Бөлу жұмыстарының элементтері

Қ ұ рылыстың жеке элементтерін бө лу жер бетінде жақ сы бекітілген тірек торларының нү ктелері мен сызық тарынан немесе қ ұ рылыстардың басты бө лу осьтерімен басталып орындалады. Инженерлік қ ұ рылыс салу кезінде бө лу жұ мыстарының негізгі элементтеріне жататындар: жобалық горизонтальбұ рышын салу, жобалық арақ ашық тық ты салу, жобалық ең істік сызығ ын салу, жоба сызығ ын салу.

1) жобалық горизонталь бұ рышты салу

Жобалық горизонталь бұ рышты салуды бө лу негіздерінің пункттері арасындағ ы белгілі бағ ытта немесе белгілі қ ұ рылыстың осьіне орындалады. Ол ү шін теодолитті бұ рыштың тө бесіне қ ойып жұ мыс қ алпына келтіріп горизонтальды дө ң гелектен есеп алады. Содан кейін алынғ а есепке жобалық бұ рыштың шамасын қ осып алидада бұ рандасын босатып, теодолит дү рбісін қ осылғ ан есептің мә ніне бағ ыттайды. Ал жер бетінде аспаптан біршама қ ашық тық та дү рбінің кө здеу осьі тұ стамасымен С΄ нү ктесін белгілейді. Содан кейін дү рбінің екінші қ алпымен (СД жағ дайда) жоғ арыда аталғ андай салып жер бетінде С˝ нү ктесін алады. Жобалық бұ рыш ретінде С΄ жә не С˝ нү ктелерінің ортасы алынады да оны жер бетінде қ азық шамен бекітеді.

2) жобалық ара қ ашық тық ты салу

Жобалық ара қ ашық тық ты салу ү шін бастапқ ы нү ктеден жобалық ұ зындық ты салады да, жер бетінде В΄ нү ктесін алады. Бұ л ұ зындық ты салу кезінде ауаның температурасын ө лшеп кө лбеу бұ рыштарын анық тайды. Компарирлеуге, температурағ а жә не горизонталь жазық тық қ а келтіруге тү зетулерді есептеп салынғ ан ұ зындық тың шамасын анық тайды. Оны жобалық ұ зындық пен салыстырып жалпы Δ L тү зетуді анық тап жер бетінде В΄ нү ктесін осы шамағ а жылжытады да В нү ктесін алады.

3) жобалық ең істігінің сызығ ын шығ ару

Жобалық биіктік белгілерін жер бетіне кө шіру геометриялық нивелирлеу ә дісімен орындалады. нивелирді жақ ын репермен жер бетіне кө шірілетін нү кте арасында тура ортасына қ ойып репердің ү стіне қ ойылғ ан рейкадан а есебін алады. Содан кейін аспап горизонты есептеледі.

Содан кейін жобалық есеп анық талады:

Содан кейін нү ктеде рейканы қ ойын нивелирдің жіптер торының горизонталь сызығ ы мен рейкадағ ы b есебінің мә ніне сә йкес келгенше рейканы вертикаль қ озғ алтады. Осы кезде рейканы ұ стағ ан адам жобалық биіктікті қ азық шамен белгілеп, оны бекітеді.