Сабақтың барысы. 2-тәсіл. 16 • 2 = 32 - жартысын алғанға дейінгі алма.

Сабақ 56-сабақ қ а ұ қ сас қ ұ рылады. Тек қ арама-қ арсы 2 жақ қ а қ арай қ озғ алу бір нү ктеден басталуы мү мкін, екі нысанның бірінен-бірі белгілі бір қ ашық тық та болуы мү мкін ә ртү рлі бағ ыттағ ы есептер қ арастырылады.

№8 тапсырмағ а нұ сқ ау.

1-тә сіл. Тең деу қ ұ растыру: (х + 11): 2 = 16

2-тә сіл. 16 • 2 = 32 - жартысын алғ анғ а дейінгі алма.

32 - 11 = 21 - 11-ді қ осқ анғ а дейінгі алма.

58-сабақ. Қ озғ алысқ а берілген

есептердің ә р тү рін шығ ару

Сабақ тың мақ саты: екі дененің қ озғ алысына есептер шығ ару дағ дыларын бекіту; есептеу дағ дыларын жетілдіру.

Сабақ тың барысы.

Ауызша жаттығ уларғ а мынадай тапсырмалар ұ сынылады:

Дө ң гелек сандарды кө бейту жә не бө лу кезіндегі тә сілдерді қ орытындылау ү шін, кесте пайдаланың ыз. Кесте толтыру.

№2 есепті шығ ара отырып, олардың бір-біріне кері есептер екеніне назар аудартың ыз. Оғ ан кө з жеткізу ү шін, тақ тағ а сызба сызың ыз.

Оқ улық тағ ы есептерді талдағ аннан кейін, тағ ы кері есептер қ ұ растыруғ а болатындығ ын анық тайды. Оқ ушылар ө здері есепке сызба сызып, шешуін жазсын.

№3, 4 тапсырмалардың кө пшілігін оқ ушылардың ө здері орындауына мү мкіндік туғ ызғ ан дұ рыс. Оқ ушылардың іс-ә рекеттерін қ орытындылау бойынша жұ мыс жү ргізің із, балалар орындау кезінде жіберген қ ателерді кө рсетің із, оқ ушылар ө здері тү зеуге тырыссын.

5 тапсырма балаларғ а бұ рыннан таныс.

Егер 500 г шұ жық 400 тг тұ рса, онда 1 000 г шұ жық 800 тг тұ рады. Ал 250 г - бұ л бір килограмның ширегі, есепті бірлікке келтіру тә сілімен шығ ару міндетті емес. Шамалардың сә йкестігін орындау жеткілікті. Демек, 400: 2 = 200 (тг). Пайымдауды басқ аша жү ргізуге де болады.

№7 тапсырманы орындамас бұ рын «радиус», «диаметр» тү сініктерін қ айталағ андары жө н. Мұ ндай сызбаларды салуды орындау ретімен таныстырың ыз. Мысалы:

1) Шең бердің диаметрі еніне тең (ө йткені шең бер тіктө ртбұ рыштың ішінде) немесе тіктө ртбұ рыштың ұ зындығ ының жартысына тең (ө йткені екі шең бер сыйып тұ р). Тіктө ртбұ рыштың ұ зындығ ы 6 см, демек, диаметрі 3 см.

2) Радиусты есептейміз. Диаметрді (тіктө ртбұ рыштың ені) екіге бө леміз. 30 мм: 2 = 15 мм.

3) Бірінші шең бердің центрін 0₁ нү ктесімен белгілейміз. Есептелген радиуспен шең бер сызамыз.

4) Бірінші шең бердің центрімен бір сызық та жатқ ан екінші шең бердің центрі - 0₂ нү ктесін табамыз.

5) Тіктө ртбұ рыштың қ абырғ аларын - кесінділерді олар шең бермен жанасатындай жү ргіземіз.

№8 комбинаторлық тапсырмағ а нұ сқ ау. А, В, С, D ә ріптерін ң олданып, бірдей ә ріппен белгіленген кесінділер болмайтындай неше кесінді белгілеуге болады? Жауапты тексеру ү шін, кестені пайдалан.

Кестені толтырар алдында ә ріп қ айталанатын ұ яшық тарды алып тастаң дар. Ө йткені кесінділер екі тү рлі ә ріппен белгіленеді.

59-сабақ. Ө ткенді пысық тау

Сабақ тың мақ саты: қ озғ алысқ а берілген қ ұ рама есептерді шырару; есептеу дағ дыларын жетілдіру; оқ ушыларды ө зіндік тексеру жұ мысына дайындау.

Сабақ мұ ғ алімнің қ алауы бойынша қ ұ рылады. Тексеру жә не бақ ылау жұ мыстарына арналғ ан дә птерді пайдаланың ыз.

60-сабақ. Бө лшектер мен ү лестер.

Олардың жазылуы

Сабақ тың мақ саты: оқ ушыларды бө лшек ұ ғ ымымен (алымы, бө лімі), ү лестердің жазылуымен таныстыру; есептердің ө тілген тү рлерін шығ ару дағ дыларын бекіту; есептеу дағ дыларын жетілдіру.

Сабақ тың барысы

Тірек білім, білік, дагдыларын белсендіру.

№5 тапсырманы ауызша есептеуге беріп, жарыс тү рінде ұ йымдастыруғ а болады.

Математикалық диктант.

· 1000 санының жартысы нешеге тең?

· 100000 санының жартысы нешеге тең?

· 100 санының тө рттен бір бө лігі нешеге тең?

· 1000 санының тө рттен бір бө лігі нешеге тең?

· Тә уліктің ү штен бір бө лігі неше сағ атты қ ұ райды?

· Егер жарты шелек су 4 л болса, толы шелекте неше литр су бар?

· Қ аптың тө рттен бір бө лігі 20 кг болса, қ апта неше кило­грамм бар?

· Бақ ша ауданының ү штен бір бө лігіне қ ияр отырғ ызылды, бұ л 25 м² жерді қ ұ райды. Бақ шаның барлық ауданы неше­ге тең?

Жаң а материалмен танысу.

Мұ ғ алім тақ тағ а бө лшектің жазылуын кө рсетеді. Барлығ ы бірге дұ рыс оқ ып жаттығ ады. Алымы жә не бө лімімен таныстырып, олардың мә н-мағ ынасын ашу.

Ары қ арай оқ улық тағ ы №1 (ә) суретке қ арайды. Сурет бойын­ша жұ мыс жү ргізіледі. Тә релкеге тең 4 бө лікке бө лінген алманың екі бө лігі салынады.

2

Демек, тә релкеге 4 бө лігі салынды.
7, 2, 1

8 4 5 - мұ ндай жазу бө лшек деп аталады.

Сызық тың астында жазылғ ан сан - бө лімі деп аталады, неше бө лікке бө лінгенін кө рсетеді.

Сызық тың ү стіне жазылғ ан сан - алымы деп аталады, неше бө лігі алынғ анын кө рсетеді.

№1 (а) тапсырмағ а қ айта оралып, боялғ ан бө лігін белгілейтін бө лшектерді жаздыру.

Алғ ашқ ы бекіту.

№1 (б) боялғ ан бө лігін белгілейтін бө лшектерді жазады.

Ары қ арай балаларғ а тақ тағ а жазылғ ан бө лшектердің жазы­луын оқ ытып, тү сіндіру. Осы бө лшектерге сә йкес суретті кө рсетеді (мү мкін жерлерде).

26413

5 8 9 12 7

Ө тілген материалмен жұ мыс.

Мұ ғ алімнің қ алауы бойынша қ ұ рылады. №2 тапсырмадағ ы «абайла»

в) бө лімінде берілген.

в) Жаяу адамның жылдамдығ ы 6 км/сағ. Ол 1 минутта неше метр жү реді?

Жылдамдық км/сағ атпен берілген, бірақ 1 минутта қ анша метр жү ретіні сұ ралады. Км/сағ атты м/минутқ а айналдыру ке­рек. 1 сағ атта 60 минут бар, ал 6 километрде 6 000 метр бар. Демек, 6 000: 60 = 100 м/мин.

№3 - 7 тапсырмаларды сыныпта жә не ү йде ө здік жұ мыс ретінде қ олдануғ а болады. №3 тапсырмада бос орынғ а тең дік тура болатындай сандар қ ойылады. Бұ л тапсырма алғ аш рет кездесіп отыр. Бө лгішті табу тә сілін қ арастыру керек. Бө лінгіштен қ алдық ты азайтып, бө ліндінің мә ніне бө лу керек.

816: □ = 9 (6 қ алд.) 634: □ = 7 (4 қ алд.)

725: □ = 8 (5 қ алд.) 543: □ = 6 (3 қ алд.)

Екі дененің қ озғ алысына берілген есептерді шешу кезінде (№4) қ ысқ аша жазылуын емес сызба қ олданың ыз. Есептің жазылуының ә ртү рлі тә сілдерін (амалдар бойынша тү сіндіруімен, сұ рақ бойынша) ұ мытпаң ыз. №7 тапсырманы балалар дә птерге орындап, ә ртү рлі нұ сқ аларын кө рсетеді. АОВ ү шбұ рышының ү шінші қ абырғ асы кіші болғ ан сайын периметрі де кіші болады.

Бұ л жағ дайдағ ы арақ ашық тық 500 - 200 = 300 (м)

61-сабақ. Жү мыс, ө німділік, уақ ыт

Сабақ тың барысы: «жұ мыс», «ө німділік», «уақ ыт» тү сініктерін енгізу, ө німділікке берілген есептердің жаң а тү рімен таныстыру; бө лшек туралы тү сініктерін бекіту.

Сабақ тың барысы