Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Ндірістік зәрнәсіл(мочевина)және гуанидин
|
|
Ө н д і р і с т і к м о ч е в и н а - гербан, дихлоральнесепнә р (ДХМ), диурон, дикуран, монурон, ленацид, линурон, фенурондар гербицид ретінде қ олданылады, ал ө н д і р і с т е г і г у а н и д и н – карпен фунгицид ретінде белгілі. Несепнә р препараттары аз токсинді, ә лсіз кумулирленетін қ асиетке ие, тітіркендіргіш ә сері жоқ. Бұ л қ атарғ а крысид кірмейді, себебі ол родентицид ретінде қ олданылады, кумулирленетін қ асиеттерге ие жоғ ары токсинді препарат.
Карпен орташа токсинді, кумулирленетін қ асиетке ие, тітіркендіргіш ә сері бар препарат боып табылады. Токсинділік ә рекетінің механизмі толық анық талмағ ан. Несепнә р препараты ұ зақ ә сер еткенде қ алқ анша безінің жұ мысы бұ зылуы мү мкін.
Мышьяк қ ұ рамдас қ оспалар. Мочевина қ ұ рамды қ оспалар пестицидтер ауыл шаруашылығ ында инсектицидтер ретінде (натрий арсениті, кальций арсениті мен арсенаты, париждік аскө к) қ олданылады.
Жоғ арғ ы токсинділігі мен тұ рақ тылығ ына қ арай мышьяк препараттарын ауыл шаруашылығ ында қ олдануғ а тиым салынады, тек кальций арсенаты мақ та зиянкесіне қ арсы қ олданылады.
Кальций арсенаты кумулирленген тітіркендіргіш ә серге ие жә не нақ ты гематоэнцефалитті барьер арқ ылы енеді.
Мышьяк механизмі ферменттерінің сульфгидрильді топтарымен байланысып, тұ рақ ты токсинді байланыстар тү зеді. Патогенезде мышьяк интоксикациясында оның капиллярлы токсинді жә не гемолитикалы ә сері маң ызды орын алады.
Мышьяк қ осылыстары қ анда, зә рде, нә жісте, шаш пен сү йектерде табылғ ан.
Мыс қ осылыстары. Мыс қ ұ рамдас препараттар (мыс купорасы, бордос сұ йық тығ ы, негізгі кү кіртті қ ышқ ылдық мыс, купронафт, мыстың хлорлы тотығ ы) бақ ша культурасларын ө ң деуде фунгицид ретінде қ олданылады.
Олардың кө пшілігі аз жә не орташа токсинді қ осылыстарғ а жатады.
Жағ ымсыз санитарлы-гигиеналық жағ дайлары мен техника қ ауіпсіздігінің бұ зылуы кезінде, ө кпеге мыс препаратының кө п концентрациясы тү суі мү мкін болғ ан жағ дайда, температура кө теріліп, тахикардия мен гипертония пайда болуы мү мкін.
Алкалоидты препараттар. Бұ л топқ а анабазин-сульфат пен никотин-сульфат жатады, олар бақ ша жә не жеміс шаруашылығ ында инсектицидтер мен акарицидтер ретінде қ олданылады.
Екі алколоидтар да жоғ ары токсинді препараттарғ а жатады.
Токсинділік механизмінде вегетативті жү йке жү йесі зақ ымданады. Токсинділігінің жоғ ары болуына байланысты олады белгілі бір шекпен қ олданады.
Кү кіртті препараттар. Ауыл шаруашылығ ында негізінен кү кірттің ұ нтақ талғ ан тү рі (коллоидты кү кірт - сулибол тионит, майдаланғ ан кү кірт) қ олданылады, сонымен қ атар ә кті-кү кіртті қ оспа, кү кіртті ангидрид инсектицид, акарицид и фунгицидтер ретінде қ олданылады.
Кү кірт аз токсинді зат. Жоғ арғ ы токсинді қ атарғ а кү кіртті ангидрид тә н. Кү кіртті ангидридтің аз кө лемдегі концентрациясы ұ зақ ә сер еткенде, бронхты-ө кпе аппаратының спецификалық емес созылмалы жә не ө ткір ауруларын тудырады.
Биопрепараттар. Қ оршағ ан ортаның пестицидтермен ластауды шектеуші шаралардың ішінде ө сімдіктерді қ орғ ау препараттары мен биологиялық ә дістерді қ олдану мен ө ң деу ү лкен мә нге ие.
Зиянды жә ндіктерге қ арсы кү ресте анағ ұ рлым кө п қ олданылатындар – споралы бактериялар. Қ азіргі таң да, тюрингиензис бактерияларының тү рлі кү кіртті типтері негізінде жасалғ ан микробиологиялық препараттардың кө пшілігі белгілі. Біздің елімізде ауыл шаруашылық жә не орман ө сірудің зиянкестерімен кү ресте тә жірибелік, ө ндірістік жә не практикалық қ олданысқ а энтобактерин, дендробацилин, битоксибациллин, инсектин жә не т.б. препараттар ие.
Препараттардың бағ алы қ асиеттері ондағ ы ө зіне тә н иістің жоқ тығ ы, адам мен жануарлар ү шін зиянсыздығ ы, кө птеген зиянкестерге патогенділігі.
Бактериялық препараттың кемшілігі – жә ндіктерге тө мен вируленттілік пен контаглоздылық. Препараттар улы емес, сондай-ақ олармен жұ мыс істегенде ә деттегі сақ тық шараларын қ олданады.
Зиянды жә ндіктерге қ арсы кү ресте паразитті саң ырауқ ұ лақ тарды қ олдану қ ызығ ушылық тудыралы.
Препараттардың бұ л класынан боверин белгілі.
Боверин – ада мен жануарларғ а зиянсыз. Зиянды заттарғ а қ арсы кү ресте қ олданылатын вирусты препараттардың ішінде вирин-ЭКС белгілі. Ол қ ырық жапырақ зиянкестеріне қ арсы қ олданылады. Қ азіргі таң да мынадай вирусты препараттарды қ олдану мү мкіндігі зерттелуде - вирин-ГЯП, вирин-XС, вирин-ОС.
Соң ғ ы жылдарда фитопатогенді саң ырауқ ұ лақ -антибиотиктерінің антагонистерінің ө ң делу ә дісі мен қ олданылуын зерттеуге аса ү лкен кө ң іл бө лінуде. Антибиотиктерді қ олдану ә дістері химиялық препараттарды қ олданудан еш айырмашылығ ы жоқ.
Ф и т о б а к т е р и о м и ц и н а н т и б и о т и г і - актиномицеттердің ө німін ө сімдіктердің (соя, бұ ршақ, қ ырық жапырақ) бактериалды ауруларымен кү ресте қ олданылатын тиімді препарат.
Фитобактериомицинмен жұ мыс істеп болғ аннан соң қ олды ыстық сумен сабындап жуу қ ажет.
А р е п а р и н- ө сімдік тектес антибиотик, жабайы солмас гү лінің кепкен гү лшоғ ырынан дайындалады.Фитопатогенді бактерияның дамуын жақ сы бә сең детеді.Бактериялық ө сімдік обыры ө ршуіне, қ ара дақ, шірік.вирустық ауруларғ а қ арсы қ олданылады.Арепарин адам мен жануарлар ү шін зиянсыз.
К а с у м и н (касугимицин) – фитопатогенді саң ырауқ ұ рақ тарғ а қ арсы тиімді қ олданылады. Кү ріш пирикуляриозына, бидайдың таты жә не тамыр шірігіне қ арсы қ олданылады. Аз токсинді қ осылыс.
П о л и м и ц и н – актиномицет саң ырауқ ұ лақ тарының ө німі. Кең антибактериалды спектрлі ә серге ие. Активтілігі 2000 бірл/мг тең таза антибиотик пішінінде шығ арылады. Бидай тамырының шіруіне қ арсы, жемісті культуралардың бактериозына, мақ та зиянкестеріне қ арсы қ олданылады. Зертханалық жануарларғ а (DL50 5, 4 жә не тең із доң ызы мен тышқ андарғ а 100 мг/кг). Кумулирленуші қ асиеттерге ие. Тітіркендіргіш жә не сенсибилирлеуші ә серге ие. Қ ызметкерлер полимицинмен кө з, тері, ауыз қ уысы мен тыныс алу мү шелерін зақ ымдаудан қ орғ ау керек.
Негізгі профилактика шаралары
Пестицидтер мен биопрепараттармен жұ мыс істейтін тұ лғ алардағ ы аурулар мен интоксикацияларды хабарлау мақ сатында ұ йымдасқ ан жә не санитарлы-гигиеналық мынадай шаралар жиынтығ ы қ аралуы тиіс:
· зертханалық ө ң деу дең гейінде адам мен жануарларғ а токсинділігі тө мен пестицидтер мен биопрепараттар таң дап алынуы тиіс;
· ауыл шаруашылығ ында қ олданылатын, улы ә сер ететін қ ауіпті заттар мен биопрепараттарды қ ауіптілігі тө мен заттарғ а алмастыру;
· ө сімдіктерді қ орғ ауды биологиялық тү рлері пестицидтерді қ олданудың гигиеналық регламентациясын қ олдану; мұ нымен жұ мыс жасайтын тұ лғ аларғ а ауырсыну мен улануды алдын-ала хабарлауғ а кепілдік беретін санитарлы-стандарттарғ а, ережелер мен нормаларғ анегізделген ғ ылыми ө ң деулер, сонымен қ атар қ оршағ ан орта мен азық тық ө німдердің ластануын тоқ тату;
· ө сімдіктерді қ орғ ауғ а арналғ ан заттарды қ олдану мен тасымалдауғ а арнайы мамандандырылғ ан отрядтарды жасап шығ ару, жұ мысшылар жұ мысты жү ргізу мен қ ауіпсіздік пен жеке гигиена ережелерін білуі тиіс.
|
|