ПД барысында сұйықтық пен азотты қалдықтарды алып тастау механизмі

Перитонеалды диализді ө ткізу қ ағ идасы диффузия, конвекция мен ультрафильтрацияғ а негізделген. Негізгі механизмдерге конвекция мен ультрафильтрация жатады. Бұ л жағ ынан ПД ұ зартылғ ан бү йрек алмастыру терапиясында айтылғ ан гемофильтрацияғ а ұ қ сас (жоғ арыдан қ араң ыз). Жартылай ө ткізгіш мембрана ретінде ішастардың париеталды қ абатындағ ы капиллярлар қ абырғ асы болады. (сурет 20). Ультрафильтрация ішастарғ а арнайы катетер арқ ылы гипертониялық ерітіндіні (глюкоза) енгізу арқ ылы жү зеге асады. Азотты қ алдық тар диализат қ ұ рамына пассивті жолмен, сұ йық тық тың шығ уы арқ ылы тү седі. Молекулалардың салмағ ы бұ л орайда маң ызды емес.

ПД арналғ ан катетерлер мен оларды орнату тә сілдері

А Б В

21 сурет. А) ПД арналғ ан катетерлер; Б) кіші жамбас астауында катетер орналасуы; В) диализдік ерітіндімен байланысу тү рі (Ахмад С. Клиникалық диализ. Басқ армасы, 2011 ж.).

Перитонеалды диализді ө ткізуге арналғ ан катетерлердің бірнеше тү рін ажыратады. (сурет 21 А). Ересектерде жіті ПД ө ткізгенде кө бінесе Тенкхоффтың тік немесе иректелген катетерін қ олданады. Ал балаларда ПД жіті не созылмалы тү ріне байланыссыз дакронды манжеталары бар катетерді қ олданғ ан жө н деп есептеледі. Манжетасы жоқ катетердің кемшіліктеріне катетердің жылжып кету, зарардану жә не жарадан диализаттың ағ ып кету қ аупі жатады. Манжеталары бар катетерлердің кемшіліктеріне лапаротомия немесе лапароскопия ә дісімен енгізу қ ажеттілігі жатады (балаларғ а алдын ала дайындық, седация мен жалпы наркоз ө ткізу қ ажеттігі).

Б) Ішастарда дұ рыс орналасқ ан катетердің ұ шы кіші жамбас астауында орналасу қ ажет (сурет 21 Б).

В) Катетердің сыртқ ы ұ шы диализдік ерітіндіге «люер-лок» жү йесі арқ ылы байланысады. Диализдік ерітінді қ ос дорбалы жү йе болып табылатындық тан (1 – ішастарғ а енгізетін глюкоза ерітіндісі, 2 – ішастарда жиналғ ан диализатты жинақ ауғ а арналғ ан бос дорба), перитонит даму қ аупі тө мендейді.

Сурет 22. Дакронды манжетасы бар перитонеалды катетерді енгізу техникасы (Ахмад С. Клиникалық диализ. Басқ армасы, 2011 ж.).

Перитонеалды катетерді енгізу техникасы (сурет. 22): кіндіктен 1-2 см тө мен жә не шетке қ арай тілік жасалады да соқ ыр, лапаротомиялық немесе лапароскопиялық ә дістің бірімен орнатады. Дакронды манжеталары бар болса, біреуін кисетпен ішастардың париеталды қ абатына, екіншісін тері асты шел қ абатына орнатады. Нә тижесінде катетердің қ озғ алып кету, зарардану жә не жара маң ынан диализаттың ағ ып кету қ аупі едә уір тө мендейді.

Перитонеалды катетерді орнатудың 3 ә дісі бар: 1) жолсерігі орнатылғ ан инемен тері арқ ылы Сельдингер тә сілі, негізінен ересектерде қ олданылады; 2) хирургиялық лапаротомды; 3) хирургиялық лапароскопия – ең қ ауіпсіз ә рі қ олайлы ә діс (перитониттер мен катетердің қ озғ алып кету қ аупі ең тө мен ә діс, алайда кейбір катетерлер тек лапаротомиялық ә діспен орнатылады (кесте 13).

Кесте 13.