кестелер тү рінде кө рсету.