Мектептегі 1-5 сыныптар оқушыларымен ұйымдастырылатын әскери-спорттық ойындардың мақсаттары мен міндеттері.

Ә скери-спорттық ойындар орта сыныптарда алғ ашқ ы ә скери даярлық бағ дарламасын мең геруге ық пал ететін, оқ ушылардың дене жә не ә скери-патриоттық тә рбиелейтін оқ ушылар жұ мысының маң ызды формаларының бірі болып табылады.

Оқ уғ а кіріскен бала кү н сайын ү стел басында тө рт сағ ат мектепте жә не бір жарым сағ атқ а дейін – ү йде отыруғ а мә жбү р. Алайда сабақ тан бос уақ ытта осы жастағ ы балалар ә ліде кө п ойнайды. Олар жеткілксіз жетілмеген болсада шынайы қ озғ алыстың барлық тү рін мең герген, сондық тан жү гірумен, секірумен, лақ тырумен байланысты ойындар оларғ а қ ызық ты. Бастауыш сынып оқ ушылары арасында қ озғ алмалы ойындар ө ткізу кезінде бұ л жастағ ы баллардың анатомиялық -физиологиялық ерекшеліктерін, олардың ағ засының қ оршағ ан орта ә ртү рлі ә серлеріне қ атысты бейімділігін жә не тез шаршайтындық тарың ескеру қ ажет. Бастауыш сынып оқ ушысының сү йегі ә лі қ алыптасуда. Шеміршек клеткалары тобының бірқ атар қ абаттылығ ы икемділікті негіздейді, ә сіресе, омыртқ аның. Бұ лшық еттер қ атысты ә лсіз (атап айтқ анда, арқ а жә не бел-қ арын бұ лшық еттері). Тірек апаратының мық тылығ ын да соншалық ты емес. Сондық тан ұ зақ бұ лшық ет кү штеулерінсіз, ә ртү рлі қ озғ алысты қ озғ алмалы ойындар ү лкен маң ызғ а ие.

Кү ш пен эергияның кө п шығ ындалу талап ететін секіру, жү гіру жә не т.б. ә рекеттері бар ойындарда баллар зор қ озғ алыстық белсенділік танытады. Алайда олар жеткілікті тез шаршамайды, ә сіресе бірдей ә рекеттерді орындау кезінде жоғ арыда атап ө тілгендерді ескере отырып, қ озғ алмалы ойындармен айналысу кезіндегі дене жү ктемелерін қ атаң тү рде ретке келтіріп жә не шекте отыру керек. Ойын ө те ұ зақ болмау тиіс.

Бастауыш сынып оқ ушыларында кө ң іл бө лу функциясы ә лі жеткілікті дамымағ ан, олар жиі ұ мытшақ, бір заттан екіншісі тез ауысады. Осымен байланысты уақ ыты бойынша қ ысқ а қ озғ алмалы ойындарды ұ сынғ ан жө н. 10-12 жастағ ы балалар ү шін қ озғ алмалы ойындар қ иындай тү спек. Орта мектеп жасындағ ы балалар ағ засы ү лкен тұ рақ тылық пен сипатталады. Сү йек – байланыс аппараттары жеткілікті икемді, иілгіш. Бұ лшық еттер ө сіп, нығ ая тү суде, сондық тан балалардың кү штері ә лі де ә лсіз; ағ за біржақ ты жү ктемелер мен ү лкен дене кү ш салуларына даяр емес. Алайда осы жаста жү рек жә не қ ан тамырлар ә рекеті біршама тұ рақ талғ ан, ө кпе сыйымдылығ ы ұ лғ айғ ан. Сондық тан ойындарғ а осы жастағ ы балалардың жақ сы дене дамуларына ық пал ететін ұ зақ емес жү гірулер мен секірулер, ә ртү рлі энергиялық ұ зақ емес қ ол, аяқ тармен, кеудемен қ озғ алыстар енеді.

Ө сімтал ағ за оттегіні кө п қ ажет етеді. Баллардың демалу жү йесі бастауыш сынып оқ ушыларына қ арағ анда ү лкен дамығ андық пен ерекшеленеді, алайда тыныстаудың ө зі жеткілікті терең емес белсенді қ озғ алыстары бар ойындар демалу апаратын бекітуге ық пал етеді.

Қ озғ алмалы ойындар бар сабақ тар ү рдісінде балалар саналы еріктік кү ш салуды, машық тануды талап ететін кө птеген қ озғ алыстарды мең гереді. 10-12 жастағ ылар ү шін ойындар бастауыш сыныптарғ а арналғ ан ойындарғ а қ арағ анда уақ ыты бойынша ұ зақ. Кейде ойнаушылар шыдамдылық тың дамуына ық пал ететін ү немі қ озғ алыста ұ зақ болғ анғ а риза болады.

Осы жастағ ы баллар сындарлы ойлауды бастайды, оларды абстрактілі ойлануғ а қ абілеттіліктер дамыйды, осының барлығ ы кө птеген ережелері бар кү рделі ойындарды мең геруге мү мкіндік береді. Эмоцияларды бақ ылауды кү шейту ойындағ ы жолдастарына қ атынас бойынша тактикалық қ а, тә ртіліптілікке ық пал етеді. Кө птеген қ озғ алмалы ойындар ойыншылар расындағ ы кү рделі ө зара қ арым-қ атынастарғ а қ ұ рылады. Бұ л ойыншыларды бір мақ сат-ө з командасының жең ісі ү шін кү рес жасау-біріктіретін ұ жымды топтарғ а (командаларғ а) бө луі бар ойындарғ а тә н.

Қ озғ алмалы ойындарғ а балалар ә рекеті келісілген, дә лірек бола тү спек, олардың ойын тактикасы жетіледі. Аң дып келе жатқ ан ойнаушылардан шапшаң ә рі епті бұ лтарып кетуі қ абілеті айтарлық тай жоғ арлайды; шартты қ арсыластан жалтарып кету тә сілдерін таң дау еркі молая тү седі. Ә рекеттерді орындау шарттары кү рделенеді, ойнаушылар алдына қ ойылғ ан тапсырмалардың орындалу қ иындығ ы жоғ арлайды; ұ жымдағ ы ойнаушылардың ө зара қ арым-қ атынастарына қ ойылатын талаптар маң ызы кө теріледі. Ойын ережелері кү рделенеді, ойын канфликтілерін шешу қ атысушылардан жеткілікті дамығ ан еріктік қ абілеттер мен шыдамдылық ты талап етеді.

10-12 жастағ ы балаларғ а біріккен кү штері бірегей мақ сатқ а қ ол жеткізуге бағ ытталғ ан ойындар қ ызық ты. Оларды ә рбір команда алдына нақ ты міндеттер қ ойылатын ойындар кө п тарта бастайды, ол міндеттер: кү ш біріктіре басқ а командадан басым тү су, ойында жең іске жету.

Осы жас кезең інің соң ына қ арай балаларды ө зіндік қ озғ алыс ә рекеттерін жетілдіруге мү мкіндік беретін ойындар ерекше қ ызық тыра бастайды. Оларғ а нә тиже ғ ана емес ө здерінің ептілігін, мергендігін, шыдамдылығ ын, кү штері мен тапқ ырлық тарын кө рсете алатын ойын ү рдісінің ө зі қ ызық. Олардың ойындарында хороводтар, ә ндетулер, бейнеге еліктеулер жиі қ олданылмайды. Бұ л жастағ ы балалар шаң ғ ымен жү руге жә не коньки тебуге ү йрене бастайды; алынғ ан дағ дылар ойындарда қ олданылады.

Ә рекет сипаты мен қ озғ алыс тү рлері бойынша осы жастағ ы балалардың қ озғ алмалы ойындары алуан тү рлі. Бұ л қ уып жете жү гіруі, қ озғ алыссыз жә не қ озғ алыстағ ы кедергілерден секіріп ө туі, доп жә не ұ сақ заттарды алысқ а лақ тыру, қ ағ ып алуы бар ойындарғ а тә н. Ойындарда қ озғ алыстың бірнеше тү рлерін ү йлестіруге де болады.

Ұ йымдастыруы бойынша кү рделі ө зара ә рекеттестіктер, екі жақ ты ойындар балалардың ө зінділігін ұ мтылысын қ анағ аттандырады, ө з ұ жымының, ө з командасының спортық мә ртебесі ү шін кү ресу қ ызығ ушылық тарына жауап береді. Алайда, жетекші қ озғ алмалы ойындарды дұ рыс емес ұ йымдастыру кезіндегі балалар мінез-қ ұ лқ ындағ ы тұ рақ сыздық, олардың ө з кү штерін шамадан тыс бағ алаулары қ аламағ ан істерге ә келуі мү мкін екендігін есте ұ стағ ан жө н.

4. Бақ ылау сұ рақ тар:

1. 1-5 сыныптар оқ ушылар арасында ә скери – спорттық ойындардын міндеттері.

2.Ойынның ережелері.

3.Ойындағ ы жең іске жету жолдары.

4.Ойынның мақ саты мен мү ддесі.

№ 4 Лекция сабағ ының тақ ырыбы: " Мектептегі 1-5 сынып жастарындағ ы оқ ушыларғ а арналғ ан ә скери-спорттық ойындар. "

1.Жоспары:

11-5 сынып жастарындағ ы оқ ушыларғ а арналғ ан ә скери-спорттық ойындар."