Мектептегі 6-8-ші сынып жасындағы оқушыларға арналған әскери-спорттық ойындар.

«Алау» ә скери-спорттық ойыны.

Ойынның қ атысушылары.

«Алау» ә скери-спорттық ойынында сегіз жасарлық жә не орта жалпы білім беру мектептерінің отрядтары қ атысады.

Отряд кең есі командир жә не оның орынбасары басқ аратын 5-8-ші сынып оқ ушыларынан жас Ұ ландар Батальоның қ ұ рады.

Командир, оның саяси бө лім бойынша орынбасары жә не штаб мү шелері жас ұ ландар батальоның жалпы жиналысында сайланады.

Кең ес жас ұ ландар отрядын қ алыптастырады: оғ ан мыналар кіреді, отряд командирі, орынбасары, барлаушылар, байланысшылар, атқ ыштар, санитарлы кү зет, ө рт сө ндірушілердің жауынгерлік есебі, қ озғ алысты ретке келтіруші, жауынгерлік парақ тың редакторы.

Отряд командирі, саяси бө лім бойынша оның орынбасары, жас ұ ландар отряды ұ йымдастыру жиналысында ашық дауыс беру арқ ылы сыйланады.

Отрядқ а бір сыныптан ғ ана шық ан жас ұ ландар енгізіледі жә не тек шектеулі жағ дайларда ғ ана паралельді V-VI немесе VII-VIII-ші сыныптардан ғ ана алуғ а болады. Жас топтарын араластыруғ а жол берілмейді.

ІІІ-ІV сынып оқ ушылар жас ұ ландар болуғ а даярланады, осы жас ү шін арнайы мектеп масштабы ұ йымдастырғ ан ә скери спорттық ойындарғ а конкурстарғ а жә не басқ ада іс шараларғ а қ атысады.

Ритуалдары (салт жоралары). Ерекшелену белгілері.

Штаб батальоның қ ұ рылуы аяқ талғ аннан кейін ту беруі бар жас ұ ландардың салтанатты линейкасы ө ткізіледі. Ә р тү рлі шараларда: салтанатты линейкалар, парадтар, Қ арулы Кү штер, ел ө міріндегі атаулы кү ндер мен мерекелерге арналғ ан митингтерге толық қ ұ рамда қ атысқ ан батальон дружина туын ұ стап шығ ады. Отряд барлық жағ дайларда да отряд жалауына ие.

Жас ұ ландар ерекшеленудің мынадай белгілерін алып жү реді.

Сол жең інде «Алау» эмблемасы бар шеврон отряд командирлері жопсырмасында ү ш кішкентай жұ лдызша, саяси бө лім бойынша командир орынбасарында екеу, батальон штаб мү шелері біреуден, штаб басшысы жә не батальон саяси орынбасары екеу, батальон командирі – ү ш ү лкен жұ лдыз. Жұ лдыздар ө лшемі 1, 5Х см болатын жасыл тү сті жапсырмағ а бекітіледі.

Жас ұ ландар киімінің парадтық формасы – «Алау» эмблемасы бар комуфляж. Жергілікті ойындар жә не жарыстарғ а арналғ ан киім формаларын ойынның аудандық жә не қ алалық штабтар бекітеді.

Кү нделікті, сонымен бірге финалдарда, жиналыстарда, жарыстарда жә не мерекелік линейкаларда жас ұ ландар бір-бірімен жә не ересектермен салют беріп амандасады.

Жас ұ ландармен жү ргізілетін жұ мыс мазмұ ны жә не ойындарды ө ткізу формалары: «Алау» ә скери-спорттық ойыны жас ұ ландармен жұ мыстар мазмұ нына енеді:

• Идеялық саяси жұ мыс;
• Жас ұ ландарды жалпы даярлау;
• Жас ұ ландар мамандық тар бойынша даярлау;
• Жергілікті жердегі ойындар.

Идеялық саяси жұ мыс.

Ә рбір жас ұ ландардың салтанатты уә десінорындауына ық пал етуі, келесі тапсырмаларды жү зеге асыруғ а бағ ыттауы тиіс:

• Қ азақ стан халқ ының жә не оның Қ арулы Кү штер жауынгерлік жә не ең бек дә стү рлерін оқ ып зеттеу – нақ ты патриоттық сезімдермен Отанғ а деген сү йіспеншілікке тә рбиелеу, Отан Қ азақ стан Республикасы ел таң басы, ә н ұ раны жә не байрағ ы ұ ғ ымдарын қ алыптастыру;
• Ә скери іске, азаматтық қ орғ анысқ а, Қ арулы Кү штерге қ ызмет етуге ынтасын, қ ызығ ушылығ ын қ алыптастыру жә не дамыту. Ә скери техника, қ ару жарақ жә не ә скери мамандық тармен, Қ арулы Кү штер тү рлерімен таныстыру. Отанды қ орғ ау, қ азақ стандық жауынгер, ә скери ант, жауынгерлік ордендермен медальдар, тү сінігін ашу жә не ұ ғ ындыру.

Идеялық саяси жұ мыстың маң ызды бағ ыты – қ ұ рамды бө лігі «Алау» ойыны болып табылатын Қ азақ стандық халық тың жауынгерлік жә не ең бек даң қ ы бойынша шеру жасау. Шерудегі жас ұ ландар қ атысуының негізгі формалары тө мендегідей болып табылады:

• Ұ лы Отан соғ ысы жә не азаматтық соғ ыс батырлары, бү гінгі таң да ө ндіріс ү здіктері ө мірінен фактілерді, қ ызық ты қ ұ жаттарды іздеу;
• «Қ азақ стан Республикасы менің Отаным» экспидициясына қ атысу. Туғ ан ө лкенің жауынгерлік жә не ең бек дә стү рлері, тарихымен, ірі қ ұ рылыстармен танысу. Ө ндіріс жә не ауыл шаруашылық ү здіктерімен мамандармен кездесу ө ткізу;
• Қ арулы Кү штер, ә скери бө лімшелер, кемелердің жауынгерлік жолдары, азаматтық қ орғ аныс, оның жауынгерлік дә стү рлерінің дамуы, Ұ лы Отан соғ ысының қ атысушыларының ерліктері жә не ө мірлік жолдарының тарихтарын оқ ып зерттеу;
• Тимуршылар жұ мысы; соғ ыс мү гедектері, партизандар, қ айтыс болғ ан жауынгерлер жанұ яларына ү немі назар аударып қ амқ орлық қ а алу, ескерткіштерге қ ұ рмет қ арауылын орнату, олардың жанында патриоттық іс шараларды ө ткізу;
• Ә скери бө лімшелер мен кемелерге бару, жауынгерлік техника, жауынгерлер тұ рмыс тіршілігімен танысу;
• Қ азақ стан Республикасының Қ арулы кү штерінде қ ызмет еткен мектеп тү лектерімен хат алмасу;
• Соғ ыс жә не ең бек ардагерлерімен кездесу ұ йымдастыру. Ә скери жә не патриоттық тақ ырыптардағ ы кітаптарды оқ у жә не талқ ылау. Кештер, тақ ырыптық викториналар ерлік сабақ тарын ө ткізу;
• Басқ а республикалар, бауырлас елдер оқ ушыларымен хат алмасу. Интернационалдық достық клубтарын қ ұ руғ а жә не жұ мыстарына қ атысу.

Жас ұ ландардың жалпы даярлығ ы.

Сап даярлығ ы.

V-VI сыныптары: екі-ү ш жә не бір саптық – сап, бір саптан ү ш сапқ а тұ ру, бір орында бұ рылыс жасау, оң ғ а, солғ а, айнала, саптық қ адаммен қ озғ алу, жү ріп бара жатып сө йлеу жә не ә ндерді орындау, саптағ ы дабылшының, горнистың, жалау ұ стаушының ә рекеттері жә не белгілерді орындау.

VII-VIII сыныптар: қ осымша - отряд қ ұ рамында тұ рып оң ғ а, солғ а, айнала қ озғ алыстарында бұ рылыс жасау.

Атқ ыштар даярлығ ы:

V-VI сыныптары: пневматикалық винтовкадан жас атқ ыш нормативін орындау.

VII-VIII сыныптар: аз калибрлі винтовкадан мерген атқ ыш нормативін орындау.

Азаматтық қ орғ аныс.

V-VI сыныптар: мақ та, марлелік таң ғ ыштарды даярлау, азаматтық қ орғ аныс белгілері бойынша ә рекет ету, жең іліс кезінде ө зара кө мек жә не ө зіне кө мек кө рсету, противогазда отыз минут тұ ру.

VII-VIII сыныптар: қ осымша

Жалпы жауынгерлерлік қ орғ аныс комплекстілерін кию. Химиялық бү лінген аумақ тан ө ту. Кү йіп қ алғ ан адамғ а противогаз кигізу; алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсету; бө лшекті дегазация, дезактивизацияны жү ргізу.

Туристік даярлық.

V-VI сыныптар: 5-6км туристік дағ дыларды тексеру мақ сатында туристік шеру жасау. «Жас турист» тө сбелгісіне нормалармен талаптарды орындау.

VII-VIII сыныптар: палаткаларды қ ұ ру жә не қ айтып жинау, рюкзакты қ атпарлау, бө рене ү стімен асу, арқ ан кө мегімен биік қ ұ здарғ а шығ у жә не тө мен тү су, зардап шегушіні 50м-ге дейінгі арақ ашық тық қ а тасымалдау.

12-16 шақ ырымғ а шеру жасау. Спорттық разряд жә не норма талаптарын орындау.

Дене даярлығ ы.

«Ең бекке жә не қ орғ анысқ а даярмын» дене мә дениеті комплексінің нормалары мен талаптарын ә рбір жас ұ ланның тапсыруғ а жә не даярлануғ а қ атысуы.

V-VI сыныптар – І саты «Батылдар мен ептілер»

VII-VIII сыныптар – ІІ сапты «Спорттық ауысым». Барлық жасұ ландар спорттық кү нтізбеге сә йкес таң даулары бойынша дружиндер(отрядтар) спорттық жарыстарына қ атысады.

Отряд командирі.

Сапты басқ а білуі, отрядты шеру колоннасына тізбектік жә не керісінше қ айта сапқ а тұ рғ ыза білуі, жергілікке бағ дар жасай білуі, карта бетінен шартты белгілерді анық тап жә не картадағ ы арақ ашық тық ты ө лшегіш жә не сызғ ыш кө мегімен ө лшеу білуі тиіс. Берілген азимут бойынша қ озғ алып, кө здеген жерге дейінгі арақ ашық тық ты ө лшей білу тиіс. Толық емес арнайы ө ң деуді дұ рыс жү ргізе білуі, залалданғ ан аймақ тан ө те ережелермен білуі, жас ұ ландар мамандық тары бойынша жә не жалпы даярлық пен қ арастырылғ ан ә ртү рлі тә сілдер жә не жаттығ уларды орындай ә рі жақ сы таныс болуы тиіс.

Саяси бө лім бойынша командир орынбасары.

Отряд кең есі басшылығ ымен жұ мыс істейді, отряд жасұ ландарын даярлауды жү зеге асыруғ а отряд командиріне кө мектеседі, «біреуі барлығ ы ү шін, барлығ ы біреу ү шін» қ ағ идасын жү зеге асырады. Ұ рыс парағ ы редакторының жұ мысына басшылық етеді. Газеттерді оқ у жә не саси ақ параттануды ө ткізуді ұ йымдастырады.

Барлаушы.

V-VI сыныптар: картадағ ы шартты топографиялық белгілерді оқ и білуі, жергілікке бағ дарлана білуі, жасырына білуі, затқ а азимутты анық тай білуі тиіс.

VII-VIII сыныптар: қ осымша

Ө лшегіш жә не сызғ ыш кө мегімен топографиялық картадағ ы арақ ашық тық ты ө лшей білуі, азимут бойынша қ озғ алып, кө здеген жерге дейінгі арақ ашық тық ты анық тай білуі тиіс;

Қ ұ ралдар кө мегімен жергіліктегі радиация дең гейін анық тай білуі, залалданғ ан аумақ тарды айналып ө ту жолдарын табу, командирге жеткізу мазмұ нын қ ұ ра білуі тиіс.

Байланысшы

V-VI сыныптар: сигналдарды жалаушалармен беру жә не телефон арқ ылы жеткізу, жалаушалық семафорды білуі тиіс;

VII-VIII сыныптар: қ осымша – телеграфтың ә ліппе кө мегімен жеткізулерді жалаушалармен жіберу. Кабельді сымдарды жү ргізе білуі, далалық телефон аппаратын қ оса білуі радиостанцияны қ оса білуі, байланысқ а еніп, жеткізулерді жібере білуі тиіс.

Атқ ыш

V-VI сыныптар: шеру колонасында жылжи білуі, жү гіре жә не ө рмелей отырып жылжуды, граната лақ тыруды, шабуылғ а (30м ара қ ашық тық) кө ше білуі тиіс.

VII-VIII сыныптар: қ осымша – жергілікке бағ дарлана білуі, колшник автоматын толық емес шашып жә не қ айта жинай білуі, шабуылғ а (50м ара қ ашық тық қ а

Санитарлы кү зет мү шесі

V-VI сыныптар: сыну, қ ан кету, кү йіп қ алу, ү сіп қ алу жә не т.с.с кездерінде алғ ашқ ы кө мекті кө рсете білуі, зардап шегушілерді тасымалдау, дә рілік ө сімдіктерді жә не олардың медициналық тә жірибеде қ олданылуын білу тиіс.

VII-VIII сыныптар: алғ ашқ ы кө мек кө рсету кезінде мең герілген дағ дыларды жетілдіру, барлық тә сілдермен зардап шегушілерді тасымалдай білу, суғ а батып бара жатқ анды шығ арып алғ ашқ ы кө мек кө рсету, берілген азимут бойынша жылжи білуі тиіс.

Қ озғ алысты ретке келтіруші

V-VI сыныптар: светафор белгілеріне сә йкес ретке келтіруші дене қ имылдарын білуі, жаяу жү ргіншілермен жалаушылардың жалпы міндеттерін жол белгілерін танып білуі, велосипедті тебе білу.

VII-VIII сыныптар: қ осымша – қ иылыстағ ы транспортты айыра білуі, «аялдамалық жолдарды» санай білуі, отандық автотранспорт автокө ліктердің белгілерін жә не шаркаларын білуі тиіс.

Ө рт сө ндіруші

V-VI сыныптар: практикалық ө ртке қ арсы іс шараларды жә не ө рт сө ндіруді қ ұ ралын қ олдану ережелерін білуі тиіс.

VII-VIII сыныптар: қ осымша – жең ді торапқ а қ оса білуі, ү йшік, шарбақ, бум секілді кедергілерден ө те білуі, отты сө ндіру ү шін ө рт сө ндіру қ ұ ралын қ олдана білуі тиіс.

Ұ рыс парақ редакторы

Ұ рыс парақ тарын ө з уақ ытында шығ аруы жә не фото стендттерді ө ндеуі тиіс. Саси бө лім бойынша командир орынбасарына саси ақ параттандыру жү ргізуді кө мектесуі керек.

Жас ұ ландар тұ рғ ылық ты жерлері бойынша клубтардағ ы, ә скери оқ у орындарындағ ы, ә скери бө лімдердегі автомаделизм, авиациалық, ракеталық ү йірмелер жұ мыстарына қ атысады.

Жергілікке арналғ ан ойындар

V-VI сыныптар ү шін жергілікке арналғ ан ойындарды VII-VIII сыныптардан бө лек ө ткізілуі қ ажет. Ойындарды бірге ө ткізген жағ дайда V-VI сыныптар ү шін оның ұ зақ тығ ы қ ысқ артылады жә не жең іл тапсырмалар беріледі.

Отряд қ ұ рамында ойналатын ойындар белгілі бір жас ұ ландар мамандығ ын немесе отряд ә рекетін ө ң деу мақ сатында жү ргізіледі.

Батальон қ ұ рамында ойналатын ойындар белгілі бір кезең қ орытындысын шығ ару немесе батальондағ ы ү здік отрядты анық тау міндетіне ие.

Ереже бойынша, ойындар бір жақ та жү ргізіледі, екі жақ ты ойындарды ө ткізу жағ дайында жақ тардың қ ындауына жол берілмейді.

Ойын мә ні ЕҚ Д нормаларын тапсыру маң ызына ие, жасұ ландардан инициатива, ерік жә не дене сапаларының кө рсетуін талап ететін шарттарды қ ұ ру жә не тартымды болуы тиіс.

Жергілікке арналғ ан ойындар кезінде жасырынудың ә ртү рлі тә сілдерін қ олданады, барлау жү ргізеді, жергілікке бағ дарланады, кө здеген жерге дейінгі ара қ ашық тық ты анық тайды, сигнализация, байланыс қ ұ ралдарын қ олданады, ә ртү рлі тә сілдермен алғ а жылжып, шынайы жә не қ олдан жасалғ ан кедергілерден ө теді. Алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсетеді.

Ойынды ө ткізу ү шін ойын жоспары жә не ережелер жасап шығ арылады, қ атысушылар ә рекеті ү шін бағ алау жү йесін ө ң дейді. Ойын мә ніне жауап жергілік таң далынады, ойын қ орытындыларын шығ ару ү шін сұ рақ тар белгіленіп, даярлық ө ткізіледі.

Ойынғ а жетекшілік ету

«Алау» ә скери-спорттық ойынын ө ткізеді. Қ азақ стан Ресмпубликасының Білім жә не ғ ылым министрлігі, дене мә дениеті жә не спорт комитеті, Қ Р азаматтық қ орғ аныс штабы.

Ұ йымдар мен ведомстваларда ә рекет ету координациясы жә не ойынғ а тә жірибелік жетекшілік жасау ү шін «Алау» ә скери-спорттық ойынының бас штабы қ ұ ралады.

Штабтар ойынғ а ә дістемелік жетекшілік етуді жү зеге асырады жә не ойынды ө ткізу жә не ұ йымдастыру бойынша жұ мыстардың ү здік тә жірибелерін жалпылайды, тапсырмалар мен ұ сыныстарды ө ң дейді, жеке тақ ырыптар бойынша бұ йрық тар шығ арады, ойын насихатын ө ткізеді, мамандық тар бойынша жас ұ ландарды даярлау ү шін инструкторларды, отряд командирлері мен саяси бө лім бойынша орынбасарларына, штаб басшыларымен саяси бө лім бойынша орынбасарларына, командирлеріне оқ у ө ткізеді; қ ызығ ушылық танытқ ан ұ йымдар мен мекемелерді ойынғ а қ атысуғ а тартады, жұ мыс қ орытындыларын шығ ару, «Ұ лан» ә скери-спорттық ойындар штабтарымен ө з жұ мысын тығ ыз байланыста орнатады.

Мектеп директорлары, сыныптан тыс жә не мектептен тыс жұ мыстарды ұ йымдастырушылар, ә скери жетекшілер, мұ ғ алімдер ботальон штабтарына педагогикалық жетекшілік етуді жү зеге асырады, оқ у жә не тә рбиелік жұ мыстарды жү зеге асырады.

Ардагерлер, офицерлер, басщылық жасаушы ә скери бө лімшелер солдаттары, ә скери-оқ у орындарының курсанттары мен тындаушылары, ә скери комиссариаттар офицерлері консультант, инструктор жә не аралық адамдар ретінде шақ ырылады.

Қ орытындыларды шығ ару жә не марапаттау

Батальондарда ойын қ орытындылары ү ш рет шығ арылады: кү зде, қ ыста жә не кө ктемде. Аудандық қ алалық, аумақ тық финалдар жыл сайын бір шілдеге дейін жергілікті шарттар жә не жоғ арыдағ ы штабтар шешіміне сә йкес ө ткізіледі. Облыстық, ө лкелік жә не республикалық финалдар жергілікті ұ йымдардың қ арауына қ арай бірінші шілдеге дейін, бірақ екі жылда бір реттен жиі емес ө ткізіледі. Батальон штабтары жас ұ ландарды даярлаудың барлық тараулары бойынша қ орытындыларды шығ арады, ә р кезең нің аяқ талуы бойынша жең імпаздарды анық тап, жоғ арыда аталғ ан штабтарғ а есептерді жібереді.

Ойынғ а басшылық етушілер бұ йрық тарының орындалуы туралы батальон штабтарының жеткізулері аудандық жә не қ алалық штабтарғ а жіберіледі.

Ойынғ а басшылық етушілер бұ йрық тарының орындалуы туралы жеткізілімдер, есептер, бір жылғ ы жұ мыс қ орытындылары бойынша марапаттауғ а ұ сынылымдар «Алау» Республикалық, ө лкелік, облыстық штабтармен жіберіледі. Ойында ерекше кө зге тү скен жас ұ ландар отрядтары дипломдармен жә не «Алау» жергілікті штабтар белгілерімен марапатталады.

Финалдарғ а бір сыныптың оқ ушыларынан тұ ратын, бір жылдан аз емес қ атысқ ан жә не облыстық, ө лкелік финалдар жең імпаздары болғ ан отрядтар қ атысады.

Жас ұ ландар – ойын финалына қ атысушылар «Алау» дипломдарымен жә не тө с белгілермен марапатталады, ал ерекше кө зге тү скен жас ұ ландар «Ү здіктігі ү шін» медальдармен марапатталады. Азаматтық қ орғ аныс эстафетасына қ атысушылар «Қ Р азаматтық қ орғ анысына даярмын» тө сбелгілерімен марапатталады.

Ойын финалының командалар – жең імпаздары бас штаб шешімімен «Жең імпазғ а» ү лкен медальмен, дипломдармен, финалды ө ткізуші ұ йымдар сыйлық тар жә не тө сбелгілермен марапатталады.

№ 11. Лекция сабағ ының тақ ырыбы: " Жергілікті ойын ережелері."

1.Жоспары:

1.Жергілікті ойын ережелері

2.Жергілікке арналғ ан ойындар

2.Сабақ тың мақ саты: Студенттерге жергілікті ойын ережелерін жеткізе тү сіндіре білу.

3.Қ ысқ аша мә тіні: Сыныптар арасында ә скери – спорттық ойындарды жү ргізу жә не ұ йымдастыру сұ рақ тарын тү сіндіру