Б.І. Жансүгіров

5. Тірек сө здерді пайдаланып, «Ана тілі» жайлы ө лең шығ арып жаз.

Ана тілім, қ уатым, жү регімнен туатын, мың ақ ын.

6.Туғ ан жер, Отан, туғ ан ел жайлы жазылғ ан лирикалық ө лең дердің авторын жаз.

Қ асым Аманжолов, Мұ қ ағ али Мақ атаев, Қ айрат Жұ мағ алиев.

7. Осы бө лімде бір тақ ырыпқ а ө лең жазғ ан авторларды белгіле.

А ). С.Сейфуллин, М. Дулатұ лы

Ә). Т.Молдағ алиев, Ф. Оң ғ арсынова

Б). О.Бө кей, Б.Бұ лқ ышев

8. Ақ ын оқ ырман назарын бір нә рсеге айрық ша аудару ү шін, сө з ә серін кү шейту ү шін нені қ олданғ ан?

А). Қ айталау

Ә). Мінездеу

Б). Кейіптеу

Айталау – сө з ә серін кү шейту. Ақ ын оқ ырман назарын ө зіне айрық ша аудару ү шін бір нә рсені немесе қ ұ былысты бірнеше мә рте қ айталау ә дісін қ олданады.

9. Қ.Аманжоловтың «Кө ктем» ө лең ін ө з ойың мен аяқ та.

Сансыз кө кек сұ ң қ ылдап,

Кө ктем келді ертелеп,

... (Нә зік ү нмен сың қ ылдап,

... Бұ йра бұ лақ еркелеп.)

10. Тө мендегі сұ рақ тарғ а дұ рыс жауап жазсаң, қ арамен сызылғ ан торкө зден Кең ес Одағ ы Батырының есімі шығ ады.

1. Ұ лы Отан соғ ысы жайлы жазғ ан жазушы-ғ алымның аты.

2. «Тау қ ыраны» ә ң гімесінің басты кейіпкері

3. Т.Алшынбаев ә ң гімесінің аты

4. Мә ншү ктің шын есімі. («Ә лия»)

ІҮ. Сабақ ты қ орыту: Бү гінгі сабақ та не істедік? Ү. Ү йге тапсырма: ө ткенді қ айталау

№ 105. Тақ ырыбы: Білімді тиянақ тау. Шығ арма.

Мақ саты: Оқ ушыларды жазбаша байланыстырып сө йлеуге, жазбаша тілін қ алыптастыру, ө зне таныс мә тіннің мазмұ нын, негізгі кезең дерін қ алдырмай жазуғ а ү йрету; логикалық ойлау қ абілетін, есте сақ тау, зейінін жетілдіру; ойын жү йелі жеткізуге, сауаттылық қ а дағ дыландыру.

Тү рі: жазбаша ө здік жұ мыс Ә дісі: қ орыту

Керекті қ ұ рал – саймандар: сын жұ мыстар жинағ ы, дә птер.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру. Амандасу, тү гендеу, оқ ушылардың зейінін, назарынжаттығ улар орындау арқ ылы сабақ қ а аудару.

ІІ. Мақ сатын қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2.Жаң а сабақ қ а даярлық, жазбаша жұ мыс алдында нақ ты талап қ ою: мә тіннің мазмұ нын толық жазу; кейіпкелерді анық тау; қ ай жақ та жазу керектігін нақ тылау;

ІІІ. Жаң а сабақ: Мұ ғ алімнің тақ ырып бойынша оқ ушы ойын қ орытуғ а кө мектесуі. Оның басы, негізгі бө лімі, соң ын анық тау. Мазмұ ны бойынша сұ рақ қ ою арқ ылы оқ ушылардың тү сінгенін анық тау; содан кейін мә тінді қ айталап жоспар қ ұ ру. Міндетті тү рде жазуғ а тиісті тірек сө здер мен сө з тіркестерін тақ тағ а жазып қ ою; тү сініксіз сө здерді тақ тағ а жазып қ ою. (міндетті тү рде істелетін жұ мыстар)

Тү йе

Тү йе – шө л даланың ең тө зімді кө лігі.

Адам баласына тү йенің пайдасы аса зор. Алдымен, ол кү шті, шө лге, суық қ а, желге тө зімді. Бірнеше кү ндік шө лдерден ү стіндегі жү гін ауырсынбай жү ре береді.

Тү йенің сү ті қ ою болады. Оның сү тінен қ ымыз сияқ ты сусын ашытады. Мұ ны шұ бат деп атайды. Тү йенің жү ні шуда, жү н болып екіге бө лінеді. Шуда дегеніміз – тү йенің мойын астына, желкесіне, екі тізесінің жоғ арғ ы жағ ына шығ атын ұ зын қ ылшық ты жү н. Тү йенің жү ні ешкінің тү бітіндей биязы, жұ мсақ болады. Бұ л жү ннен жіп иіреді, алаша, қ ап, қ олғ ап тоқ иды. Тү йе жү ні жылы болады.

Айыр тү йе екі ө ркешті болады. Нар тү йе жалғ ыз ө ркешті болады.

Нар тү йелердің жү рік, жү рдек тұ қ ымы болады. Мұ ны желмая дейді. Олар кү ніне жү з қ ырық километр жер алады.Тү йе суда да жү зе біледі. Бірақ ол бір жақ бү йіріне кө лбеп жү зеді.

Мазмұ ндау жоспары:

1. Ә ң гіменің басы.

2. Ә ң гіменің негізі

3. Ә ң гіменің соң ы. (мағ ынасында жазылады)Оқ ушының жазба жұ мысты ө здігінен орындауы.

ІҮ. Сабақ ты қ орыту: Бү гінгі сабақ та не істедік? Ү. Ү йге тапсырма: ө ткенді қ айталау

ІҮ тоқ сан

№ 106. Тақ ырыбы: Гү лдер. Тұ манбай Молдағ алиев.

Мақ саты: Оқ ушыны Тұ манбай Молдағ алиевтың «Гү лдер» атты ө лең ін мә нерлеп, тү сініп оқ уғ а ү йрету, ө лең нің кө ркемдік ерекшелігі мен тә рбиелік мә нін ашу; ө лең мә тіні арқ ылы сө здік қ орын байытуғ а, ө з ойын қ орытындылай алуғ а, ә семдікке, адамгершілікке баулу.

Тү рі: аралас сабақ. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Ә дісі: тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ой қ орытындысын жасау, ойын ә дісі.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік.

Кү нге қ олдарың ды созың дар. Кү ннің жомарт сә улелері ананың нә зік алақ анындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқ ырлы кү н барлық ө кпе мен мұ ң ды ерітіп жібереді. Жү регімізді жылу мен махаббатқ а толтырады.

Барлығ ы: Кү н жарығ ын алақ анғ а саламын Жү регіме басып ұ стай қ аламын.

Ізгі ә рі нә зік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағ ым.

-Міне, жү регіміздегі осындай жылумен сабағ ымызды бастаймыз.

ІІ. Мақ сат қ ою кезең і: 1.Сабақ тың мақ сатын, тақ ырыбын хабарлау. 2.Жаң а сабақ қ а даярлық. Табиғ ат кө рінісі, жайқ алғ ан гү лдердің суреті интерактивті тақ тадан немесе жай тақ тадан дайын пейзаж кө рсетіледі.

ІІІ. Жаң а сабақ: кіріспе. 1. Тұ манбай Молдағ алиев – қ азақ тың белгілі ақ ыны. Ол табиғ ат сұ лулығ ын суреттеудің аса шебері. Сондай ө лең дердің бірі – «Гү лдер». Ө лең де ақ ын ө з сезімін қ алай жеткізгенін байқ аң дар. 2. Оқ ушыларды 3 топқ а бө лу. Топқ а бө лу ү шін мұ ғ алім балаларғ а гү лдің суретін таратып береді. Қ ызғ алдақ тар бір топқ а, Тү ймедақ тар екінші топқ а, Раушангү лдер ү шінші топқ а топтасып отырады.

І тапсырма: «Ой қ озғ ау» ойыны. Жасырынғ ан топтың атын табуы тиіс.

1 топтың аты: тү бірі «тап ты» деген сө зде, жұ рнағ ы «қ ас қ ыр» деген сө зде, жалғ ауы «бала лар» деген сө зде кездеседі. (Тапқ ырлар).

2 топтың аты: тү бірі «ой ын» деген сө зде, жұ рнағ ы «сын шыл» деген сө зде, жалғ ауы «қ аз дар» деген сө зде кездеседі. (Ойшылдар)

3 топтың аты: тү бірі «қ ол ө нер» деген сө зде, жұ рнағ ы «ас паз» деген сө зде, жалғ ауы «қ ыз дар» деген сө зде кездеседі. (Ө нерпаздар)

Топ атын анық тап алғ аннан кейін ә р топқ а ә р тү рлі тапсырма беріледі.

ІІ тапсырма: 1 топ – «Тапқ ырлар» тобы гү л кү лтелеріне гү лге қ атысты сипаттау сө здерін тауып жазады. 2 топ – «Ойшылдар» тобы ө лең ішінен қ айталанып тұ рғ ан сө зді тауып, ақ ын не ү шін бұ л тә сілді қ олданғ анын анық тауы керек. 3 топ – «Ойшылдар» тобы гү лдің суретін салып, бір шумақ ө лең шығ арады.

ІІІ тапсырма: «Шатасқ ан шумақ тар» ойыны. Ө лең жолдарының орны ауысып кеткен екі ө лең беріледі. Оқ ушығ а сол ө лең жолдарын мағ ынасына, ұ йқ асына қ арап, қ айта жазып шығ у тапсырылады. Мұ ндай тапсырмалар оқ ушыны байқ ағ ыштық қ а, сө здің мә н-мағ ынасын, ұ йқ асу жолдарын тү сінуге ү йретеді.

Гү лдер, гү лдер не тү рлі

Бастады той думанын жазық дала,

Қ ұ лпырды да жетілді

Кү ркіреп жатыр тулап сай мен сала.

Барлық дала ө ртеніп

Малшылыр ө рісінен қ озы терсе,

Бара жатқ ан секілді.

Мә з боп жү р соны тасып бір топ бала.

І. Бастады той думанын жазық дала,

Кү ркіреп жатыр тулап сай мен сала

Малшылыр ө рісінен қ озы терсе,

Мә з боп жү р соны тасып бір топ бала. («Кө ктем жыры» Мә риям Хакімжанова)

ІІ. Гү лдер, гү лдер не тү рлі

Қ ұ лпырды да жетілді

Барлық дала ө ртеніп

Бара жатқ ан секілді. («Гү лдер» Тұ манбай Молдағ алиев)

Тапсырма: ұ йқ ассө здерді пайдаланып, гү л туралы бір шумақ ө лең қ ұ растыру.

Гү лдер, гү лдер, кө п гү лдер,

Қ ызыл гү лдер, кө к гү лдер,

Кү лімдейді қ арап балағ а,

Жү гіріп шық қ ан далағ а.

Жұ лып алды біреуін,

Сыйлаймын деп анама

Ү. Қ орыту. Бү гін не ө ттік? Ү І. Ү йге тапсырма: 1. Тү сініп, мә нерлеп оқ у. 2. Бағ алау.

№ 107. Тақ ырыбы: Кө ктем. Қ асым Аманжолов.

Мақ саты: Оқ ушыны Қ асым Аманжоловтың «Кө ктем» атты ө лең ін мә нерлеп, тү сініп оқ уғ а ү йрету, ө лең нің ө зекті тү йінді ойын ашуғ а жағ дай жасау, ө з бетінше шығ армашылық пен жұ мыс істеуге баули отырып, байланыстырып сө йлеуін, шығ армашылық ойлауын дамыту.

Тү рі: аралас сабақ. Ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау, іздену. Кө рнекілігі: суреттер, кесте.

Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыру кезең і. Сабақ қ а ә зірлік.

- Балалар, терезеге қ араң даршы. Далада кү н сә улесі жарқ ырап тұ р. Бізге сә улесін шашып тұ р. Сә уле сендердің тұ ла бойларың а тарап, жандарың ды жадыратып тұ р.

- Кә не, айналамызғ а жылу сыйлайық, жү здерің нен кү ннің кө зіндей кү лкі кетпесін.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау: 1. Қ айталау дегеніміз не? 2. Ө лең ді мә нерлеп оқ у. гү л туралы не айтасың? Ақ ын гү лді неге тең ейді? (кө рік берген далағ а; ө ртенген секілді; отқ а ұ қ сап;...)

ІІІ. Ү й тапсырмасын пысық тау: Кө ктем жайлы не блесің? Қ андай ө лең дер жаттадың?