Шінші ұрпақтың 3G мобильді байланысы

3G ұ рпағ ының жұ мыстары айтарлық тай ерте басталды: 1992 жылы Халық аралық электр байланыс одағ ы ү шінші ұ рпақ 3G жү йесін мамандандыратын бірінші ұ мтылысты қ абылдады, жә не де ол IMT-2000 (International Mobile Telecommunications) атауымен жоба енгізілді. Бұ л жердегі 2000 бірден ү ш аспектіні сипаттады:

- біріншіден, ол осы жоба пайдаланымғ а барілетін жоспардың жылын кө рсетті;

- екіншіден, дә л осы жиілік ауқ ымында (мегагерц) жү йе жұ мыс істеу керек болатын;

- ү шіншіден, радиоинтерфейсте осындай тарату жылдамдығ ын кбит/с қ амтамасыз ету болжамдалғ ан. Бірақ осы ү ш аспектінің біреуінде іске асыру мү мкін болмады.

Сонымен қ атар, ә рбір мобильді абонентке 2 Мбит/с жылдамдық тағ ы тұ рақ ты ө ткізу қ абілеттілігін бө лектеп беру іс жү зінде мү мкін болмайтындығ ы анық талды. Бұ л жерде мынадай саралау тә сілі дұ рыс ұ сыныс болып табылды: ү йде немесе офисте отырғ ан ә рбір абонентке 2 Мбит/с, шектелген жылдамдық тағ ы қ ыдырып жү рген абонентке – 384 Кбит/с, автомобильде кетіп бара жатқ ан абонентке – 14 Кбит/с жылдамдық тағ ы ө ткізу қ абілеттілігін қ амтамасыз ету. IMT-2000 желісінің ойластырырып қ ойғ ан келесі негізгі қ ызметтері қ арастырылды: сө здерді жоғ арғ ы сапамен беру, Интертенке қ ол жеткізу, хабарлармен алмасу (e-mail, факс, SMS, чат), яедеоконференциялар, электронды ойындар, мобильді коммерциялар (сатып алуларды тө леу ү шін мобильді телефонды пайдалану), мультимедия (музыка, видео, фильмдер, телевидение).

IMT-2000 жобасы бірегей технология ретінде ойластырылғ ан болатын; дә л осындай шешімде ITU қ ызығ ушылық білдірген ұ йымдардан техникалық ұ сыныстар сұ рады, содан кейін радиоинтерфейстің кө рсетілген кө птеген техникалық ұ сыныстарынан ең жақ сыларын таң дап алып отырды.

1999 жылы ITU-T жер бетіндегі ұ ялы байланыс ү шін бес технологияны (спутниктік базада емес) таң дап алды: Wideband CDMA (W-CDMA), CDMA2000 (IS-95 CDMA дамуы), TD-SCDMA (time division-synchronous CDMA), UWC-136 (IS-136 дамуы) жә не DECT. Бү гінгі кү нде бірың ғ ай рө лге алдың ғ ы екі технология ү міттеніп отыр.

32-суретінде IMT-2000 спецификасының топтарын қ ұ райтын, ә р тү рлі платформалар арасындағ ы байланыс кө рсетілген.

Суретте бірнеше бә секелес радиоқ олжеткізу платформалары болғ ан кездегі 3G жү йесінің мә ндес қ иындық тарының анық талуы кө рсетілген. Бұ л қ иындық тар 4G ұ рпағ ында немесе одан кейін де толық бірың ғ айлық қ а жетеді деп ү міттенеміз. Олардың біреуі W-CDMA (Wideband CDMA) деп аталытн, Ericsson фирмасымен ұ сынылғ ан болатын. Ол тура тізбектелу кодасын жә не 5 МГц ө ткізу жолағ ын қ олдана отырып, спектрдің кең еюін пайдаланады. Бұ л жү йе GSM стандартындағ ы желілердің желіаралық ауысуы бойынша сә йкес келеді, яғ ни мобильді абоненттің W-CDMA ұ яшығ ынан GSM ұ яшығ ына кіру кезінде байланысты ү збей, сө йлесе беруіне мү мкіндік береді. Бұ л жү йе Европалық одақ тың жан-жақ ты мобильді байланыс жү йесі UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) деген атауымен дамып келеді.

Басқ а CDMA2000 жү йесі Qualcomm компаниясымен ұ сынылғ ан, ол да тура тізбектелу кодасын жә не 5 МГц ө ткізу жолағ ын қ олдана отырып, спектрдің кең еюін пайдаланады, бірақ та GSM стандартымен желіаралық қ атынасты қ олдамайды, яғ ни мобильді абоненттің GSM ұ яшығ ынан W-CDMA ұ яшығ ына ауысуы қ амтамасыз етілмейді.

CDMA2000 мен W-CDMA арасындағ ы техникалық айырмашылық қ а элементарлы жіберулердің басқ а жү ру жылдамдығ ын, спектр мен синхрондау ә дістерін пайдаланатын басқ а кадрлы интервалды айта кеткен жө н. Жә не де бұ л айырмашылық тар негізі болып табылмайды. Егер де Ericsson жә не Qualcomm компанияларындағ ы инженерлердің бірге жұ мыс істеуін қ амтамасыз етіп, оларғ а бірың ғ ай жү йені ө ндіріп шығ ару керек деген тапсырма қ оятын болса, олар ешбір кү мә нсіз бұ л тапсырманы игеріп шығ атын еді. Ақ ыр соң ында, екі жү йенің де базалық принциптері – бұ л арнада 5 МГц жолағ ындағ ы CDMA жү йесі.

32-сурет. IMT-2000 жү йесіне жобаланғ ан эволюция

Бұ л жағ дайда жағ дайда, Европада GSM мен жұ мыс істей алатын; АҚ Ш-та сол жерде кең қ олданыс тапқ андардың бірі IS-95 жү йесімен бірлесе жұ мыс істей алатын жү йе талап етілді. Ә р жақ ө з компанияларын қ олдап отырды, Ericsson Швецияда болса, Qualcomm – АҚ Ш-та болды. Нә тижесінде Ericsson Qualcomm компаниясымен ө ң деуді қ олғ а алуғ а келісті. Екі компанияда бірың ғ ай 3G стандартына келісті.