Möminlər orada sınağa və güclü sarsıntıya məruz qal­dılar”. 1 страница

Bu dö yü ş də Allah Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı ol­sun!) sə habə lə rinin imanı nı qorxu, narahatç ı lı q və mü sə lmanlara dü ç ar olan aclı qla sı nağ a ç ə kdi. Lakin bu sı naq onları n imanı nı sarsı da bilmə di, ə ksinə, onları n etiqadı nı daha da gü clə ndirdi. Bunun sayə sində onlar ö z imanı və etiqadı ilə bü tü n ə vvə lki gə lə cə k nə sillə rin mö minlə rini ö tü b keç ­mə yi ba­car­dı lar və buna gö rə hə md yalnı z Allaha mə xsusdur.

Ə n bö yü k sı naq və hə dsiz mü sibə t anları nda Peyğ ə mbə rin (s.ə.s.) sə habə lə ri Allahı n və Onun Elç isinin (s.ə.s.) doğ ruç uluğ una ö z gö zlə ri ilə ə min oldular və onları n imanı tam etiqada ç evrildi. Buna gö rə Fö vqə luca buyurur: “Mö minlə r mü ttə fiqlə ri gö rdü kdə, onlar dedilə r: “Bu – Allahı n və Onun Elç isinin və d etdiyidir. Allah və Onun Elç isi doğ ru deyiblə r”. Bu, onlarda yalnı z imanı və itaə tkarlı ğ ı artı rmı ş dı ” (Ə hzab, 33/22).

ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ

Mü nafiqlə r və qə lblə rində mə rə z olanlar dedilə r: “Allahı n və Onun Elç isinin və di qü rurlanmaqdan baş qa bir ş ey deyildi”.

Onlardan bə zilə ri dedilə r: “Ey Yə srib sakinlə ri, siz duruş gə tirə bilmə yə cə ksiniz! Qayı dı n! ” Onlardan bə zilə ri Peyğ ə mbə rdə n icazə istə yib dedilə r: “Evlə rimiz mü dafiə siz qalmı ş dı r”. Onlar mü dafiə siz de­yil­dilə r – onlar, sadə cə, qaç maq istə yirdilə r”.

Mü nafiqlə r ü rə klə rində olan kü frü gizlə də bilmə dilə r və dedilə r ki, Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və di yalan imiş. Mü nafiqlə r ç ə tin və sı naq vaxtları nda ö zlə rini hə miş ə belə aparmı ş lar və Xə ndə k yaxı nlı ğ ı nda dö yü ş də istisna olmamı ş dı r. Bu fasiqlə rin imanı sarsı ntı lara davam gə tirmə di və onlar yaranmı ş ş ə raiti ö z qü surlu ağ ı lları ilə də yə rlə ndirmə yə giriş dilə r və Allahı n dininə dair ö z tə rə ddü dlə rinə və ş ü bhə lə rinə bə raə t qazandı rmağ a baş ladı lar. Fö vqə luca onları yardı mı ndan mə hrum etdi və onda onları n ü rə klə rini qorxu bü rü dü, sə birlə ri isə kə sildi. Onlar ö zlə ri layiqincə sə bir edə bilmə dilə r və ö z ş ə r ə mə llə rində n baş qala­rı nı da ə min-amanlı ğ a ç ı xarmaq istə mə dilə r və buna gö rə Mə dinə sakinlə ­rinə mü raciə t edə rə k dedilə r: “Yə srib camaatı! Geriyə qayı dı n, ç ü nki siz dü ş mə nə qarş ı duruş gə tirə bilmə zsiniz”. Onlar qə sdə n Mə dinə nin kö hnə adı nı iş lə tdilə r, ç ü nki o, Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun) ora hicrə t etmə si ilə bağ lı deyildi və bu, onları n dinə və mü sə lman qardaş lı ğ ı na bə slə diklə ri hö rmə tsizliyə də lalə t edirdi. Onları n sö zlə rində n aydı n olur ki, onları bu addı mı atmağ a yö nə ldə n onları n qorxaqlı ğ ı və cə sarə tsizliyi idi. Mü nafiqlə r cə hd gö stə rirdilə r mü sə lmanları ə min etsinlə r ki, onlar Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və onun sə habə lə rinin ö z dü ş ə rgə lə rini saldı ğ ı ş ə hə rdə n kə nardakı xə ndə yin qı rağ ı nda dü ş mə nə mü qavimə t gö stə rə bilmə zlə r. Onlar Allah xatirinə dö yü ş mə k istə mirdilə r, rə qibə qalib gə lə cə klə rinə inanmı rdı lar və buna gö rə mü sə lmanları dilə tuturdular ki, kafirlə rə mü qa­vimə t gö stə rmə ­sinlə r. Hə qiqə tə n, mü nafiqlə r hə miş ə ə n pis və ə n tə hlü kə li yoldaş lar ol­muş lar və olacaqlar.

Lakin mü sə lmanlar arası nda daha bir də stə var idi ki, onlar da tə ş viş iç ində idilə r və qorxudulmuş dular. Onlar da dö yü ş ə nlə rin sı raları nı tə rk etmə k istə yir və ö zlə rinə yalandan haqq qazandı rmağ a ç alı ş ı rdı lar. Onlar Allahı n Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) mü raciə t edib dedilə r: “Evlə rimiz mü dafiə siz qaldı və biz evdə olmadı qca dü ş mə nlə r istə nilə n vaxt onlara hü cum edə bilə rlə r. Bizə icazə ver qayı daq ki, evlə ­rimizi dü ş mə nlə rin basqı nı ndan qoruya bilə k”. Lakin onlar Allahı n Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yalan deyirdilə r, ç ü nki onları n mü dafiə siz olan evlə ri deyildi, onlar ö zlə ri dö yü ş meydanı nı tə rk etmə k istə yirdilə r. Onlar bu bə raə ti uydurmuş dular ki, ö z ə sil niyyə tlə rini gizlə də bilsinlə r. Bunun sə bə bi isə onları n imanı nı n zə ifliyində və ç ə tin­liklə r, sı naq­lar qarş ı sı nda dö zü msü z olmaları nda idi.

ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

Gə r onlar oraya hə r tə rə fdə n basqı n etsə ydilə r və onlar­dan fitnə salmaq tə lə b etsə ydilə r, onlar ç ox lə ngimə də n razı la­ş ardı lar”.

Ə gə r kafirlə r Mə dinə yə hə r tə rə fdə n soxulsaydı lar və ş ə hə ri tutsay­dı lar və sonra da mü sə lmanlardan haqq dində n ə l ç ə kmə yi tə lə b etsə ydilə r, onda bu kə metiqadlar o saat onları n iradə sinə tabe olardı lar. Belə insanlar ö z dini uğ runda heç vaxt mü barizə etmir və ö z ə qidə lə rini qorumurlar, ç ü nki ruhun gü cü ndə n mə hrumdurlar və hö kmdarları n, baş ç ı ları n istə nilə n ə mrinə itaə t etmə yə, hə tta onları n kü frü və mü ş rikliyi ilə razı laş mağ a hazı rdı rlar.

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ

Axı, onlar ə vvə lcə də n geriyə dö nmə yə cə klə ri haq­qı nda Allahla ə hd kə smiş dilə r. Allahla ə hd barə də onlardan soruş ulacaq”.

Axı onlar Allaha and iç miş dilə r ki, heç vaxt dö yü ş meydanı ndan geri ç ə kilmə yə cə klə r və Allahla kə sdiklə ri ə hdə gö rə onları mə suliyyə tə cə lb edə cə klə r. Mə gə r onlar dü ş ü nmü rdü lə r ki, dö yü ş meydanı ndan geri ç ə kil­mə ­­lə ri hamı ya aydı n olduqdan sonra, Fö vqə luca onlarla necə davra­nacaq?

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ

De: “Ə gə r siz ö lü mdə n və ya qə tl olunmaqdan qaç mağ a cə hd gö stə rirsinizsə, onda fə rarilik sizə fayda vermə yə cə k. Siz bundan ç ox az faydalanacaqsı nı z”.

Ey Muhə mmə d! Onlar də rk etmə lidirlə r ki, onları n hə rə kə tlə ri qı nanmağ a layiqdir və onlara fayda vermə yə cə kdir. Buna gö rə onlara bildir ki, ö lü mdə n və ya qə tl edilmə kdə n qaç ı nmaq faydası zdı r. Onlara belə de: “...Ə gə r siz ö z evlə rinizdə qalsaydı nı z belə, qə də rinə qə tl edilmə si yazı l­mı ş ­ olanlar, mü tlə q hə lak olacaqları yerə gedib ç ı xardı lar...” (Ali-İ mran, 3/154).

Siz ş ə ri ö zü nü zdə n uzaqlaş dı rmağ a cə hd gö stə rirsiniz, lakin sizin bü tü n sə ylə riniz sizə o zman fayda verə r ki, ə min-amanlı ğ ı nı z Allahı n qə ­də ri ilə mü ə yyə n edilmiş olsun. Ə gə r sizə mü sibə tə dü ş mə k nə sib olacaqsa, onda heç bir ş ey sizi ondan xilas edə bilmə z və sizin bü tü n cə hdlə riniz ə bə s olacaqdı r. Siz ö lü mdə n və qə tldə n qaç mağ a can atı rsı nı z ki, bir mü ddə t də maddi nemə tlə rlə n lə zzə t alası nı z, amma axı bu, yer ü zü ndə ç ox qı samü d­də tli bir zö vq olacaqdı r və heç vaxt ə bə di Cə nnə t sə adə ti ilə mü qayisə edilə bilmə z. Siz isə Allaha itaə tsizlik gö stə rmə klə onu itirirsiniz.

ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ

De: “Allah sizə pislik etmə k istə sə, sizi Ondan kim mü ­dafiə edə bilə r? Ə gə r O, ona mə rhə mə t gö stə rmə k istə sə? ” Onlar Allahı n yerinə ö zlə ri ü ç ü n nə hami, nə də kö mə kç i tapa bilmə zlə r”.

Fö vqə luca izah edir ki, ə gə r Allah quluna pislik etmə k istə sə, onun bu dü nyada xeyir ə ldə etmə yə gö stə rdiyi hə r hansı cə hdi ona fayda ver­mə z. Ə gə r O, quluna pislik etmə k istə sə, kim insanı Allahı n qə də rində n xi­las edə bilə r və ə gə r O, quluna mə rhə mə t gö stə rmə k istə yə rsə, kim Allaha maneə ola bilə r? Hə qiqə tə n də, kimə nemə t ə ta etmə yi və kimi də Ö z mə rhə mə tində n mə hrum etmə yi yalnı z Allah hə ll edir. Tə kcə O, qulları na fayda vermə yə və onlara pislik gö stə rmə yə qadirdir. Sevinc və bə dbə xt­liklə r yalnı z Onun ilahi razı lı ğ ı ilə mə xluqları n qismə tinə dü ş ü r. Gü nahkar­lara gə ldikdə isə, onlar ə bə di xoş bə xtlik ə ldə etmə yə kö mə k gö stə rmə lə ri ü ç ü n ö zlə rinə nə bir hami, nə də onları bö yü k bə ladan qoruya bilə cə k bir kö mə kç i tapmayacaqlar! Bunu yadda saxlayı n və hö kmlə ri mü zakirə edil­mə yə n və qə də ri də yiş dirilmə z olan Kainatı n Vahid Hö kmdarı na itaə t edin. Siz Onun himayə sində n və yardı mı ndan boyun qaç ı rdı qda, ö zü nü zə nə hami, nə də kö mə kç i tapa bilmə zsiniz.

ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ

(33. 18) “Allah sizin aranı zdan maneç ilik tö rə də nlə ri və qardaş la­rı ­na: “Bizə qoş ulun! ” deyə nlə ri tanı yı r. Onlar, az bir qismi istisna olmaqla, ə zaba qatı lmazlar” [213],

Fö vqə luca bu ayə də qardaş ları na kö mə k etmə k istə mə yə nlə ri, Allahı n yolu uğ runda mü barizə yə hə lə qoş ulmamı ş olanları bunda iş tirak etmə kdə n ç ə kindirə nlə ri və ə lində silah mü barizə yə qoş ulanları isə geriyə qayı tmağ a dilə tutanları hə də lə yir. Onlar ö zlə ri mü cahidlə rin arası nda ol­duqda, onları n dö yü ş lə rdə iş tirakı ç ox cü zi olacaq, ç ü nki onlar hə miş ə arxa cə rgə lə rdə qalmağ a ç alı ş acaqlar. Onları n ü rə klə rində, mö minlə ri Allah yo­lunda ö zü nü fə da etmə yə ruhlandı ran, iman və dö zü m yoxdur. Bunun yerinə onları n ü rə klə ri insanda qorxaqlı q və ruh dü ş gü nlü yü yaradan kü fr və mü nafiqliklə doludur.

ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ

Ccedil; ü nki onlar sizə qarş ı xə sisdirlə r. Onlar qorxuya dü ş dü k­də, sə n onları n sə nə necə baxdı qları nı gö rü rsə n. Onları n gö zlə ri ö lü mqa­bağ ı bayı lanı n gö zlə ri kimi o yan-bu yana ç evrilir. Qorxu keç dikdə isə, onlar qə nimə tə hə rislik gö stə rə rə k, acı dillə ri ilə sizi incidirlə r. Onlar iman gə tirmə miş lə r və Allah da onları n ə mə llə rini puç etmiş dir. Bu Allah ü ç ü n asan idi”.

Onlar Allah xatirinə ö z hə yatı nı və sə rvə tini qurban vermə k istə ­mirlə r, ç ü nki onlar xə sis və acgö zdü rlə r. Tə hlü kə yarandı qda onları n gö z­lə ri, ö lü m qorxusundan bayı lan adamı n gö zlə ri kimi az qalı r hə də qə ­sində n ç ı xsı n. Qorxu onları n ü rə klə rində hö kmrandı r, gü clü hə yə can isə onları dü nyada olan hə r ş eyi yaddan ç ı xarmağ a mə cbur edir. Onlar yalnı z ə n ç ox qorxduqları dö yü ş lə rdə iş tirak etmə li olacaqları haqqı nda fikirlə ş irlə r.

Tə hlü kə sovuş duqda və savaş bitdikdə, onlar mö minlə ri ö z acı dillə ri ilə sancı r və haqsı z iddialar irə li sü rü rlə r. İ nsanlar onları n danı ş ı qları na qulaq asaraq, elə dü ş ü nə bilə rlə r ki, onlar ə n cə sur və igid adamlardı r. Amma ə sil hə qiqə tdə, onlar qorxaq və xə sisdirlə r, ə trafları nda­kı lara kö mə k ə li uzatmı rlar, hə tta onlardan bunu xahiş edə ndə də. Bundan baş qa, onlar ə n pis adamlardı r, ç ü nki Fö vqə lucanı n hö kmlə rinə mü vafiq olaraq, yaxş ı lı q etmə kdə xə sislik gö stə rirlə r, sə də qə vermə kdə simiclik edir və Allahı n dü ş mə nlə ri ilə mü barizə aparmaqda, yolunu azmı ş lara islamı tə bliğ et­mə kdə və savadsı zları ö yrə tmə kdə mö minlə rə yardı m gö stə rmə k istə ­mirlə r. Onlar hə tta xoş sö z demə yə, faydalı mə slə hə tlə r vermə yə xə sislik edirlə r. Belə yaramaz keyfiyyə tlə rə malik olan insanlar kafirdirlə r və buna gö rə Allah onları n ə mə llə rini puç edir. Bu isə Allah ü ç ü n ç ə tinlik yaratmı r.

Mö minlə rə gə ldikdə isə, Allah onları xə sislikdə n qoruyur, Fö vqə luca­nı n hö kmlə rini qü sursuz yerinə yetirmə yə kö mə k edir, onları Allahı n adı nı ş ə rə flə ndirmə k xatirinə mü barizə aparmaqda iş tirak etmə yə ruhlandı rı r, onları ö z var-dö vlə tini xeyirxah mə qsə dlə rə xə rclə mə yi sö vq edir, onlara ö z mö vqeyində n və ö z biliklə rində n istifadə edə rə k xeyirahlı qlar gö stə r­mə yi ö yrə dir.

ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ

Onlar elə zə nn edirlə r ki, dü ş mə n birliklə ri getmə miş lə r. Ə gə r mü ttə fiqlə r gə lsə ydilə r, onda onlar sə hra ə rə blə ri arası nda dolaş ar və sizin barə nizdə sorğ u-sual edə rdilə r. Onlar sizinlə olsaydı lar, azca istisnayla, vuruş mazdı lar”.

Mü nafiqlə r elə sanı rdı lar ki, Allahı n Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və onun mö min sə habə lə rinə (Allah onlardan razı olsun) qarş ı birlə ş miş mü ttə ­fiqlə rin qoş unları hə lə geri ç ə kilmə miş lə r. Onlar ü mid edirdilə r ki, mü ttə fiqlə r mü sə lmanları n kö kü nü kə smə yincə, geri ç ə kil­mə zlə r. Onları n ü midi ö zü nü doğ rultmadı və gö zlə diklə ri tə sdiq olunmadı.

Ə gə r mü ttə fiqlə r sizi mə hv etmə k ü ç ü n bir cə hd də gö stə rsə lə r, mü nafiqlə r istə mə zdilə r ki, bu vaxt Mə dinə də və ya hə tta onun hə ndə və r­lə rində olsunlar. Onlar sə hrada bə də vilə rin arası nda olmağ ı ü stü n tutardı ­lar ki, uzaqdan baş ı nı za gə lə nlə ri ö yrə nsinlə r. Vay onları n halı na! Hə qiqə ­tə n də, onlar ə ziz və arzuedilə n ş ə xslə r sı rası na aid deyillə r. Onlar sizə yardı m gö stə rmə kdə n boyun qaç ı rı rlar, lakin onlar sizin aranı zda olsay­dı lar, onsuz da, demə k olar ki, ö zlə rini dö yü ş ə vermə yə cə kdilə r. Buna gö rə onları n sizin yanı nı zda olmaması na kə də rlə nmə yin.

ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ

Doğ rudan da, Allahı n Elç isi sizin ü ç ü n, Allaha və Qiyamə t gü nü nə ü mid bə slə yə nlə r ü ç ü n və Allahı ç ox xatı rlayanlar ü ç ü n gö zə l ö rnə kdir”.

Ə n kamil insani mə ziyyə tlə rə malik olan bu ş anlı Elç i qanlı savaş lar­da və ağ ı r dö yü ş lə rdə ş ə xsə n iş tirak edirdi və ö zü nü igid ə sgə r və lə yaqə tli dö yü ş ç ü kimi aparmı ş dı. Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ö z hə yatı nı belə qurban vermə yə hazı r olduğ u meydanda, siz nə ə sasla mü barizə də iş tirak etmə kdə n qorxaqcası na qaç ı rsı nı z? Siz ondan (s.ə.s.) hə m bu və hə m də digə r hallarda nü munə gö tü rmə lisiniz.

İ lahiyyatç ı lar bu ayə yə istinad edə rə k belə bir nə ticə yə gə lmiş lə r ki, İ slam dininin bü tü n hö kmlə ri hə m Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!), hə m də onun (s.ə.s.) ardı cı lları na ş amil edilir. Lakin bu qaydadan istisna tə ş kil edə n hallar – nasslarda[214] hə r hansı bir hö k­mü n yalnı z Peyğ ə mbə rə (s.ə.s.) aid olduğ u xə bə r verildikdə, nə zə rə alı n­malı dı r.

Mə lumdur ki, nü munə nə inki gö zə l, o hə m də pis ola bilə r. Allahı n Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) bə ş ə riyyə t ü ç ü n gö zə l nü munə idi, ç ü nki onun (s.ə.s.) sadiq ardı cı lları doğ ru yolla gedirlə r və Allahı n mə rhə ­mə tini qazanacaqlar. Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yoluna mü qavimə t gö stə rə nlə rə gə ldikdə isə, onları n nü munə si yaramaz nü munə dir. Allahı n elç ilə rinin ö z ardı nca aparmaq istə diklə ri mü ş riklə rin onları inkar etmə lə rini yada salmaq kifayə t edə r. Onlar elç ilə rə deyirdilə r: “Doğ rudan da, biz ataları mı zı bu yolda gö rmü ş ü k və biz onla­rı n izi ilə sə daqə tlə gedirik” (Zuxruf, 43/22).

Yolunu azmı ş ataları n bu yaramaz nü munə si Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gö zə l nü munə sinə qə tiyyə n bə nzə mir. Onun (s.ə.s.) yolu ilə gedə nlə r yalnı z iman gə tirə n, Allaha və Qiyamə t gü nü nə ü mid bə slə yə nlə rdir. Onları n ü rə klə rində Allahı n cə zası qarş ı sı nda qorxu hissi ö zü nə və Onun mü kafatı na ü mid yeri tapmı ş dı r və mə hz bu iki hiss onları hə r iş də yalnı z Allahı n Elç isində n (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) nü munə gö tü rmə yə sö vq edir.

ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎ ﰏ ﰐ ﰑ ﰒ ﰓ ﰔ

Mö minlə r mü ttə fiqlə ri gö rdü kdə, dedilə r: “Bu – Allahı n və Onun Elç isinin bizə və d etdiklə ridir. Allah və Onun Elç isi bizə doğ ru deyiblə r”. Bu onlarda yalnı z imanı və itaə ti artı rdı ”.

Fö vqə luca, ə sil mö minlə rin dü ş mə n qoş unları nı n onları n ü zə rinə gə ldiklə rini gö rdü kdə ö zlə rini necə aparmaları haqqı nda xə bə r verir. Onla­rı n ü rə klə rinə də qorxu dü ş mü ş dü, lakin onlar Allahı n buyurduqları nı xatı rladı lar: “Mə gə r siz, sizdə n ə vvə lkilə rin baş ı na gə lə nlə rin sizin baş ı ­nı za gə lmə də n, Cə nnə tə girə cə yinizimi zə nn edirdiniz? Onları yox­sulluq və xə stə liklə r basmı ş dı. Peyğ ə mbə r və onunla birlikdə olan mö minlə r hə tta elə sarsı lmı ş dı lar ki, az qalı rdı: “Allahı n kö mə yi havaxt gə lə cə k? ” – desinlə r. Hə qiqə tə n, Allahı n kö mə yi ç ox yaxı ndı r” (Bə qə rə, 2/214).

Mö minlə r ö z gö zlə ri ilə gö rü b ə min oldular ki, Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və di haqdı r və bu onları n ü rə klə rində imanı və iş lə rində Allaha sə daqə ti mö hkə mlə ndirdi. Sonra Fö vqə luca bildirir ki, mö minlə r, dü ş mə n qoş unları nı gö rə n kimi geriyə dö nə n və Allaha verdiklə ri ə hdi pozan mü nafiqlə rə bə nzə mirlə r. Fö vqə luca buyurur:

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ

Mö minlə rin arası nda elə kiş ilə r var ki, onlar Allahla bağ ladı qları ə hdə sadiqdirlə r. Onları n araları nda elə lə ri də var ki, ö z ö hdə liklə rini artı q yerinə yetirmiş lə r və elə lə ri də var ki, hə lə gö zlə yirlə r, amma onu tə hrif etmirlə r”.