Азақстанның аграрлық секторында лизингтің дамуы

Соң ғ ы он жылдық та лизингтiк қ арыз портфелінің жылдық орташа жоғ арлауы 60% қ ұ райды. Бұ л нә тиженiң маң ызды алғ ышарттарының бірі «базаның тө мендігі» болып табылады. Қ азіргі кезде, ағ ымдағ ы портфельдiң кө лемi 1400 миллион доллар, сонымен қ атар он жылдық нарық тың дамуына Ұ ЖТ шамамен 1, 5% қ ұ рауы жоғ ары дә режеге жетуінің кө рсеткіші болып табылады.

Жү зеге асырылғ ан мә міле кө лемі пропорционалды жоғ арылағ ан, 2009 жылы 600 млн доллардан асты.

Зерттеу барысында, лизингтік компаниялардың бірлескен портфелінің жоғ ары ү лесін ауыл шаруашылығ ы (80%) саласы алады, сонымен қ атар бұ л сала басқ а салалармен салыстырғ анда жү зеге асырылғ ан мә мілелердің кө лемі мен соммалары бойынша ә лдеқ айда алда.

Екiншi орынды темiр жол техникасы алып жатыр, себебі техника паркін жаң арту қ ажеттілігі туындады.

Қ алғ ан мә мілелер ө неркә сiптiк жабдық пен (кө бiнесе тау-кен ө ндiрумен), ғ имараттар жә не қ ұ рылыстармен (2008 жылы ү лесі 2, 36% қ ұ рады), қ ұ рылыс техникасы жә не автокө лiкпен (1, 5%) байланысты болып тең ү леске ие болады.

Қ азақ стан нарығ ындағ ы лизинг портфелiнiң кө лемi бойынша «Қ азАгроҚ аржы» АҚ жетекшi орынды алады. Жаң а бизнес кө лемінің 18, 5% (кесте 6) азаюына қ арамастан, 2010 жылды 2009 жылмен салыстырғ анда компания ө зінің портфелін 9% (кесте 5) жоғ арлады. Эксперт РА Рейтингілік Агенттігінің зерттеулері бойынша мемлекеттік лизинг нарығ ындағ ы жетекші компанияның ү лесі 31% қ ұ райды. Портфелдiң кө лемі бойынша 19% ү лесімен екiншi орынды «Астана-Қ аржы» лизинг компаниясы алады. 2010 жылдың қ орытындылары бойынша компанияның портфелі 28, 5% ү лкейдi. 2010 жылды 2009 жылмен салыстырғ анда жаң а бизнестің кө лемі екі есеге азайды, себебі компания алдымен ө з портфелінің мә селелерін шешуде.

Портфельдің кө лемі бойынша ү шінші орынды «БРК-Лизинг» АҚ алады, ө ткен жылдың нә тижелері бойынша бірлескен портфельдің мә мілелері 12, 6% жоғ арлады, ал компаниялардың жаң а бизнесі 83% кеміді.«БРК-Лизинг» АҚ -да басқ а компанияларғ а қ арағ анда мә мілені қ аржыландыру тә жірибесі кө бінесе қ олданады, (2010 жылдың соң ындағ ы портфелімен салыстырғ анда, 2010 жылдың басында портфель кө лемінің соммасы жаң а бизнес кө лемімен бірге жыл бойынша азайды, осығ ан қ арамастан)нә тижесінде портфельдің дең гейі жоғ арлады. 2011 жылдың 1 шілдесінде «БРК-Лизинг» АҚ -ның жаң а бизнес кө лемінің ұ лғ аюы, динамиканың жақ сы дамуы туралы хабарлайды – алты ай қ орытындылары бойынша 3 млрд тең геге жаң а мә мілелер жү зеге асырылды, ө ткен жылмен салыстырғ анда мә мілелердің соммалары 2 есеге жоғ арлады. «БРК-Лизинг» АҚ нарық та 10% ү лесін алады.

Рэнтингтегі келесі компания «Райффайзен Лизинг Казахстан» ЖШС болып табылады, бұ л компанияның портфель кө лемі 11, 6 млрд тең гені қ ұ райды. 2010 жылдың қ орытындылары бойынша қ арыз портфелі 23, 4%-ғ а жоғ арлады, сонымен қ атар жаң а мә мілелердің кө лемі 42, 5% кеміді. 2011 жылдың бірінші жартысында жаң а бизнестің кө лемі ө ткен жылғ ы кө рсеткішпен салыстырғ анда жоғ арлады. Отандық нарық та шетел компанияларының ү лесі 5, 3% қ ұ райды.

«Халык-Лизинг» АҚ -ның портфель кө лемі басқ а компанияларғ а қ арағ анда аз, бірақ 2009 жылдың мә ліметтері жоқ болғ андық тан компанияның даму динамикасын талдау ө те қ иын болып табылады.

Сонымен қ атар, жаң а бизнестің кө лемі 2010 жылы орташа нарық тық тенденциясының кемуін кө руге болады. Бірінші жарты жылдық тың қ орытындылары бойынша компанияда жаң а мә мілелердің жү зеге асырылуы жоғ ары қ арқ ынды кө рсетеді, алты айдын қ орытындылары бойынша компанияның портфелі 11, 7% кеміді жә не 8 820 млрд тенгені қ ұ рады. «Халык-Лизинг» АҚ нарық тың 4% ү лесін алады.

Рэнтингті «Центр Лизинг» ЖШС нарық тағ ы 1% ү лесімен қ орытындылайды. 2010 жылдың қ орытындылары бойынша компания портфелінің кө лемі 17% тө мендеді, жаң а бизнес кө лемінің кө рсеткіші жалпы 91% кеміген, сонымен қ атар бірінші жарты жылдық тың қ орытындылары бойынша кө рсеткіштің жоғ арлауы белгіленді.