Курс ___Топ __

Студент (Ф.А.Ә.)_______________________________________________________

Тақ ырып _____________________________________________________________

______________________________________________________________________

Пікір _________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кү ні________ Бағ асы _____________ Оқ ытушы қ олы______________________

3. Ә дебиеттердің жә не ақ парат кө здерінің библиографиялық аппаратын жазу

1. Егер ақ парат кө зінің авторы белгілі болса, онда алдымен оның фамилиясы, кейін инициалдары жазылады:

Бахишева С.М. Гиназияны басқ ару. – Алматы, 2004.

Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога в образовании. – М., 1995.

1. Егер авторлар екеу немесе ү шеу болса, онда авторлардың барлығ ы инициалдарымен кітапта орналасуы бойынша кө рсетіледі:

Ә биев Ж., Бабаев С., Қ ұ диярова А. Педагогика. – Алматы, 2004.

1. Егер авторлар ү шеуден кө п болса, онда тек бірінші автордың фамилиясы жә не т.б. деген сө збен тіркеле кө рсетіледі:

Маркова А.К. жә не т.б. Ақ ыл-ойды диагностикалау жә не коррекциялау. – Петрозаводск, 1992.

1. Егер ақ парат кө зінде қ осымша мә ліметтер (оқ у қ ұ ралы, оқ улық, ең бектер жинағ ы, шолу, ғ алым жазбалары) болса, онда негізгі атауынан кейін қ ос нү кте қ ойылып, бас ә ріппен қ осымша мә ліметтер беріледі:

Поляков С.Д. Психопедагогика воспиатния: Опыт популярной монографии с элементами учебного пособия и научной фантастики. – М., 1996.

1. Егер ақ парат кө зі жалпы редакциядан (редакциясын басқ арғ ан) шық қ ан болса, онда ақ парат кө зінің атауынан кейін бір қ иғ аш сызық (/) қ ойылады жә не ә ріптен кейін жазылады: / Жалпы ред.басқ арғ ан немесе Ред.басқ арғ ан. Содан соң – редактордың фамилиясы жә не инициалдары беріледі. Егер редакторы немесе қ ұ растырушысы кө рсетілсе, онда бұ нда да бір қ иғ аш сызық (/) қ ойылады жә не бас ә ріппен жазылады: / Ред. немесе Қ ұ раст. Содан соң – редактордың немесе ө қ растырушының фамилиясы жә не инициалдары беріледі.

Оқ ушыларды тә рбиелеудің ү лгі мазмұ ны /Редакциясын басқ арғ ан А.С.Макаренко. Аударғ ан З.Бейсенбаев/. - А., 1978.

Оқ ушыларды сабақ тан тыс уақ ытта тә рбиелеу /Қ ұ растырғ ан В.П.Қ ырқ алов, П.Э. Шпитальник. – А., 1975.

Ұ стаздың шеберлікке жету жолдары /Қ ұ растырғ ан Ж.Нұ ржанова. – А., 1991.

1. Егер сілтеме белгілі бір мақ алағ а (ә ң гіме) берілсе, ал ол мақ ала сол автордың басқ а шығ армаларының ішінде болып, олардың бә рі бір кітапта орналасса, онда автор фамилиясы жә не инициалдарынан кейін мақ ала (ә ң гіме) атауы беріледі де екі қ иғ аш сызық (//) қ ойылып, ақ парат кө зінің барлық библиографиялық мә ліметтері беріледі:

Коменский Я.А. Великая дидактика //Коменский Я.А. Соч.: В 2 т. – М., 1982. – Т 1. – С.242-446.

1. Кө птомдық басылымдарды жазуда автордың фамилиясы жә не инициалдарынан кейін былай жазылады: Шығ..жинағ ы немесе Шығ., қ ос нү кте қ ойылып, томның саны кө рсетіледі: 3 т., 10 т.
2. Басылымның реттік нө мірі былай жазылады: 5-ші басылым; 2-ші басылым, толық тырылғ ан; 3-ші басылым, тү зетулер енгізілген.
3. Баспадан шық қ ан жері – міндетті библиографиялық элемент – атау септігі формасында беріледі: Алматы – А.; Астана –Ас.; Москва – М.; Ленинград – Л.; Санкт-Петербург – Спб.; Лондон - L.; Нью-Йорк –N.Y.
4. Баспадан шық қ ан жылы «ж.» ә ріпінсіз толық кө рсетіледі: 2004.
5. Газет, журналдардан алынғ ан ақ параттар былай кө рсетіледі: автордың фамилиясы жә не инициалдары, мақ ала атауы, содан соң екі қ иғ аш сызық (//) қ ойылып, газет, журналдың атауы, нү кте, тире, жылы, нү кте, тире, журнал нө мірі (егер газеттен алынғ ан болса, газеттің шық қ ан кү ні), нү кте, тире, беті, нү кте.

Шешенханова М. Мектеп басқ арудың демократиялық алғ ышарттары //Қ азақ стан мектебі. – 1993. - № 2. – Б.3-6.

Ә дебиет:

1. Виноградова Н.А. Методические рекомендации по выполнению письменных работ (для учащихся школ, студентов колледжей, ВУЗов). – М., 1999, с. 62.
2. Скаткин М.Н. Методология и методы педагогических исследований. – М., 1986.
3. Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований. – М., 1992.
4. Загвязинский В.И. Методология и методика дидактических исследований. – М., 1981.
5. Загвязинский В.И. Учитель как исследователь. – М., 1980.

Дә ріс 29. Дипломдық жұ мыстарды орындау ә дістемесі.

1. Дипломдық жұ мысқ а жалпы сипатама

2. Дипломдық жұ мысты орындау ә дісі.

1. Диплом жұ мыстарының ғ ылыми жетекшілері ә дістерді жоғ ары жү йелеу мақ сатында ө з жұ мыстарын міндетті тү рде белгілі жылдамдық қ а жеткізіп отыру керек. Бірінші кезең де жетекші нақ ты тақ ырыптың мақ сатын, гипотезасын, негізгі кезең дерін, зерттеу ә дістері мен кө здерін таң дауда студентке кө мектеседі. Дипломдық жұ мысты орындауда жетекші шектелген уақ ыттың ө згергенін ескере отырып, студентке тиімді жолдарды таң дауғ а кө мектеседі.

Дипломдық жұ мысты жазғ ан жағ дайда студент жұ мысында жеке ү йлесімдер болуы керек, ә сіресе оқ уғ а дайындық, қ абілет, оның дербестік дең гейі, инициативалары. Ғ ылыми жетекшіден кең ес алуғ а кездесуге кесте қ ұ ру керек. Студент ө зіне жү ктелген ү лкен жұ мыстарды белгілеуі қ ажет, ғ ылыми жетекшілер белгілеген жоспар қ орытындыларынан ақ парат беріп отыруы керек.

Студенттің дипломды орындау барысында жетекші ә рбір кезең қ орытындыларын, оның дербестік зерттеу жұ мыстарын тексереді, дипломанттың алдағ ы іс-ә рекеттерінің мазмұ ны туралы нақ ты жарғ ы береді, кейін бө лім бойынша жай жазғ ан қ ағ азды оқ иды, олардың қ айта жұ мыстауына кең ес береді, ә рбір кезең нің қ орытындысы бойынша студенттің жұ мысын талқ ылайды. Кезең нің соң ында ғ ылыми жетекші қ олмен жазып аяқ тағ ан мә ліметтерді тексереді, жұ мысқ а шақ ыру қ ағ аздарын қ ұ рады, кафедра мен оқ у кең есінің факультетіне дипломды қ орғ ауғ а дайындығ ын жариялайды.

Жоғ ары оқ у орындарында дипломдық жұ мысты қ орғ ау кезең і келесі талаптар бойынша:

- аяқ талғ ан дипломдық жұ мысқ а студент қ олын қ ояды жә не жетекшіге ұ сынылады. Ол қ арап болғ аннан кейін ғ ылыми жетекші ө зінің жазу бө лімімен бірге дипломды кафедра мең герушісіне ұ сынады;

- жұ мысты қ орғ ау ү шін жасалғ ан мінездеме болу керек. Жетекшілері осы мә ліметтің негізіне сү йене отырып, жұ мысты қ орғ ауғ а болатындығ ы туралы шешеді, осы бойынша дипломдық жобағ а сә йкес келетін жазуларды жасайды;

- қ орғ ауғ а ұ сынылғ ан дипломдық жұ мыс декандарғ а рецензиялауғ а жіберіледі. Рецензиялаушы қ ұ рамы кафедра мең герушісінің ұ сынысы бойынша оқ ытушылармен анық талады. Рецензияғ а ө ндіріс мамандары жә не ғ ылыми мекемелердің, жоғ ары оқ у орындарының немесе басқ а мекемелердің профессорлары ұ сынылады, егер олар осы кафедрада жұ мыс жасамайтын болса;

- декан рецензияғ а сә йкес келетін кафедра мең герушісімен таныстырады, диплом қ орғ аушы студентті жә не дипломдық жұ мысты қ орғ ау ү шін МЕК рецензиясына бағ ыттайды.

Дипломдық жұ мыс қ орғ алғ аннан кейін оқ у мекемесінің архивіне сақ тауғ а тапсырылады.

Дипломдық жұ мысты қ орғ ағ анда тақ ырыптың ө зектілігі, мазмұ ны ескеріліп қ ана қ оймайды, сонымен қ атар зерттеу жұ мысының нә тижесі, студенттердің ғ ылыми конференцияғ а қ атысуы ескеріледі. Ғ ылыми жетекші диплом қ орғ аушығ а зерттеудің нә тижесін іс-жү зінде асыруғ а кө мектеседі.

Жетекші дипломды қ орғ ау кезінде қ атысып, оның сапалы да қ азіргі заман талабына сай орындалуына жауап береді. Бірақ та қ андай жағ дай болмаса да дипломант студенттің жауапкершілігі алынбайды. Дипломдық жұ мысты басшылық қ а алғ анда педагогика жә не ә дістемелі ү йрету кезінде белгілі бір қ иындық тар кездеседі.

Студенттің жұ мысын 2 ғ ылыми жетекші басқ арады - педагогика жә не ә дістеме кафедрасының мұ ғ алімдері. Кейбір жағ дайда кең естер мен психология маманы қ ажет болады, іс жү зінде кей жағ дайда ғ ылыми жетекшілердің арасында келіспеушіліктер болады.

Бұ л қ иындық тардан қ ұ тылу ү шін келесі ұ станымдарды ескеру қ ажет: диплом қ орғ айтын студентке кең ес бермес бұ рын, ғ ылыми жетекшілер мә селенің бағ ытын, зерттеу пә нін, сол мә селені шешу кезінде қ андай жоспар шешілуі мү мкіндігін, ә дістемелік негіз барысында психологиялық, педагогикалық қ андай теориялар болуы мү мкіндігін алдын-ала келісіп алуы қ ажет.

Біздің университеттің практикасында педагогика-психология бойынша ғ ылыми зерттеу жұ мысы барысында студенттер қ андайда болмасын бір проблеманың негізін зерттейді. Ә дістемені оқ ыту бойынша курстық жұ мыс, кейін дипломдық жұ мыс жү ргізілген зерттеуді жалғ астыру жә не аяқ тау болып табылады. Егер студент дипломдық жұ мыстың тақ ырыбын бітірер алдында қ арастыратын болса, ғ ылыми жетекшілер дипломдық жұ мыстың жалпы жоспарын қ ұ руғ а кө мектеседі. Дипломдық жұ мысшы аяқ тар кезінде ғ ылыми жетекшілер дипломдық шығ арманы тексереді жә не біріккен шақ ыруларды қ ұ райды.

2. Дипломдық жұ мысты орындау ә дісі.

Дипломдық жұ мыс ө зіндік ғ ылыми зерттеу; нә тижесі ә дістерді комплексті тү рде қ олданғ анда ғ ана белгілі болуы мү мкін. Сондық танда дипломдық жұ мыстың ғ ылыми дең гейі курстық жұ мыстан жоғ ары тұ рады. Басқ а жағ дайда олар кондидаттық дисертацияның бір бө лігі болып қ алыптасады. Соғ ан сә йкес ә зірлік дипломантқ а ө здігінен келмейді, оғ ан методологиялық негізі қ алыптасуы жә не процедура, ғ ылыми педагогикалық зерттеудің ә дістемесін ү йрену қ ажет. Психологиялық педагогикалық тә ртіпті тө менгі курстарда студенттер ә дебиет кө здерінен, педагогикалық бақ ылау ә дістерінен, ә ң гімелесулерді ө ткізумен, анкета, тест ө ткізу кезінде ү йренеді. Олар ө з ә рекеттеріндегі объекті білім жү йесін педагогикалық процесте ү йренеді. Тә жіриже кө рсеткендей, дипломант ү шін қ иыншылық оның таң дап алғ ан проблемасын зерттеудегі ә діснамалық негіздер болып табылады. Сондық танда ғ ылыми жетекші дипломанттармен кең есуді, олардың тақ ырыбына байлалыста ә діснамадағ ы белгілі сұ рақ тар бойынша жү ргізіледі. Ғ ылыми жетекшінің басшылығ ы бойынша студенттер зерттеу ә дестемесі мен процедураны игереді. Студенттің аяқ талғ ан жұ мысының нә тижесі саналы болуы, оның жазу кезіндегі ә зірлігінің кезең бойынша жү руінде екеніне кө зін жеткізу қ ажет.

Сондық танда студентпен біріге отырып, оның дипломандық жұ мысының жү йелі ғ ылыми болуын қ адағ алау керек.

Дипломдық жұ мыста студенттердің жан-жақ ты ғ ылыми ә рекеті комплексті тү рде ә деби кө здерге теориялық анализ жасау, педагогикалық тә жірибені беру мектеп практикасына ғ ылыми ә дістемелік нұ сқ ауды енгізу, зерттеу нә тижесін ө ң деу.

Дипломның ғ ылыми дең гейі кө біне дипломанттық қ иын болмаса да бір ғ ылыми педагогикалық зерттеудің басқ а ә дістерімен эксперимент жасауына тә уелді. Бұ дан шығ атыны педагогика курсының педагогикалық эксперименттер нә тижесіне студент терең ірек ү ң іледі. Мысалғ а келтірілген кезең дері жә не ғ ылыми-педагогикалық зерттеулердің жан-жақ ты ә дістері тө мендегі кестеде кө рсетілген.

Дипломдық жұ мысты орындау ә дісі жә не сызба-бағ дарламасы

Курстық жә не дипломдық жұ мыстарды орындауда ә дістеме бойынша мысалғ а келтірілген курстық жә не дипломдық жұ мыстың процедура жә не орындау ә дістемесінен ә дістемелік ұ сыныстары жалпы талаптың мақ сатын қ амтамасыз етеді, мұ ғ алімдердің, студенттердің жұ мыстарын, оларғ а кө мектесу кезең дерін.

Кезең дер, жұ мысты орындау ә дісі мен пішінінің қ ұ рамын жалпы жарнама сапаларымен қ арастыру керек, есеп бойынша ә рбір тақ ырыпқ а бө лек-бө лек басшылық пен ғ ылыми жетекшіге студент нақ ты жоспар қ ұ рады. Курстық жә не дипломдық жұ мысқ а деген негізгі нормативті талаптарғ а негіз болып табылатын қ ұ жат Қ азақ стан Республикасының білім берудің ұ лттық моделдерін қ ұ ру жә не қ алыптастырудан шығ ады.

«Білім беру туралы заң (1990)», «Мемлекеттік бағ дарламасы», «Білім беру» (2000) «Қ азақ стан Республикасының ғ ылыми жә не ғ ылыми технологиялық саяси концепция» (2000).

Болашақ мұ ғ алімдердің курстық жә не дипломдық жұ мысынынң негізгі кү штеушілерін біз жү ргізу жағ дайларымен де басқ ардық «Педагогикалық білім беру концепциясы», АГУ Абай атындағ ы педагогика кафедрасының оқ утушыларымен ө ң делген. Сондай-ақ, курстық жә не дипломдық жұ мыстар басқ а ғ ылыми-зерттеу ә рекеттерінің формаларымен қ абілеттендіріледі, болашақ мұ ғ алімдердің зерттеу мә дениеттерінің негізін қ алыптсатырады.

Дә ріс 30. Дипломдық жұ мыстарды орындау ә дістемесі.

1. Курстық жә не дипломдық жұ мыстың негізі ретінде мұ ғ алімнің мә дени шығ армашылық зерттеулерінің қ алыптасуы жә не ұ йымдастыру ә дістері.

2. Дипломдық жұ мыстың мақ саты

1. Курстық жә не дипломдық жұ мыстың негізі ретінде мұ ғ алімнің мә дени шығ армашылық зерттеулерінің қ алыптасуы жә не ұ йымдастыру ә дістері.

Мұ ғ алімнің негізгі зерттеу мә дениеті болашақ мамандарды жоғ ары дең гейде дайындау процесінде қ алыптасады. Жоғ ары оқ у орындарында студенттерді ғ ылыми-зерттеу жұ мыстарына қ алыптастыруғ а ұ йымдастырушылық -педагогикалық тә жірибелербіршама жинақ талды. Университеттің білім беру мазмұ ны, бастапқ ы білімдерімен ұ штасып, болашақ мұ ғ алімдердің теориялық -ә дістемелік дайындығ ына кө мек береді. Ө зіндік жұ мыстарғ а бө лінген сағ аттардың кө беюі, студенттің танымдық ө збетілігін жә не олардың ә дебиет кө здерімен жұ мыс істеу дағ дысын қ алыптастырады. Жоғ ары оқ у орнында білім беру процесіндегі интенсификация тә рбиедегі мотивациялық бағ ытталуғ а негізделіп, танымдық жә не жоғ ары іс-ә рекет ә дістерінің қ алыптасуы. Жооғ ары оқ у орнындағ ы білім беру процесі ө зіндік білімін жетілдіру жә не ғ ылыми зерттеу жұ мыстарымен байланысты. Болашақ мұ ғ алім кадрлары дайындауда мынадай зерттеу жұ мыстары ө ткізіледі: баяндама, реферат, педагогикалық тапсырмаларды шешу, педагогикалық практикадағ ы шағ ын зерттеулер жә не т.б. Болашақ мұ ғ алімдердің ғ ылыми зерттеу тү рлерінің ең жоғ ары формасы курстық жә не дипломдық жұ мыс. Бір жыл ішіндегі нақ ты тақ ырыппен жұ мыс жасау, ал дипломдық жұ мыспен 2-3 жыл аралығ ындағ ы оқ у бітіруші студенттерге ө здері зерттейтін мә селенің тек теориялық жағ ымен танысып қ оймай, сондай-ақ практикалық жағ ынұ штастырып, ғ ылыми-педагогикалық зерттеулердің негізгі ә дістерін мең геруі ө те маң ызды. Осы уақ ытқ а шейін курстық жә не дипломдық жұ мыстарғ а байланысты талаптар педагогикалық дисциплинағ а, яғ ни ғ ылыми-зерттеу ә рекетінің осы тү рлеріндегі дайындығ ы жә не жетекшілігі ә дістердің педагогикалық ә дебиеттерде жеткілікті дә режеде емес екендігін кө рсетеді. Курстық жұ мысты жазу ү лгісі студенттердің ғ ылыми-зерттеу ә рекетінің ке»бір қ ателіктерін атап кө рсетеді. Студенттер оқ у жоспары бойынша жоғ ары оқ у орнындағ ы оқ ығ ан жылдары 3-4 курстық жұ мыс дайындайды.

Педагогикалық жоғ ары оқ у орнындағ ы дипломдық жұ мыстағ ы жетекшіліктің кейбір кемшіліктері бар. Дипломдық жұ мыстар бү гінгі кү нге дейін оқ у процесіндегі негізгі орынды алмайды. Бірақ студент дипломдық жұ мыстың жоспарымен кө п жұ мыстанады, теориясын мең геруге байланысты, ө те мазмұ нды қ орытынды кү туге болады, практикалық ө зара байланыс ғ ылыми-педагогикалық зерттеудің ә дістерін жә не процестерін игереді. Сондай-ақ жоғ арыда келтірілген куртық жұ мысқ а байланысты кемшіліктер дипломдық жұ мыстың жоспарына сай келеді.

2. Жоғ арғ ы оқ у орны білім беру кезең інің соң ғ ы дипломдық жұ мысының мынадай мақ саттары бар:

- актематизация, мамандық бойынша теориялық жә не практикалық білімдерінің кең еюі жә не толық тырылуы, нақ ты ғ ылыми тапсырмаларды шешуде техникалық экономикалық жә не ө неркә сіптік тапсырмаларды, сондай-ақ мә дени ұ йымдастырушылық тапсырмаларды шешуде қ олданылады;

- ө зіндік жұ мысты жү ргізудегі дағ дылардың дамуы, зерттеу ә дістерін мең геруде жә не дипломдық жұ мыстағ ы мә селелер мен сұ рақ тардың жауаптарын ө ң деудегі эксперименталды жұ мыстар.

Курстық жұ мыстан аса қ иынырақ, дипломдық жұ мыстарды зерттеу негізі: дипломант тапсырмаларды негіздеу керек; проблеманы кө ру керек, зерттеу пә нін гипотеза арқ ылы шығ ару, мақ сат пен мазмұ нын ашып жә не олардың ғ ылыми-педагогикалық зерттеудің адекватты емес ә дістерін алып тастау. Дипломдық жұ мыстардағ ы тә жірибелік-педагогикалық ә лде экспериментальды жұ мыстар дипломанттың педагогикалық практикасында кө рінеді. Дпломдық жұ мыстың тақ ырыбы, қ азіргі уақ ыттағ ы актуальды мә селе болып республикадағ ы білім беру перспективасының жағ дайына байланысты. Дипломдық жұ мыстың тақ ырыбы тек қ ана актуальды болып қ ана қ оймай, ғ ылыми жә не практикалық жоспарда жә не студенттердің қ ызығ ушылығ ымен сейкес келіп, ө зін зерттеуші ретінде кө рсетуге, ә ртү рлі жинақ тау ә дістемелерін қ олданып, практикалық материалдарды жинақ тау жә не систематизациялау шағ ын тақ ырыпта зерттеуді сауатты жү ргізу, практикада оның қ орытындысын таң дау жә не жинақ тау.