Жалпы сұрақтар. 1. Билогоиялық қару туралы түсінік

1. Билогоиялық қ ару туралы тү сінік. Эпидемия.

2. Инфекциялық аурулар. Карантин жә не обсервация.

3. Эпизоотия, Эпифитотия.

4. Жұ қ палы аурулардан сақ тандыру.

Билогоиялық қ ару туралы тү сінік. Эпидемия. Биологиялық қ ару – бұ л биологиялық заттарменжабдық талғ ан, жеткізіп беретін қ ұ ралы бар, арнайы оқ -дә рі мен ә скери қ ұ ралдар. Ол қ арсыластың жаппай тірі кү шін, ауылшаруашылық малдары, ауылшаруашылық дә нді дақ ылдарын себуді, кейбір жағ дайда материалдарды бұ зу ү шін, қ арулануғ а, ә скери техникағ а жә не жабдық тауғ а арналғ ан.

Ә скери іс - ә рекетте биологиялық қ аруды қ олдану енгізілсе, оны биологиялық соғ ыс деп атауғ а болады.

Биологиялық қ арудың талқ андағ ыш ә рекеті, олардың тіршілігіне ә рекет ететін патогенді микробтардың ауру таратқ ыш қ асиетін жә не уытты азық тү лікті қ олдануғ а негізделген.

Биологиялық қ арудың негізгі талқ андағ ыш іс-ә рекетін, биологиялық қ ұ рал қ ұ райды – адамдардың ағ засына, малдарғ а, ө сімдіктерге енген жағ дайда, ауыр жұ қ палы ауруды (улану) тудыруғ а қ абілетті, ә скери пайдалану ү шін, арнайы таң дап алынғ ан биологиялық уә кілдер.

Патогенді микроағ зағ а – жұ қ палы ауруды қ оздырғ ыштар, мө лшері аз, тү сі, иісі, дә мі жоқ болғ андық тан, адамның сезім мү шелерімен анық талмайды.

Жұ қ па ауруын қ оздыратын микробтар:

Бактерия – бұ л бір клеткалы микроағ залар, ол тікелей тү скен кү н сә улесінен, жоғ ары температурадан, дезинфекциялық заттардан жылдам жойылады;

Риккетсиялар – бұ л бір клеткалы талшық тә різдес микроағ зағ а, олар тірі ұ лпалардың ішінде ғ ана кө бейеді. Олар қ ұ рғ ақ шылық қ а, ү сікке тө зімді.

Вирустар – қ арапайым микроскопқ а тү спейтін ө те майда микроағ залар. Тек тірі ұ лпада дамиды жә не кө бейеді.

Биологиялық заттарды қ олдану тә сілі: аэрозольді, трансмиссивті, диверсиялық.

Биологиялық, (биологиялық - ә леуметті) тө тенше жагдай - белгілі бір аймақ та биологиялық - ә леуметті тө тенше жағ дай кө зі шығ уы салдарынан адамдардың ө мір сү ру мен қ ызмет жағ дайы, ауылшаруашылық малдарының тіршілік етуі мен ө сімдіктердің ө су жағ дайы ө згеретін қ алып жә не бұ л жағ дайда адамдардың ө мірі мен денсаулығ ына қ ауіп тө неді, инфекциялық аурулардың кең інен таралып жә не ауылшаруашылық малдары мен ө сімдіктерінің шығ ынғ а ұ шырау қ ауіпі тө неді.

Биологиялық (биологиялық - ә леуметті) тө тенше жағ дайдың шығ у кө здері - адамдардың, ауылшаруашылық малдары мен ө сімдіктердің аса қ ауіпті немесе кең таралғ ан ауруларғ а шалдығ уы, соның салдарынан белгілі бір аймақ та биологиялық - ә леуметтік тө тенше жағ дайдың тууы немесе пайда болу мү мкіндігі.

Биологиялық қ ауіп – адамдардың, ауылшаруашылық малдары мен ө сімдіктерінің, қ оршағ ан табиғ и ортаның биологиялық тө тенше жағ дай кө зі тудыратын немесе тудырғ ан қ ауіптен қ орғ аныс жағ дайы.

Биологиялық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету – қ ұ қ ық тық нормалардың сақ талуы, санитарлы – гигиеналық жә не санитарлы – эпидемологиялық ережелердің, технологиялық жә не ұ йымдастыру – техникалық талаптардың орындалуы, сондай – ақ адамдардың, ауылшаруашылық малдары мен ө сімдіктерінің инфекциялық аурулармен зақ ымдалуын болдырмауғ а, ә лсіретуге жә не жоюғ а бағ ытталғ ан тиісті қ ұ қ ық тық, санитарлы – гигиеналық, санитарлы – эпидемологиялық, ұ йымдастыру жә не техникалық іс – шаралардың жү ргізілуі.

Аса қ ауіпті инфекция - уақ ыт пен кең істікте кү шейе тү сетін жә не адамдардың, ауылшаруашылық малдарының ө мірі мен денсаулығ ына ауыр зардап келтіретін, не ө лімге алып келетін инфекциялық ауру тү рінде кө рінетін адамдардың немесе жануарлар ағ засының зақ ымдалу жағ дайы.

Инфекциялық аурудың қ оздырғ ышы – адамның немесе жануардың ағ засында паразиттенуге эвалюциялы бейімделген жә не инфекциялық ауруғ а шалдығ уды тудыруғ а қ абілетті патогенді микро ағ за.

Инфекциялық ауру қ оздыргыштарының кө зі — табиғ и сақ талу жә не кө бею процесі жү ріп жә не сыртқ ы ортағ а инфекциялық аурудың қ оздырғ ыштары бө лініп жатқ ан зақ ымдалғ ан адамның немесе жануардың ағ засы.

Эпидемия. Эпидемия – нақ ты бір аймақ тағ ы ауру – сырқ аудың саны ә деттегі тіркелетін дең гейінен біршама асатын, уақ ыт пен кең істікте кү шейе тү сетін белгілі бір аймақ та адамдардың жаппай инфекциялық ауруының таралуы. Эпидемия, ТЖ ретінде, зақ ымдалу ошағ ы мен инфекциялық аурумен ауырғ ан адамдардың белгілі бір уақ ыт шегінде немесе территорияда тұ руы, адамдар мен ауылшаруашылық малдарының инфекциялық ауру қ оздырғ ыштарымен зақ ымдану мү мкіндігі. Эпидемияның ә леуметтік жә не биологиялық факторлармен келісілген негізінде эпидемиялық процесс жатыр, яғ ни инфекция коздырғ ышының ү зіліссіз берілу процесі жә не дамитын жә не ө зара байланысты инфекциялық қ алыптың ү зілмейтін тізбегі.

Кейде аурудың таралуы пандемия сипатын алады, яғ ни белгілі бір табиғ и немесе ә леуметтік – гигиеналық жағ дайда бірнеше мемлекеттің немесе қ ұ рлық тың аумағ ын қ амту. Салыстырмалы тү рде ауруғ а шалдығ удың жоғ ары дең гейі белгілі бір жерде ұ зақ уақ ыт бойы тіркелуі мү мкін. Эпидемияның тууы мен ағ ымына табиғ и жағ дайдағ ы ө тетін процестермен (табиғ и ошақ тық, эпизоотиялар жә не т.б.) қ атар, ең басты ә леуметтік факторлар (коммуналды жабдық талу, тұ рмыстық жағ дай, денсауық сақ тау жә не т.б.) ә сер етеді.

Эпидемия кезіндегі аурудың сипатына байланысты инфекцияның таралу жолдары мынадай болуы мү мкін:

· су жә не ас арқ ылы, мысалы, дизентерия жә не іш сү зегі кезінде;

· ауа – тамшылы (тұ мау кезінде);

· трансмиссивті – безгек пен бө ртпе сү зек кезің де;

Эпидемия – адам ү шін аса жойқ ын табиғ и қ ұ былыстардың бірі.