РӘГЫД (КҮК КҮКРӘҮ) СҮРӘСЕ – 43 АЯТЬ

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Ә лиф лә м мим ра. Ошбу – аятьлә р Аллаһ удан иң гә н Коръә н Кә рим аятьлә редер. Вә Раббың нан сиң а иң дерелгә н китап, ә лбә ттә хак, лә кин кешелә рнең кү брә ге иман китермилә р.
2. Ү зегез дә кү рә сез, бер нинди терә ксез кү клә рне кү тә рү че зат Аллаһ, соң ра ґә решкә касд кылды һ ә м кояш вә айны ү зенә буйсындырды, Аллаһ билгелә гә н вакыткача йө рерлә р. Барча эш белә н ү зе җ итә кчелек итә р, вә һ ә р дә лилне Коръә н белә н бә ян кылыр, шаять, ахирә ттә Раббыгыз хозурына барып басачагыгызга ышанырсыз!
3. Ул – Аллаһ яратты җ ирне вә анда зур таулар һ ә м дә рьялә рне бар итте һ ә м дә һ ә р җ имешлә рдә н ике тө рлене яратты. Кич караң гылыгы белә н кө ннең яктылыгын каплар, юк итә р. Кү рсә телгә н бу нә рсә лә рдә, ә лбә ттә, фикер иялә ренә галә мә тлә р бар.
4. Җ ир шары тө рле кисә клә рдә н тора, мә сә лә н: бер ө леше су, бер ө леше игенлек, бер ө леше тау – урманлык вә бер ө леше комлык-сазлык, Аллаһ шулай тө зегә н вә җ имеш бакчалары, игенлә р, икешә рлә п вә ялгыз ү скә н хө рмә агачлары – барчасы бер су белә н сугарылалар, ашауда тә ме белә н берсен икенчесеннә н артык кылырбыз. Гакылларын эшлә ткә н кешелә р ө чен бу нә рсә лә рне яратуда Аллаһ уның берлегенә, ә лбә ттә, дә лиллә р бар.
5. Ә гә р син аларның кыямә т кө ненә ышанмауларына гаҗ ә плә нсә ң, бигрә к тә аларның: " Без череп туфрак булганнан соң яң адан терелербезме? Ә лбә ттә, терелмибез! " – дигә н сү злә ре гаҗ ә п. Алар ү злә ренең Раббыларына ышанмаучы кешелә р вә алар ахирә ттә муенларында богаулар булачак кешелә рдер һ ә м алар җ ә һ ә ннә м утында яначак кешелә рдер, алар җ ә һ ә ннә м утында мә ң ге калырлар.
6. Ул ахмаклар яхшылыктан элек явызлыкны ашыктыралар, ягъни тә ү бә истигъфарга ашыгыр урынына вә гъдә кылган ґә забың ны тизрә к китер, дип, ү злә ренә ґә забны ашыктыралар, тә хкыйк болар кеби кә ферлә ргә Безнең ґә забларыбыз булып ү тте, гыйбрә тлә неп тә ү бә итү лә ре кирә к иде, тә хкыйк синең Раббың золым вә гө наһ бә рабә ренә камил ярлыкаучы булдыгыннан тә ү бә итеп, тө зә тү челә рне гафу ит, вә шуның белә н бергә синең Раббың, ә лбә ттә, кә ферлә рдә н каты ґә заб белә н ү ч алучы.
7. Коръә нгә ышанмаган кә ферлә р ә йттелә р: " Коръә ннә н башка Мухә ммә днең пә йгамбә рлеген дө реслә ү че Раббысыннан бер галә мә т иң дерелсә, иман китерер идек", – дип. Син фә кать аларны Аллаһ ґә забы белә н куркытучы гына. Каумларнең һ ә рберсе ө чен туры юлга кү ндерү че пә йгамбә рлә ре булды. Пә йгамбә рлә рдә н соң ислам динен яхшы белү че галимлә р бар.
8. Балага йө кле булган һ ә р хатынның йө клә гә н йө ген Аллаһ белә, дә хи хатынлар карыны балага кимчелек китерсә, яки камиллек бирсә – барчасын белә. Аллаһ хозурында һ ә рнә рсә ү лчә ү белә ндер.
9. Ул – Аллаһ яшерен вә ә шкарә не белү че вә Аң а гакыл фикерлә р ирешмә ктә н бик югары һ ә м мә хлукка ошаудан бик тә пакь.
10. Сездә н берә ү кирә к – сү зен кычкырып сө йлә сен, кирә к – яшерен сө йлә сен, Аның ө чен бертигездер, вә берә ү кич караң гыда яшереп эш кылсын, кирә к – кө ндез кү рсә теп эш кылсын – Аллаһ һ ә ммә сен бертигез белә.
11. Вә һ ә р кешенең алдыннан вә артыннан Аллаһ ә мере белә н язып баручы фә рештә лә р бар, һ ә м алар кешелә рне сакларлар. Тә хкыйк Аллаһ бер каумгә биргә н нигъмә тен ү згә ртмә с, хә тта ул каум ү з хә лен ү згә рткә нгә чаклы, ягъни Коръә н белә н гамә л кылып, аның шө керен ү тә гә н каумнә н Аллаһ һ идә ятне алмас һ ә м дө нья нигъмә тлә ренең шө керен ү тә гә н каумнә н дө нья нигъмә тлә рен алмас, шулай ук ү злә ре тырышып вә кө рә шеп Аллаһ юлына кермә гә н каумне Аллаһ кө члә п дингә кертмә с, аларга һ идә ят һ ә м җ ә ннә т бирмә с. Вә ә гә р бер каумгә зарар бирү не телә сә Аллаһ, ул зарарны китә рү че юк, вә аларга Аллаһ удан башка ярдә м бирү че хуҗ а булмас.
12. Ул – Аллаһ сезне куркытып һ ә м яң гыр ө мет иттереп яшенне кү рсә тер вә яң гыр суы белә н авырайган болытларны бар кылыр.
13. Аллаһ уга хә мед ә йтү белә н кү к кү крә ү тә сбих ә йтер, дә хи фә рештә лә р Аллаһ удан куркып, тә сбих ә йтерлә р вә яшенне җ ибә рер, аны ү зе телә гә н кешегә тидерер, ул кә ферлә р Аллаһ хакында бә хә слә шкә н вакытларында, вә Аның ґә забы катыдыр.
14. Аллаһ у тә галә нең дә гъвә те хак, ягъни Аның файдалы дигә не хак файдалыдыр вә Аның зарарлы дигә не хак зарарлыдыр. Аллаһ удан башка сынымларга табынучыларның, һ ичбер сорауларына җ авап бирә алмыйлар, сынымлардан ярдә м кө тү челә рнең мисалы: авызыма су килеп керсен, дип, суга таба кулын сузып торган кеше кеби ки, кү пме генә суга карап кул сузып торсалар да, су авызларына килеп керә чә ге юк. Ул ахмаклар җ ансыз сынымларга кул сузып, алардан нә рсә дер кө тә лә р. Кә ферлә рнең догалары адашудан башка нә рсә тү гел.
15. Җ ирдә вә кү клә рдә булган барча мә хлуклар кайберлә ре ихтыярын вә кайберлә ре ихтыярсыз Аллаһ уга сә җ дә кылырлар вә иртә лә рдә вә кичлә рдә ү злә ре сә җ дә кылганда кү лә гә лә ре дә сә җ дә кылыр.
16. Ә йт: җ ир вә кү клә рнең тә рбиячесе кем? Ә лбә ттә, Аллаһ, диген! Ә йт: ә йә ү злә ренә дә файда яки зарар итә алмаган сынымларны ничек ү зегезгә ярдә мче итә аласыз? Ул сынымларны утка салсак яна, суга салсак бата яки ага, алтын кө мештә н ясаган булса, караклар урлап китә. Ґә җ ә бә! Кеше кулындагы шул чуп Илаһ ә була аламы? Бу эш фә кать диваналык вә сукырлык. Инде ә йт: Гыйбрә тлә рне вә хакыйкатьне кү рү че кеше белә н һ ичнә рсә кү рмә ү че кеше бертигез булырмы? Яки караң гылык белә н яктылык бертигез булырмы? Ягъни кү рү че – хак мө эминдер, Кү рмә ү че – имансыздыр вә караң гылык – динсезлектер, яктылык – хак диндер. Яки аларның Аллаһ халык кылган нә рсә лә ргә охшатып халык кылучы сынымлары бармы? Ә гә р булса, ә лбә ттә, Аллаһ халык кылган нә рсә лә рне сынымлар, халык кылган нә рсә дә н аера алмаслар иде. Бит Аллаһ удан башка халык кылучы зат һ ич юк. Шулай булгач, алар мә хлукне ничек Аллаһ уга тиң кыла алалар? Ә йт: һ ә рнә рсә не халык кылучы фә кать Аллаһ удыр вә Ул – Аллаһ бер генә вә кө чледер.
17. Ул – Аллаһ кү ктә н яң гыр иң дерде дә һ ә р елга ү зенең микдаренчә агар булды, кечкенә булса да, зур булса да елгадагы ташу суы ө стенә чыккан кү бекне кү тә реп агар, дә хи зиннә т ө чен вә яки башка кирә к нә рсә ө чен утта эретелгә н алтын вә кө меш кебек тө рле нә рсә лә рнең дә кү беге була. Ә нә шулай хак белә н батылга Аллаһ мисал китерә. Ягъни эретелгә н нә рсә лә рнең асылы һ ә м су Коръә ннең мисалыдыр, ә мма кү беклә ре батыл диннең мисалыдыр. Ә мма кү беклә р кибеп яраксызга чыгарлар вә эретелгә н нә рсә лә рнең асылы җ ирдә кешелә р файдасына калыр. Ә нә шулай Аллаһ кешелә р ө чен мисаллар китерә.
18. Аллаһ у тә галә нең Коръә н белә н гамә л кылырга чакыруын кабул итеп, аның белә н гамә л кылган кешелә ргә ахирә ттә кү ркә м җ ә ннә тлә р булыр. Вә ә мма Аллаһ уның " Коръә н белә н гамә л кылыгыз" дигә н ә мерен кабул итмә гә н һ ә м аның белә н гамә л кылмаган кешелә р, ә гә р бө тен җ ир байлыгы хә тле ике ө леш байлыклары булса, шул байлыкларын биреп, ахирә ттә ү злә рен Аллаһ ґә забыннан коткара алмас иделә р, аларга ахирә ттә бик каты, бик яман хө кем булыр, вә аларның урынлары җ ә һ ә ннә м – ни кабә хә т урын.
19. Ә йә берә ү белсә Раббың нан иң дерелгә н Коръә ннең хак кә йлеген һ ә м аның хө кемлә рен, бу кеше һ ичнә рсә кү рмә ү че сукыр белә н бертигез булырмы? Коръә ннең мә гънә сен аң лап вә газьлә нер фә кать саф гакыллы кешелә р генә.
20. Ул гакыллы кешелә р Аллаһ уга биргә н ґә һ едлә рен саклап Коръә н белә н гамә л кылырлар вә ґә һ едлә рен һ ич бозмаслар.
21. Вә ул гакыллы кешелә р Аллаһ шә фкать, мә рхә мә т кылырга кушкан кешелә ргә шә фкать мә рхә мә т кылалар, дә хи алар Раббыларыннан куркып яхшы эшлә р кылырлар, кыямә т кө ненең каты хисабыннан куркып явыз эшлә рдә н сакланырлар.
22. Янә ул гакыллы кешелә р Раббиларының ризалыгын ө стә п дин юлындагы мә шә катьлә ргә сабыр итә рлә р, вә намазларын вакытында ү тә рлә р вә Без биргә н малдан ислам файдасына яшереп тә, кү рсә теп тә бирерлә р, вә бер кешедә н явызлык кү рсә лә р, аң а каршы изгелек итә рлә р, ә нә шулай кешелә ргә җ ә ннә тлә р булыр.
23. Алар Ґә ден исемле җ ә ннә тлә ргә керерлә р, дә хи аларның аталарыннан, балаларыннан, хатынларыннан Коръә н белә н гамә л кылып изгелек иткә нлә ре дә Ґә ден җ ә ннә тлә ренә керерлә р, вә алар янына һ ә р ишектә н фә рештә лә р керерлә р.
24. Ә йтерлә р: " Сезгә сә лам булсын! Тыныч, имин булыгыз! Дө ньяда бө тен авырлыкларны кү тә реп, хак динне тотканыгыз ө чен! " Вә бу җ ә ннә тлә р сезгә ни хуш нигъмә т.
25. Аллаһ уга итагать итә ргә ґә һ ед биргә ннә н соң ґә һ едлә рен бозучылар, алар Аллаһ киселмә гез, дип, ә мер иткә ннә н соң хак мө селманлардан киселерлә р һ ә м җ ир ө стендә тө рле бозыклыклар кылалар, аларга Аллаһ уның лә гънә те вә аларга бик яман йорт – җ ә һ ә ннә м.
26. Аллаһ телә гә н кешесенә ризыкны киң кылыр вә телә гә н кешесенә ризыкны тар кылыр, ә мма кә ферлә р дө нья байлыгы белә н шатланырлар. Бит ахирә т алдында дө нья байлыгы алдый торган бик аз гына нә рсә.
27. Кә ферлә р ә йтә лә р: " Кә шки Мухә ммә дкә Коръә ннә н башка аның пә йгамбә рлеген куә тлә ү че бер галә мә т иң дерелсә, иман китерер идек", – дип. Син аларга ә йт: Аллаһ ү зе телә гә н кешелә рне, ягъни кире кешелә рне хак юлдан адаштырыр һ ә м ү зенә итагатьле инсафлы кешелә рне туры юлга кү ндерер.
28. Ул туры юлга кү ндерелгә н кешелә р Аллаһ уга һ ә м Коръә нгә ышанырлар да, Аллаһ зекере вә Коръә н вә газе белә н кү ң еллә ре карар табар, рә хә тлә нер, ә гаһ булыгыз! Ә лбә ттә, Аллаһ зекере вә Коръә н вә газе белә н генә кү ң еллә р карар табарлар.
29. Бит иман китереп тә изге гамә ллә р кылган кешелә ргә, шиксез, шатлык, хушлык вә Тубә агачы астында кү лә гә лә нү булыр вә кү ркә м урынлар булыр.
30. Ә ү вә лге каумлә ргә пә йгамбә рлә р җ ибә ргә небез кеби бу каумгә сине пә йгамбә р итеп җ ибә рдек. Без сиң а вә хий кылган Коръә нне аларга укымаклыгың ө чен, лә кин алар рә хмә т иясе булган Аллаһ уга кә фер булалар. Ә йт: " Ул – Аллаһ минем тә рбиячем, Илаһ ә тотарга яраклы һ ичбер зат юк, мә гә р Ул ү зе генә, Аң а гына тә вә ккә л кылдым вә Ул – Аллаһ уга кайтмаклык.
31. Ә гә р Коръә н укымак белә н таулар урынларыннан купсалар иде, яки Коръә н укымак белә н ерак җ ирлә р тиз генә якын килсә иде, яки Коръә н укымак белә н ү лгә н кешелә р сө йлә шсә лә р иде, кә ферлә р һ аман да иман китермә с иделә р. Ягъни шундый могҗ изаны ү злә ре сорыйлар, ә гә р кү рсә телсә аны сихер дилә р. Бә лки барча эшлә р Аллаһ ихтыярында, ә йә мө эминлә р ө метлә рен ө зә лә рме? Ә гә р Аллаһ телә сә ки, бө тен дө нья кешелә рен һ идә яткә салыр иде. Кыйлган явызлыклары ө чен кә ферлә ргә һ ә мишә бә ла, фетнә ирешеп торадыр, яки ул бә ла аларга якын җ иргә килеп, хә тта Аллаһ уның вә гъдә се килгә нче куркуда торалар, тә хкыйк Аллаһ вә гъдә сенә хыйлафлык кылмас.
32. Ий Мухә ммә д г-м! Синнә н ә ү вә лге рә сү ллә р дә каумлә ре тарафыннан мә схә рә кылындылар, шулай да азрак вакыт биреп ихтыярларына куйдык, соң ра ґә заб белә н тоттык, аларны тотмагым ничек каты булды?
33. Барча кешелә рнең кылган эшлә реннә н хә бә рдар булган Аллаһ у тә галә һ ичнә рсә гә ярамаган сынымлар белә н бер тигез булырмы? Кә ферлә р сынымларын Аллаһ уга тиң дә ш кылдылар. Аларга ә йт: " Дә лиллә р белә н исбат итегез, сынымларыгыз Илаһ ә тотып гыйбадә т кылырга яраклы нә рсә лә рме? Ә йә сез хә бә р бирә сезме Аллаһ у тә галә нең җ ирдә белмә гә н нә рсә се белә н? Яки сү знең мә гънә сен һ ич фикерлә мичә Аллаһ уның тиң дә ше бар дидегезме? Бә лки кә ферлә ргә хакка каршы хә йлә мә керлә ре вә кә фер эшлә ре ү злә ренә зиннә тле кү ренде һ ә м алар кешелә рне Аллаһ юлыннан тыйдылар. Бер кешене Аллаһ адаштырса, ул кешене туры юлга кү ндерү че булмас.
34. Аларга дө ньяда ук ґә заб булыр, ә мма ахирә т ґә забы катырак, Аллаһ ґә забыннан аларны саклап калучы булмас.
35. Тә къва мө эминлә ргә вә гъдә ителгә н җ ә ннә тнең мисалы: астыннан тө рле елгалар агар, җ имешлә ре дә даим булыр, вә кү лә гә се дә даим булыр, шундый җ ә ннә тлә р тә къва мө эминлә рнең ахыргы урынлары. Ә мма кә ферлә рнең ахыр урыны ут.
36. Без китап биргә н яһ ү д вә насарадан сиң а иң гә н Коръә нгә шатланучы яманлылар бар, ә мма кайбер кә ферлә р Коръә ннең бә гъзе аятьлә рен инкяр итә лә р. Ә йт: " Мин фә кать Аллаһ уга гына гыйбадә т кылырга боерылдым һ ә м Аң а һ ичкемне тиң дә ш итмә скә, вә Аллаһ уга гына гыйбадә ткә чакырамын вә кайтачак җ иребез дә Аң адыр."
37. Һ ә м шулай Коръә нне иң дердек гарә п телендә гадел хө кем итеп, ә гә р сиң а дә лиллә р вә шә ригать хө кемнә ре килгә ннә н соң аларның һ аваларына, батыл гадә тлә ренә иярсә ң, Аллаһ удан килгә н ґә забтан сине саклаучы вә ярдә м бирү че булмас.
38. Синнә н элек тә рә сү ллә р җ ибә рдек вә аларга кү п хатынлар вә кү п балалар бирдек, Аллаһ телә гә ндә башка һ ичбер расү лгә галә мә т китермә к мө мкин тү гел. Барлык нә рсә нең вакыты һ ә ркемнең ә җ ә ле язылмыш, вакытында килер.
39. Аллаһ телә гә н нә рсә сен бетерер вә телә гә н нә рсә сен бар кылыр, вә китаплар анасы Лә ү хү лмә хфуз – Аллаһ у хозурындадыр.
40. Ий Мухә ммә д г-м, кә ферлә ргә вә гъдә иткен ґә забларыбызның бә гъзесен сиң а кү рсә тербез яки аларга ґә заб килмә стә н элек синең җ аның ны алырбыз, сиң а йө клә телгә н нә рсә фә кать Коръә н хө кемнә рен кешелә ргә ирештермә к вә хисап кылмак, хө кем итмә к Безнең эшебез.
41. Ә йә алар кү реп гыйбадә тлә нмилә рме? Без кә ферлә рнең җ ирлә рен ә трафларыннан киметә барабыз, Аллаһ хө кем итә, Аның хө кемен кире кайтара алучы юк, Ул бик тиз хө кем итү че.
42. Бү генге кә ферлә рдә н элгә реге кә ферлә р дә пә йгамбә рлә ренә хә йлә мә керлә р кылдылар, хә йлә мә керлә р һ ә ммә се Аллаһ ихтыярында, хә йлә белә н хакны җ имерә алмаслар, һ ә ркемнең кә сеп иткә н эшен Аллаһ белә, кә ферлә р дә тиздә н белерлә р, җ ә ннә т кемгә дә җ ә һ ә ннә м кемгә икә нен.
43. Кә ферлә р ә йтерлә р син расү л тү гел дип, син аларга ә йт: " Сезнең белә н минем арада шаһ ит булырга Аллаһ ү зе җ итә дер һ ә м Аллаһ китабыннан хә бә ре булган мө эминнә р дә минем рә сү ллегемә шаһ ит булырлар".