Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






  • Как продвинуть сайт на первые места?
    Вы создали или только планируете создать свой сайт, но не знаете, как продвигать? Продвижение сайта – это не просто процесс, а целый комплекс мероприятий, направленных на увеличение его посещаемости и повышение его позиций в поисковых системах.
    Ускорение продвижения
    Если вам трудно попасть на первые места в поиске самостоятельно, попробуйте технологию Буст, она ускоряет продвижение в десятки раз, а первые результаты появляются уже в течение первых 7 дней. Если ни один запрос у вас не продвинется в Топ10 за месяц, то в SeoHammer за бустер вернут деньги.
    Начать продвижение сайта
  • Марфалагічныя і немарфалагічныя спосабы ўтварэння слоў.






     

    Спосабы дыяхроннага словаўтварэння:

    Лексіка-семантычны. Новыя словы з'яўляюцца ў выніку паступовага ператварэння

    значэнняў шматзначнага слова ў амонімы: доўг (запачычанасць) – доўг (абавязак).

    Новыя паводле гукавога складу словы не ўтвараюцца. Наглядаецца толькі падзел

    аднаго слова на амонімы, якія набываюць усе рысы самастойных слоў: завод (прадпрыемства)

    і завод (механізм).

    Лексіка-семантычныя словаўтварэнні ў сучаснай беларускай мове малапрадуктыўныя.

    Акрамя таго, калі разглядаць словаўтварэнне як працэс сучаснай мовы, то

    ўтварэнне слоў з дапамогай лексіка-семантычнага спосабу не адносіцца да

    элементаў гэтага працэсу.

    Марфолага-сінтаксічны. Новыя словы ўзнікаюць шляхам пераходу слоў з адной

    часціны мовы ў другую. Сюды адносяцца:

    Субстантывацыя (пераход у наз.): дзяжурны (дзяжурны вучань), сталовая (сталовая

    лыжка).

    Ад'ектывацыя (пераход у прым.): арганізаваны чалавек (арганізаваная студэнтамі

    вечарына), бліскучая здольнасць (бліскучая на сонцы кропля).

    Пранаміналізацыя (пераход у займ.): дадзеная падзея, г. зн. 'гэта падзея', 'тая,

    аб якой ідзе размова', цэлы, г. зн. 'увесь' (цэлы дзень – увесь дзень).

    Абвербіялізацыя (пераход у прысл.): ісці на ўдачу (спадзявацца на ўдачу), зраблю

    па-вашаму (па вашай парадзе).

    Лексіка-сінітаксічны спосаб. Новыя словы ўзнікаюць у выніку зрашчэння спалучэння слоў у адну лексічную адзінку: сёння (сяго дня), мімаволі (міма волі),

    вечназялёны.

    Марфалагічны спосаб:

    З'яўляецца асноўным у беларускім словаўтварэнні. Вытворныя словы складаюць

    асноўную частку слоўніка, існуюць шматлікія словы, на базе якіх утвораны

    дзесяткі вытворных слоў. Слова ўтворанае ад іншага слова называецца вытворным

    або словам з вытворнай (матываванай) асновай. Аснова, ад якой утвораны іншыя

    асно вы, называецца ўтваральнай (матывавальнай).

    У межах марфалагічнага спосабу новыя словы ствараюцца:

    З дапамогай суфікса: лет-н-і, земл-ян-ы.

    Прыставак: звыш-хуткасны, пера-чытаць.

    Прэфікса і суфікса: а-поўдн-і, да-верх-у.

    Постфікса: вітац-ца, вучэц-ца.

    Без афікса: выбух, шыр.

    Складанне слоў або асноў: мовазнаўства, шасціпавярховы.

    Скарачэннем асноў, пры якім слова ўтвараецца:

    а) з пачатковых складоў цэлага словазлучэння: прафком, філфак.

    б) з пачатковай часткі аднаго слова і цэлага другога слова: насценгазета,

    сельсавет.

    в) з алфавітных назваў пачатковых літар слоў, якія складаюць словазлучэнне: РБ,

    БДУ.

    8. Адваротным словазлучэннем (рэдэрывацыяй), пры якой слова ўтвараецца ў

    выглядзе ўтваральнага: даяр (парнае ўтварэнне да слова даярка).

    Спосабы дыяхроннага словаўтварэння: лексіка-семантычны, лексіка-сінтаксічны, марфолага-сінтаксічны. Калькаванне. Сучасныя тэндэнцыі беларускага словаўтварэння. Тыповыя памылкі ва ўтварэнні некаторых слоў.

     

     

    (гл. пыт. № 64)

     

    Лексічны склад мовы папаўняецца рознымі шляхамі. Найбольш пашыранымі з іх з'яўляюцца словаўтварэнне і запазычанне. Прамежкавае становішча займае калькаванне (стварэнне новых слоў са свайго моўнага матэрыялу, але на ўзор адпаведнай іншамоўнай лексемы). Калькі – адначасова вынік словаўтварэння і запазычання. Яны ўяўляюць сабой памарфемны пераклад іншамоўнага слова, калі кожная яго значымая частка замяняецца марфемай мовы-рэцыпіента з тым значэннем, якое мае адпаведная марфема мовы-крыніцы: месяцаход – калька з рускага луноход. Існуюць і семантычныя калькі, калі запазычваецца толькі семантыка (значэнне), само ж слова і яго структура з'яўляецца беларускімі: кранаць – калька з рускага трогать. Найчасцей калькі ўтвараюцца пры перакладде – маюць кніжнае паходжанне. Фразеалагічныя калькі: пункт гледжання, страціць галаву. Да фразеалагічных калек набліжаюцца: Злучаныя Штаты Амерыкі (з англ.), Арганізацыя Аб'яднаных нацый. Існуюць паўкалькі – словы, якія складаюцца часткова з запазычаных, а часткова з уласнабеларускіх кампанентаў: прилуниться – прылуніцца, лунаход – месяцаход.

     

    У сучаснай беларускай мове ідзе няспыннае папаўненне розных лексіка-граматычных

    разрадаў (часцін мовы) новымі словамі. Толькі некаторыя часціны мовы не

    пашыраюць свій склад, напрыкад займеннікі, лічэбнікі. Павелічэнне таго ці іншага

    лексіка-граматычнага разраду адбываецца рознымі шляхамі. У пэўных выпадках – як

    вынік міжнародных кантактаў і моўнага ўзаемаабмену – з іншых моў запазычваюцца

    гатовыя лексічныя адзінкі. Але гэты шлях узбагачэння мовы не самы галоўны і не

    ўсе часціны мовы могуць папаўняцца за кошт запазычанняў, як, напрыклад,

    службовыя часціны мовы. Немалую ролю ў працэсе ўзбагачэння часцін мовы адыгрывае транспазіцыя – пераход слоў з адной часціны мовы ў другую.пад уплывам

    своеасаблівага сінтаксічнага ўжывання іх. Галоўны спосаб узбагачэння лексікі ў

    межах той ці іншай часціны мовы – словаўтварэнне.

     






    © 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
    Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
    Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.