Сарамандық сабақ.

Қ оршағ ан орта туралы оқ ушыларғ а білім беруде олардың біліктілігі мен дағ дыларын қ алыптастыруғ а кө мегін тигізетін сабақ тын тү рі —сарамандық сабақ. Сарамандық, сабақ та оқ ушылар бү кіл білімін сарамандық жұ мыстар атқ аруғ а қ олданады. Мұ ндай сабақ тың тү рін ұ йымдастыруғ а қ олайлы тақ ырыптар қ оршағ ан дү ние пә ні бойынша ө те мол. Мә селен, горизонт бағ ыттары, тү сбағ дар, термометр, план, кіші жә не ү лкен заттың планын сызу, жердің планын салу, географиялық карта т.б. тақ ырыптардың бә рі де сарамандық сабақ тү рінде ө ткізілген жағ дайда ғ ана ө зінің тиімділігін арттырады. Сарамандық сабақ тар жаң а тақ ырыпты оқ ып-ү йрену кезінде де, белгілі бір тарауды оқ ып ө ткеннен кейін қ ортынды ретінде де ұ йымдастырылады. Ә сіресе, горизонт бағ ыттары туралы 2 —сыныпта ұ ғ ым беруді тү сбағ дарды пайдалана отырып, сарамандық сабақ етіп ө ткізген жө н. Сабақ та тү сбағ дарды кө рнекілік ретінде ғ ана қ олданудың жолы бір басқ а, ал оны қ олданып тү рлі жаттығ улар жү ргізу негізінде сарамандық жұ мыстар орындату арқ ылы бү кіл сабақ ты бір бағ ытта осы қ ұ ралмен жұ мыс істеуді мең гертуге жә не оның маң ызын ұ ғ ынуғ а бағ ыттаудың жолы мү лде басқ аша екенін ескеруге тиіспіз.

Сарамандық сабақ тар кө біне географиялық картаның тү рлерімен, глобуспен таныстыру барысында да ұ йымдастырылады. Географиялық картамен жұ мыс кезінде оқ ушы­лар картаның бояуын, шартты белгілерін, жер бедерлерінің кө рінісін тек оқ ып қ ана қ оймай, соларғ а қ арап ой қ орытады. Кез келген пайдалы қ азбаны ө ндіретін жердің геогра­фиялық орынын тауып қ ана қ оймай, оның маң айындағ ы нысандарғ а қ арап георафиялық сипаттама беруге дейін кө теріле алады. Сарамандық сабақ тарда бастан аяқ оқ ушылардың ө зіндік жұ мысы жү йелі ұ йымдастырылады. Ол ү шін мұ ғ алім бағ ыт сілтеп, не істейтіндерін ғ ана тү сіндіреді. Ал географиялық нысандарды кескін картағ а тү сіру, аттарын жазу т.б оқ ушылар ө здігінен орындайды. Сарамандық, сабақ тарда оқ ушылар алғ ан білімдерін іс жү зінде қ олдануғ а тө селеді. Сарамандық сабақ тың сынып­та да сыныптан тыс та ұ йымдастырылуы мү мкін. Мә селен, " Жердің планын тү сіру" тақ ырыбына арналғ ан сарамандық сабақ сыныптан тыс белгілі бір шағ ын жер бө лігінін планын тү сіруге байланысты ө теді. Ә рине бұ ғ ан дейін оқ ушылар планның шартты белгілерімен танысып, масш­таб туралы ұ ғ ым алғ андық тан, оларғ а кө здеріне тү скен нысандарды планғ а белгілеу қ иынғ а тү спейді. Мұ ғ алім кө мекке масштаб аларды ғ ана келуіне болады. Сарамандық сабақ тарда орындалатын жұ мыстар негізінде оқ ушылар материалды саналы менгереді. Сарамандық сабақ тың қ ұ рылымы:

· Тақ ырыптың мақ саты мен міндетін таныстыру.

· Оқ ушылардың орындайтын сарамандық жұ мыстары.

· Жұ мыстың нә тижесін қ ортындылау.

· Ү йге тапсырма беру.

Кілт сө здер: Дә стү рлі емес сабақ тар, талаптар, сабақ тың қ ұ рылымы, сабақ типтері.