Тапсырма. 1. Қоректік ортаны даярлау

1. Қ оректік ортаны даярлау. Ашытқ ылар кө бінесе сұ йық қ оректік орталарда ө сіріледі. Қ оректік орта қ ұ рамында қ ант, азоттық қ осылыстар, минералдық қ осылыстар жә не витаминдер болуы қ ажет. Уаиттың деректері бойынша қ оректік ортаның қ анттылығ ы 0, 0004% болғ аны жө н. Ал ашытқ ы дақ ылдары (штамдары) қ иғ аш агарларда сақ талады.

Егетін (ө сіретін) ашытқ ыны даярлау.

2. Ө ндірістік ашытқ ыны ө сіру. Ө сірілетін ашытқ ылар сұ йық қ оректік ортасы бар (30-50мл) колбаларда ө сіріліп, кө бейтіледі. Сұ йық тық ты сағ атына 30-100м/сағ ат жылдамдық та шайқ ап отыру қ ажет.

3. Ашытқ ыны ө сірудің одан кейінгі сатылары:

А) зертханалық қ ондырғ ыларда ө сіру.

ә) цехтарда ө сіру

б) ө ндірістік ферментерларда ө сіру

4. Ашытқ ыны бө ліп алу.

4. Престеу жә не қ аптау

5. Кептірілген ашытқ ыны алу жә не қ аптау.

Ашытқ ы қ ұ рамында кө п мө лшерде белок, калий, фосфор, магний, биологиялық белсенді микроэлементтер, В1, В2, РР витаминдері жә не фоли жә не параминобензой қ ашқ алдары болады.

Ашытқ ы клеткалары ө суіне қ оректік ортадан басқ а да жағ дайлар ә сер етеді. Ашытқ ы клеткаларының катты не сұ йық ортада жақ сы ө суі ү шін, оның рН кө рсеткішінің маң ызы ө те зор. Ашытқ ысы бар орта ә лсіз қ ышқ ыл болуы қ ажет. Сілтілі орта ашытқ ы клеткасын басып тастайды. Ал сілтілігі ө те жоғ ары болса ашытқ ы клеткалары ө ліп калады. Сондық тан ашытқ ы клеткалары ө сетін қ олайлы рН кө рсеткіші 4, 5-5, 5 аралығ ында болуы керек.

Ашытқ ылардың тіршілік ә рекеттеріне температураның маң ызы ерекше. Ашытқ ы клеткаларын ө сіру ү шін 25-28С шамасында температура қ ажет. 45-50 С жә не одан жоғ ары температурада ашытқ ы клеткалары ө ліп калады. Ал тө мен температурада ашытқ ыладың тіршілік ә рекеттерін баяулатып немесе тоқ татып, олардың ұ зақ уақ ыт бойы бұ зылмай сақ талуына мү мкіндік береді. Клеткалардың ө суіне аэрацияның ә сері зор. Аэрация болмаса, жалпы алғ анда, суспензияның ө суі мү мкін емес.Аэрация белсенділігі 1 литр орта5а 2г О оттегі болуы қ ажет.

Ө ндірілген ашытқ ыларды негізінде аспахдық мақ сатта пайдаланады.

Сатылымғ а шығ арылатын ашытқ ылар ү ш тү рлі болып келеді:

а) Сығ ымдалғ ан ашытқ ылар;

б) Қ ұ рғ ақ ашытқ ылар;

с) Сұ йық сыра ашытқ ылары.

Қ ұ рғ ақ ашытқ ылар 0, 8-1, 3мм диаметрлі тү йіршіктер немесе2-2, 5мм диаметрлі кеспе тү рінде дайндалады. Олар 7, 5-10 % ылғ алдылық та сақ талады.

Сыра ашытқ ыларын биологиялық белсенді қ осылыстар жә не дә рі –дә рмек жасау ү шін пайдаланады.

Сығ ымдалғ ан ашытқ ылар. Бұ лар жуылып, сығ ымдалыпдақ ылдық ортадан бө лініп алынғ ае ашытқ ы клеткаларының жиынтығ ы. Ашытқ ыларды ө сіретін қ оректік орта ретінді сұ йытылғ ан меласса пайдаланылады. Меласса (қ ызылша қ анты ө ндірісінің қ алдығ ы)-сірке консистенциясы бар қ ою қ ара тү сті сұ йық тық Ашытқ ы зауыттарында мелассаны сумен сұ йылтып, қ ышқ ылдандырады жә не азот пен фосфор тұ здарын қ осады. Ашытқ ы ө ндіру процесі: бастапқ ы жә не тауарлық ашытқ ыны слу сияқ ты екі сатыдан тұ рады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ашытқ ы дегеніміз не?

2. Ашытқ ы дақ ылдарының қ олданысы қ андай?

3. Қ оректік ортаны даярлау?

4. Сығ ымдалғ ан ашытқ ылар дегеніміз не?