Лабораториялық жұмыс. Мыс(ІІ) және темір(ІІІ) иондарын бір-бірінен бағаналық және қағаздық хроматография әдістерімен бөлу

«МЫС(ІІ) ЖӘ НЕ ТЕМІР(ІІІ) ИОНДАРЫН БІР-БІРІНЕН БАҒ АНАЛЫҚ ХРОМАТОГРАФИЯ Ә ДІСІМЕН БӨ ЛУЖӘ НЕ ТАҒ АМ Ө НІМДЕРІНДЕГІ ТЕМІР(ІІІ) ИОНЫН Қ АҒ АЗДЫҚ ХРОМАТОГРАФИЯ Ә ДІСІМЕН АНЫҚ ТАУ»

Жұ мыстың мақ саты:

Мыс(ІІ) жә не темір(ІІІ) иондарын бір-бірінен бағ аналық жә не қ ағ аздық хроматография ә дістерімен бө лу. Тағ ам ө німдеріндегі темір(ІІІ) ионын анық тау.

Жұ мыстың орындалу тә ртібі:

Тә жірибе. Мыс (ІІ) жә не темір (ІІІ) иондарын бір-бірінен бағ аналық хроматография ә дісімен бө лу

Диаметрі 1 см шыны тү тіктен хроматографиялық бағ ана дайындайды: тү тіктің тө менгі жағ ына мақ та қ абатын (0, 5 см) орналастырады, оның жоғ арғ ы жағ ынан биіктігін 2, 5-3 см етіп алюминий оксидін салады. Дайын болғ ан бағ ананы штативте тұ рғ ан сынауық қ а орналастырады.

Таза сынауық қ а қ оспа дайындайды: 1, 5 мл 0, 05 % CuSO₄ ерітіндісі жә не 1, 5 мл 0, 05 % FeCl₃ ерітіндісі. Осы қ оспаны хроматографиялық бағ анағ а қ ұ яды. Тамшылау жылдамдығ ы онша тез емес. Қ оспадағ ы компоненттер жеке аумақ тағ а бө лінгеннен кейін, бағ ана арқ ылы 3 мл 1 % калийдің гексацианоферратын(ІІ) жіберіп айқ ындау жү ргізеді. Fe³⁺ иондары бар аумақ қ арқ ынды кө к тү ске боялады, ал Cu²⁺ иондары бар аумақ қ оң ыр тү ске боялады.

Реакция тең деулері:

4FeCl₃ + 3K₄[Fe(CN)₆] ® Fe₄[Fe(CN)₆]₃¯ + 12KCl

2CuSO₄ + K₄[Fe(CN)₆] ® Cu₂[Fe(CN)₆]¯ + 2K₂SO₄

Қ орытынды: Мыс(ІІ) жә не темір(ІІІ) иондарын бір-бірінен бағ аналық хроматография ә дісімен бө лу мү мкіндігін бағ алаң ыз.

Тә жірибе. Тағ ам ө німдеріндегі темір(ІІІ) ионын қ ағ аздық хроматография ә дісімен анық тау

Хроматографиялық қ ағ аздан ені 6 см жә не ұ зындығ ы 10 см жолақ қ иып алады. тө менгі шетінен 1 см қ ашық тық та қ арындашпен жің ішке етіп сызық жү ргізеді (старт сызығ ы). Жің ішке капилляр кө мегімен старт сызығ ына зерттелетін ерітінді дақ тың диаметрі 5 мм-ден аспайтындай етіп тамызады. Осы старт сызығ ына дақ тан 2-3 см қ ашық тық та басқ а капиллярмен 0, 05 % темір(ІІІ) хлориді ерітіндісін тамызады. Қ ағ азды ауада кептіреді. Осылай дайындалғ ан хроматографиялық қ ағ аз жолағ ын, шеттері резина кө мегімен ұ статылғ ан екі таяқ шағ а бекітеді жә не еріткіштер қ оспасы бар (этанол жә не сұ йылтылғ ан тұ з қ ышқ ылы, 1: 4) стақ анғ а салады. Стақ андағ ы еріткіштер қ абатының қ алың дығ ы 1-1, 5 см тең болуы тиіс. Қ ағ аз жолағ ы сұ йық тық қ а 2-3 мм батырылып орналастырылуы тиіс. еріткіштер 7-8 см биіктікке кө терілгенде, жолақ ты стаканнан шығ арады жә не карандашпен еріткіш кө терілген биіктікті белгілейді. Хроматографиялық қ ағ азды ауада кептіреді. Темір(ІІІ) ионын анық тау ү шін жолақ ты калийдің гексацианоферратымен(ІІ) дымқ ылдайды.

Қ орытынды: Хроматограмманы салың ыз. Стандартты ерітінді мен зерттелетін ерітіндінің пішінін, тү сін жә не старт сызығ ынан басталғ ан ара қ ашық тығ ын салыстыра отырып, иондардың идентификациясы туралы қ орытынды жасаң ыз, темір(ІІІ) ионы бойынша ерітінділердің концентрацияларын салыстырың ыз.

ОСЫМША