Дарынды балалармен жұмыс

1.Жаң а материалды мү мкіндігінше ық шамдап қ арастыру шарт.

2.Мең герілуге тиіс материалдардың сыртқ ы жағ дайларын тү йінді жеткізіп, ашып кө рсетеді.

Дарынды балаларды анық тау ү шін оқ ушыларғ а қ ойылатын талап дең гейінде жұ мыстар жү ргізілуге тиіс. 9-10 сыныптарда:

- Берілген тақ ырыпқ а сюжетті қ ұ рай білуі;

- Баяндамалар жазып, рефераттар қ орғ ауы;

- Бағ дарламалық тақ ырыптарғ а шығ арма жазуы;

- Жазушы шығ армаларына талдау жасай алу;

- Тақ ырыптық кештерде ө зіндік кө зқ арасын білдіріп, ұ сыныс, пікірлер айтуы.

Дарынды оқ ушымен жү ргізетін мұ ғ алімдерге талап та жоғ ары дең гейде болуы керек.Олар жоғ ары оқ у орындарымен ү немі байланыс жасап, оқ ушыларды ғ ылыми негізде жұ мыс істеуге баулу мақ сатында қ ызмет етуі қ ажет.

Дарынды балаларды тә рбиелеуде тапқ ырлық пен, шығ армашылық пен жігерлі тү рде ең бек етуге мү мкіндік жасау – бү гінгі ө мір талабы. Жалпы қ абілеттілікті дамыту ү шін кө п жағ дайлар керек:

- Туа біткен қ асиетін дамыту;

- Отбасының жағ дайы, ата – анасының қ олдауы;

- Оқ ушы мен ұ стаз арасындағ ы қ арым – қ атынас;

- Ұ стаз біліктілігі;

- Мектептегі оқ ыту мен тә рбиелеу дең гейі.

Міне, осы айтылғ андар ұ штасқ ан кезле ғ ана қ абілетті, дарынды, талантты оқ ушылар жетіле тү седі, кү ш – қ уатын толық жұ мсап, тынымсыз ең бек етеді. Ең бастысы табиғ аттың адамзатқ а берген тамаша сыйын ә рі қ арай дамытып, ерекше қ абілетті оқ ушыны дарынғ а айналдыра білейік. Дарындылық тың табиғ аты шексіз. Осы дарындылық пен шығ армашылық ты дамытудың тү рлі жолдарының ішінде баланың ө зіндік зерттеу тә жірибесі ең тиімді болып есептеледі.

Зерттеу, ізденушілі – бала табиғ атына тә н қ ұ былыс. Білуге деген қ ұ штарлық, бақ ылауғ а тырысу, тә жірибеден ө ткізуге дайын тұ ру, ә лем туралы жаң а мә лімет жинауғ а талпыну қ асиеттері балағ а тә н дә стү рлі мінез.

Педагогикалық ү рдісте балалардың дарынын ашуда оқ ушы мен мұ ғ алімнің ынтымақ тастығ ы қ ажет. Зерттеу білігі мен дағ дысы тек ғ ылыммен айналысатын адамғ а ғ ана емес, сондай – ақ ә р адамның тү рлі саладағ ы қ ызметіне қ ажет.

Қ азіргі кезде зерттеу ісі бү гінгі заман адамының ө мір сү ру тә сіліне енген кә сіби шеберлігін танытуда ө зіндік кө зқ арасына сә йкес қ ызмет болып табылады.

Психологтар «зерттеу тә ртібін» тұ лғ аның дамуы мен ө зін – ө зі дамытуда маң ызды деп кө рсетеді. Шынында да, ізденушілік белсенділігі тө мендеген сайын адам қ олынан еш нә рсе келмейтін сияқ ты ү рей туғ ызатын жағ дайғ а тап болуы мү мкін. Сө йтіп, білімге ынтасы басылып, нә тижесінде ө зінің қ абілетін, мү мкіндігін ә лдеқ айда тө мендетіп алуы ғ ажап емес. Дарынды оқ ушының ізденушілік қ асиетін қ алыптастыру оқ ытудың тү рлі формаларымен ә дісі арқ ылы жү зеге асырылады. Солардың ішіндегі ең тиімдісі – оқ ушылардың ғ ылыми ұ йымдастыру.

Биік танымдық қ абілет, тұ рмыс – тіршіліктің сырын ұ ғ уғ а талпыныс баланың ерте жасынан туындайды екен. Сондық тан ізденушілікке баулу сыныптан басталуы тиіс.

Дарындылық ты дамытудың теориялық негіздері. Қ азіргі кезде дарынды балалар мә селесін зерттеуге қ атысты философиялық, психологиялық, педагогикалық, ә дістемелік ә дебиеттерде маң ызды ой- пікірлер жинақ талғ ан. Бұ л мә сленің тү п – тамыры ғ асырлар терең інде жатыр. Адамның психологиялық ерекшеліктері жө ніндегі идеялар, оның ішіндегі қ абілеттілік туралы ойлар сонау ертедегі грек философтарының ең бектерінде, қ айта ө рлеу дә уірі ғ алымдарының жә не алдың ғ ы қ атарлы ә р елдің озық ойлы педагогтарының ең бектерінде кө рініс тапқ ан.

Дарындылық ұ ғ ымының мә нін тү сінуде маң ызды болып табылатын «қ абілет» тү сінігінің бү гінгі ғ ылым қ абылдап отырғ ан ү ш негізгі кө рсеткішін атайық.

1. Қ абілет – бір адамды екіншісінен ажырататын дара психологиялық ерекшелік. Баршағ а бірдей тә н қ асиеттері бола алмайды.

2. Қ абілет – барша тұ лғ ағ а тә н болғ ан ортақ сапа емес, кей адамғ а ғ ана дарығ ан қ андайда бір не бірнеше іс –ә рекетті табысты орындауғ а жарайтын ө зара ептілік.

3. Қ абілет – нақ ты адамғ а топталғ ан білім, ептілік жә не дағ дылардан оқ шау, қ ажет ә рекетті игеру желісінде ғ ана кө рінеді. «Дарындылық тың» анық тамасын оқ ушыларғ а қ атысты қ олданғ ан кезде біз ә р балағ а байланысты ә леует мү мкіндіктердің дамуының белгілі бір дең гейі жө нінде айтылатын «жеке тұ лғ аның» ә леуетін қ арастырамыз. Дарындылық ә леуеттің негізі сипаты деп іс – ә рекет ү рдісі кезең інде пайда болатын жә не дамитын мү мкіндіктерді айтамыз. Барлық арнайы қ абілеттіліктер іс – тә жірибе барысындағ ы нақ ты шарттар ә серінен дамиды. Психологтар дарындылық тың белгілерін екі аспектіге бө ліп қ арауды ұ сынды: инструменталды жә не мотивациялы. Бірінші, қ ызметтің тә сілін білдіреді, екіншісі, бала шындық тың жә не ө зінің іс – ә ректінің тү рлі қ ырына қ андай кө зқ араспен қ арайды, оларғ а деген қ арым –қ атынасының қ андай екенін білдіреді. Америкалық ғ алымдар дарынды бала мә селесі ө ніндегі тә жірибелік бақ ылауларғ а сү йене отырып, ө зара байланысты ү ш белгіге ерекше кө ң іл аударады: танымның жоғ ары дең гейде дамуы, психикалық даму, физикалық мә ліметтер.

Оқ у материалын мең геру ү шін ә рбір ө тпелі кезең де таным ү рдістері жү йесін дұ рыс дамыта білу қ ажет. Бұ л – жаң ағ а зейін аудару, тү сіну ә рі оқ у материалын еске сақ тау. Психология ғ ылымында жә не педагогикалық тә жірибеде қ алыптасып кеткен таным ү рдістерін бө ліп қ арау мұ ғ алімнің баланы оқ ытуда барлық интеллектуалдық жү йесін дамыту жұ мысын қ иын-датады. Ал негізінде ә рбір таным ү рдістері бір – бірімен тығ ыз байланысты. Оқ у ү рдісінде жеке таным ү рдісі ғ ана емес, жалпы интеллектуалдық жү йені дамыту қ ажет.

Дарынды балаларғ а берілетін білімнің теориялық жақ тары қ ұ былыстарды тү сіндіру, байланыстарды анық тау (оларды жалпылау) едә уір терең детілген жә не кең ейтілген тү рде берілуі тиіс. Абстрактілі теориялық материалдарды жә не істі мең гере алатындай етіп, ә рбір баланың ақ ыл – ойын пайдаланатындай жан –жақ ты дамуы ү шін белсенді оқ ытуды ұ йымдастырғ ан жө н. Бұ л ө з кезегінде бастауыш мектеп оқ ушыларының логикалық пайымдауларының, дерексіз ойлауының қ арапайым бірақ маң ызды тә сілдерін игеруге тә рбиелейді.

Оқ у материалын жақ сы мең геру жә не шығ армашылық қ абілет-дарындылық тың айқ ын белгілері. Сұ рақ қ оя білу, тапқ ырлық, кітаппен жұ мыс, қ ұ былысты бақ ылау, талдау, болжам қ ұ руғ а талпыну сияқ ты біліктері қ алыптасады, пікірін ерекше етіп айту ерекшеліктері шығ армашылық пен тығ ыз байланысты болып келеді. Дарынды балаларғ а тә н тағ ы бір ерекшелік – ойдың айқ ындығ ы, яғ ни, кү рделі мә селелерді айқ ын сө здермен, бір – бірінен шығ атын етіп, тиісті жү йелермен кө рсете білуі. Қ азіргі кезде білім беру жү йесінің қ айта жаң артылуы баланың шығ армашылық дарындылығ ын тануғ а жә не болжам жасауғ а жаң а кө зқ арасты талап етуде. Дарынды балаларды тану – нақ ты бір баланың дамуын талдаумен байланысты ұ зақ ү рдіс. Қ айсыбір ә дістің кө мегімен зеректіліктің айқ ындалуы мү мкін емес. Шығ армашыл оқ ушылардың дарындылығ ын анық тау кезінде кешенді кө зқ арас танытқ ан маң ызды.

2.5. Мұ ғ алім мен ата-ананың ынтымақ тастығ ы.

Жоспары:

1. Отбасы – оқ ушылардың тә рбиелік жә не дамытушылық орта ретінде.

2. Мұ ғ алім мен ата-ананың ынтымақ тастығ ы.

3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жү ргізілетін жұ мысының мазмұ ны мен міндеттері, формалары мен ә дістері.

Бү гінгі кү нгі педагогтардың, отбасы мен жұ ртшылық тың кү ш-жігерін ү йлестіріп отыру – сынып жетекшісінің міндеті. Баланың алғ ашқ ы тә рбиешісі ата-ана десек, баланың кө зқ арасы жә не нанымы, мінез-қ ұ лық дағ дылары мен ә деттері отбасында қ алыптасады. Ал бала тә рбиелеуде, оқ ытуда мектеп шешуші роль атқ арады. Мемлекет балаларды тә рбиелеуде отбасығ а мектеп арқ ылы кө мектесіп, отбасылық тә рбиенің мазмұ ны мен ұ йымдастырылуына ә сер етіп отырады. Яғ ни мектеп мемлекеттік мекеме есебінде жасө спірімдер мен жастарды дұ рыс тә рбиелеуде отбасына жә рдемдесуге, ата-аналар арасында педагогикалық насихатты белсене жү ргізуге міндетті. Мектеп пен отбасы бірлесіп кү ш-жігер жұ мсамай отырып, жеткіншек ұ рпақ тың жан-жақ ты дамуына ат салысулары тиіс. Кемелденген ел жағ дайында мектептің отбасы ө міріне белсене араласудың ү лкен маң ызы бар. Бұ л ең алдымен балалардың адамгершілік кемелдігін қ амтамасыз ету ү шін керек. Ендеше білім ордасының отбасымен жә не жұ ртшылық пен байланысы, негізінен, сынып жетекшілері арқ ылы жү зеге асады. Тө менгі сыныптарда мұ ғ алімдер ата - аналармен, қ оғ амдық ұ йым-дармен ү немі байланыста болады. Ата-аналармен кездескенді оларды мектептің талабымен таныстырып, оқ ушыларғ а ә сер етудің формалары мен ә дістері жө нінде келісіп алады. Олар кө пшілікке педагогикалық білім таратып, ата-аналарғ а олардың жаң а адам тә рбиелеу жө ніндегі ө здерінің ізгі міндеттерін жақ сы орындауына кө мектеседі, барлық ата - аналардың ө з балаларының қ амқ оршы ұ стазы болуы ү шін тырысады. Егер ата-аналар мұ ғ алімдердің талаптарын жақ сы тү сініп, қ олдап отырса, балаларының дұ рыс тә рбиеленуіне ық пал етіп, сондай-ақ мектепке зор кө мек кө рсетеді. Бірақ кейбір ата-аналар ө з отбасыларының аясынан шығ а алмай, қ оғ амдық тә рбие талаптарына ө зінің жеке бір ерекше бағ ытын, балалармен қ арым-қ атынастығ ы дара ә дісін қ арама-қ арсы қ ояды. Кейбірі балаларын еркелетіп, шолжың дандырып жібереді, барлық тілектерін орындауғ а тырысады, ең бектен қ ол ү здіреді. Мұ ндай отбасыларда балалар тіпті жең іл ү й жұ мысына да араласпайды. Бұ л бірте-бірте оқ у ең бегіне де теріс ә серін тигізеді. Нә тижесінде балалар нашар оқ ып, ү йге берілген тапсырмаларды орындамайтын болады. Мұ ндай кемшіліктерді кө рісімен сынып жетекшісі педагогикалық сипаттағ ы шаралар қ олдану керек. Яғ ни балаларғ а сезім-талдық пен қ арау, олардың бастамаларын жә не дербестігін тұ ншық тырмау керек екенін ата-аналарғ а ескертіп отырғ ан жө н. Кейде отбасы мен мектептің арасында келіспеушіліктер болып қ алады. Бұ л балалардың сана-сезімі мен мінез-қ ұ лқ ын қ алыптастыру ү рдісін қ иындатады. Ал мектеп пен отбасының тығ ыз ынтымақ тастығ ы талап пен тә рбиелік ық палдың бірлігін қ амтамасыз етеді. Бірақ отбасы бұ рынғ ысынша тә рбиенің маң ызды ұ ясы болып қ ала береді.

Ал мектептің отбасымен ынтымақ тастығ ы оқ ушығ а беретін тә рбие жұ мысы ең алдымен оқ ушыны, оның отбасы жағ дайын зерттеуден басталады. Ол сынып жетекшісі тарапынан тө мендегідей жү йеде жү зеге асырылады.

Зерттеу жұ мысын жү ргізе отырып сынып жетекшісі балалар тә рбиесін тиімді ұ йымдастыруда ата-аналармен байланысады. Олар ә р тү рлі формада ұ йымдастырылады.

1. Сурет

Сынып жетекшісінің ата-аналармен ынтымақ тасқ ан бірліктегі ең бектерінің бағ ыттары іс жү зінде іске асырылса, онда тә рбиелеу тиімді болады, тә рбие сағ аттары, кә сіптік бағ дар, экскурсиялар, сайыстар, олимпиадалар мақ сатымызғ а жете тү суге негіздеме бола алады.

2. Сурет

Ата-ананың баласына қ алдыратын ең ү лкен мұ расы – оны жақ сы тә рбиелеу.

Мектептің отбасы тә рбиесіне ық палын арттыру ү шін ата-аналарғ а мектеп есігін айқ ара ашып, балалармен ө ткізілетін ә р тү рлі тә рбиелік іс-шаралар мен сабақ тарғ а қ атысуына мү мкіндік туғ ызуы қ ажет. Тіпті кейде ата-аналар арнай дайындық ты талап ететін ү йірмелерді басқ аруғ а саяхаттар мен серуендерді ұ йымдастыруғ а шақ ырылады. Оларғ а оқ ушылар тарапынан концерттер мен қ ойылымдар, кө рмелер ұ йымдастырылады. Мұ ғ алімдер мен сынып жетекшілері қ ажет болғ анда отбасына оқ ушы арқ ылы баласының сабақ тағ ы ү лгерім жетістіктері мен ұ намды ә рекеттері жайлы хабарлап, хаттар жолдайды.

Мектептің ата-аналармен жү ргізілетін негізгі мақ саты: ата-аналар мектепті балаларының шын жү регімен қ абылдайтын ү йі деп санап, ө здері де мектеп жұ мысына кө мектесуге дайын болуын қ амтамасыз ету; ата-аналарды отбасында балаларымен ө зара ынтымақ ты қ арым-қ атынаста болуғ а ү йрету.

Осындай мақ сатпен мектептің ә дістемелік бірлестігі отбасы тә рбиесі мә селелері бойынша ата – аналар семинарларын ұ йымдастырады. Онда ата – аналар балалардың дамуғ а, есеюге, бостандық қ а ұ мтылуының табиғ атын жә не баланың бойында рухани байлық ты қ алыптастырудың маң ыздылығ ын, ол ү шін қ оршағ ан ортадан сү йіспеншілік сезімін, мейірімділік пен сыпайылық тың қ ажеттілігін біледі. Ата – аналар балаларымен ынтымақ ты қ арым – қ атынас нақ тылы ә дістерін ү йренеді, отбасында пайда болғ ан ө зара тү сініспеушіліктерге байланысты жеке дара кең естер беру ұ йымдастырыла-ды.

Отбасы-саналық пен ынтымақ тастық тың жә не болашақ тың бастау алар негізі.

Балағ а дұ рыс тә рбие беру-ата-ананың моральдық қ ана емес, заң жү зінде міндеті. Бала тә рбиесі мә селесінде ата-ана арасында толық келісім болуғ а тиіс. Бала бойындағ ы ізгілік, жақ сылық атаулының бә рін, оның ү лгі болуғ а тырысқ ан талабын кө термелеп отыру керек. Баланың адал да ізгі адам болып ө суі ү шін оғ ан ата – анасы ү лгі болуғ а тиіс. «Отбасы мық ты болса, Отан да мық ты». Яғ ни ө негелі отбасының мә уелі жемісі – саналы тә рбиеленген ө скелең ұ рпақ болары даусыз. Ендеше тә рбиенің ең тамаша мектебі – отбасы екендігін ә рбір тә рбиелі азамат ө зінің ө міріне талдау жасап, мол мә ліметтер жинақ тап байқ айды. Ата-аналар мен мектептің бірден-бір мақ саты жан-жақ ты жетілген, ү йлесімді дамығ ан, адамгершілігі мол парасатты, ұ лтжанды тұ лғ аны қ алыптастыру. Баланы тә рбиелеуде ә р ана-ана ө здері білімді болуы керек. Ол ү шін ата-ана мұ ғ аліммен тығ ыз байланыста болып, тү сінбегенін сұ рап, пікірлесіп отыруы керек. Осындай жағ дайда ғ ана балалардың жағ дайын тү сініп, олардың адами қ асиетінің дамуына ық пал жасай аламыз деп ойлаймын.

Сынып жетекшісінің ата – аналармен атқ аратын жұ мыстарының мазмұ ны мен міндеттері В.А. Сухомлинский оқ ушылардың ата – аналарымен жұ мыс істеудің мазмұ нына ерекше назар аударып: «Тек ата – аналармен бірге жалпы кү ш жігерді біріктіру арқ асында мұ ғ алімдер балаларғ а ү лкен адамдық бақ ытты беруі мү мкін», - дейді. Олай болса, отбасы мектеп пен бірге тә рбиелік ортаның тұ тастай негізгі ық пал ету факторларын жасайды. Сондық танда педагогикалық ә рекетте мектептің жалпы міндет-терінің кө лемінің кең дігіне қ арамастан ата – аналармен жұ мыстың маң ызы ерекше. Қ азіргі мектепте жағ дай кө птеп ө згеруде: оқ у жә не тә рбие процесінің қ ұ рылымы мен мазмұ ны, соғ ан сай мұ ғ алімдер мен оқ ушылардың кө зқ арасатары олардың ө зара қ арым–қ атынасы сабақ тың ұ йымдастыру формаларымен ө ткізу технологиясы кө птеген оқ у пә ндерін оқ ытудағ ы жаң а кө зқ арас сонымен қ атар сыныптан тыс тә рбие жұ мысын мектепті басқ ару ісі біртіндеп демократиялық бағ ытты ұ стануда яғ ни, педагогикалық ә рекеттегі ү шбұ рыш – мұ ғ алім - оқ ушы – ата – анағ а қ атысты жағ дайда жаң а демократиялық қ арым – қ атынасқ а ие болды. Олай болса осы қ арым – қ атынасты реттеп отыратын ә кімшілік басқ ару жү йеде ендігі жерде келмеске кетті. Бү гінде мектептің ата – аналармен жұ мысының кейбір дә стү рлі тү рлері ө зінің маң ызын жоюда: ата – аналар жиналысы, ата – аналар лекториясы мен университеттері, ата – аналардың ашық кү ні, ата – аналардың жұ мыс орындарымен байланыс, баланың отбасына бару т.с.с. Тү йіні шешілмеген мә селелерді шешуде мұ ғ алімдер мен оқ ушылар ата – аналармен оқ ушылар ө зара байланыссыз жалқ ы қ алып отыр. Ә сіресе, мұ ндай жағ дай мұ ғ алімдердің ата–аналармен ынтымақ тастық қ арым – қ атынасына кері ә серін тигізуде. Бү гінде бала тә рбиесінде олардың бір – біріне айтар ақ ыл кең есі ауадай қ ажет болып отыр. Сондық тан да ата – аналар балаларды тә рбиелеу ісінде мектеп пен қ арым – қ атынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп есептеуі тиіс, ө йткені, олардың ө з балаларын тә рбиелеудегі жетістіктері сынып, мектеп ұ жымдарының оқ у – тә рбие жұ мысының нә тижесіне байланысты. Бұ л жағ дай оқ у – тә рбие процесінің мазмұ нын, сапасын жә не тиімділігін жақ сарту ү шін отбасы мен мектептің ынтымақ тасып жұ мыс істеулерін қ ажет етеді. Мектептің ата – аналармен жү ргізетін жұ мысының ерекшелігі осы екі жақ тың байланысымен ә рекет бірлігінің тұ рақ тылығ ынан кө рінеді. Бұ л тұ рақ тылық ты ең алдымен сынып жетекшісі қ амтамасыз етеді. Ол мектеп пен отбасы арасындағ ы ынтымақ тастық ты ұ йымдастыруда жетекші қ ызмет атқ арады. Мектептің баланы тә рбиелеуге қ атысты саясатын отбасының тү сінуі, соның жұ мысына байланысты. Мұ ндай жағ дайда отбасының негізгі тапсырыс беруші жә не баланы тә рбиелеуде мектеп пен одақ тас ретінде қ арастырғ ан жө н. Сондық тан да сынып жетекшісінің осы бағ ыттағ ы жұ мысын негізінен мектеп пен ата – аналар жә не балалардың ө зара қ арым қ атынасымен ә рекетінде бірлікке, ынтымақ тастық қ а қ ол жеткізу, ол ү шін баланың дамуына жағ ымды кө ң іл кү й мен жағ дай жасау. Оны нә тижелі шешу мү мкіндігі, егерде тә рбие жұ мысының негізінде сол ынтымақ тастық ә рекет орын алғ ан жағ дайда ғ ана болады. Ол ү шін ө зара сенім мен қ ұ рмет, ө зара кө мек пен қ олдау, бір – біріне шыдамдылық кө рсету ынтымақ тастық тың негізіне айналуы тиіс. Дегенмен, мектеп оқ ушыларымен жұ мыс істеу кө п ізденуді, ең бек етуді қ ажет етеді. Ә сіресе, сынып жетекшісіне жү ктелер жауапкершілік мол. Оны оқ ушылардың ата – аналарымен тығ ыз байланыста болғ ан жағ дайда ғ ана талапқ а сай жұ мыстар жү ргізуге болады. Сол ү шін де ата – аналармен қ оян – қ олтық жұ мыс істеуі мақ сатты тү рде ө те ұ зақ мерзімді қ ажет ететін процесс. Ол ү шін, жанұ яны жә не оның отбасы тә рбиесіндегі ерекшеліктері мен жағ дайын жан – жақ ты ә рі жү йелі зерттеуді қ ажет етеді. Олай болса сынып жетекшісінің ата–аналармен жұ мыс істеу қ ажеттілігі неде:

- баланың ө мірін ұ йымдастыруда, оның тә рбиесіне қ атысты мә селелелерді шешуде ортақ кө зқ арастың болуында баланың отбасы мен мектеп жағ дайындағ ы дамуын жә не ә леументтенуін тиімді ұ йымдастыру мақ сатында тә рбиенің бірың ғ ай ұ станымдарын қ оюда;

- баланың ә леуметтік-педагогикалық жә не психологиялық даму жағ дайын ескере отыра, тә рбиенің мақ саты жә не міндеттері дұ рыс анық тау, оларды жү зеге асырудың болуында;

- баланың жан – жақ ты ү йлесімді дамуы ү шін тә рбиелік ық палды тиімді жә не нә тижелі ұ йымдастыруда;

- балағ а мектеп пен мектептен тыс тә рбие мекемелерінің, ата – аналармен жұ ртшылық тың педагогикалық қ олдануын ұ йымдастыруда;

- баланы ә ртү рлі ортада, ә ртү рлі жағ дайда жан – жақ ты жақ сы танып білуі ү шін;

- балағ а ық пал етудің жалпы тә сілімен техникасын ойластыруда, ә ртү рлі ө мір жағ дайында оның тұ лғ асына ә сер етуде кү ш жігерді біріктіру ү шін;

- сынып жетекшісі, оқ ушылар жә не ата – аналардың жағ ымды кө ң іл кү йін ө зара жағ ымды тү сіністік пен ынтымақ тастық қ арым – қ атынасын орнық тыруда. Осыдан барып мектеп пен отбасы тә рбиесінің жағ ымды факторларғ а негізделген ө зара қ ызметінің маң ыздылығ ы тү сінікті.

Ата–аналармен жү ргізілетін жұ мыстағ ы сынып жетекшісінің негізгі міндеттері:

1. Ата–аналармен тұ рақ ты байланыс орнату. Ондағ ы мақ сат: отбасының, оның мү шелерінің ө зара қ арым–қ атынасы мә дениет дең гейі, отбасының жеке басқ а ық палы ата–ананың педагогика білім дә режесінің жай – кү йін анық тап, кең ес беріп, оларды бала тә рбиесіне ортақ тастыруды кө здейді.

2.Отбасы мен мектептің балағ а қ оятын талаптарының бірлігін қ амтамасыз ету. Ондағ ы мақ сат ө мір сү ріп отырғ ан қ оғ амғ а сай белгілі бір мінез қ ұ лық нормалары балағ а ү йрету, жаттық тырудың жү йелілігін, тұ рақ тылығ ын қ амтамасыз етеді. Сол сыныптағ ы дә ріс беретін мұ ғ алімдерді ата – аналармен ортақ іске ұ йымдастыру.

3. Ата–аналар ұ жымын қ ұ ру. Бұ л кү рделі ә рі жауапкершілігі мол маң ызды міндет. Бұ л бағ ытта ата–аналар комитетін қ ұ ру, оның жұ мыс жоспарын жасау, оларды мектептегі қ оғ амдық жұ мыстарғ а қ атыстыру, атқ арылатын істерге талдау жасап отыру т.б. жұ мыстарды міндеттейді.

4. Ата–аналардың педагогикалық білім дә режесі мен мә дениетін ү немі арттырып отыру. Ол ү шін ата–аналардың жаппай педагогикалық білім алуларын ұ йымдастыру. Бұ л бағ ытта баспасө з беттерінде, радио, кө гілдір экран арқ ылы, педагогикалық білімдер жетілдіру университеттерінде лекторияларды, семинарларғ а, ғ ылыми практикалық конференцияларда, ата–аналар жиналыстарында педагогикалық білімдерін насихаттау.

Ата–аналармен атқ аратын жұ мыстарында сынып жетекшісінің қ ызметі. Сынып жетекшісі жоғ арыда аталғ ан міндетіне сай 5 қ ызметті атқ аруы тиіс.

1. Ата–аналарды сыныптағ ы оқ у тә рбие процесінің мазмұ нымен жә не ә дістемесімен таныстыру. Сынып жетекшісі ата – аналар жиналысының бірінші отырысында осы мә селеге қ атысты ө зінің ұ станымы мен педагогикалық қ ө зқ арасын баяндайды. Оның мақ саты жә не міндеттерімен, соғ ан сай ә рекет ету бағ дарламасы жә не тә сілімен тә рбие жоспарымен таныстырады. Ата–аналармен бірлесіп оны жү зеге асыру жолдары қ арастырады. Осындай отырысқ а сол сыныпта сабақ беретін пә н мұ ғ алімдерін жә не мектеп ә кімшілігінде шақ ыру мү мкіншілігі қ арастырылады. Мұ ғ алімдер ө здері жү ргізетін пә ндердің ерекшеліктері, мазмұ нымен ә дістемесі жә не оқ ушылардың ү й тапсырмасын орындау жұ мыстарынан қ атысты мә селелерімен ата–аналарды таныстырады.

2. Ата–аналармен педагогикалық жә не психологиялық ағ арту жұ мыстарын ұ йымдастыру. Сынып жетекшісі бұ л бағ ытты ата–аналардың педагогикалық жә не психологиялық білімдер жү йесін мең геруіне, балалар ә леуметтік ортадағ ы мінез – қ ұ лқ ын жақ сы білуіне сай, оларғ а ағ артушылық қ ызмет жү ктейді. Қ азіргі мектеп жағ дайында ата – аналардың жалпы білім дең гейі сө зсіз артуда бұ л олардың педагогикалық кө зқ арастарында қ ателіктің болмауынан сенімін орнық тырады. Дегенменде педагогикалық жә не психологиялық зерттеу нә тижесі ата – аналардың психологиялық педагогикалық мә дени дең гейлерінің тө мендігіне ү немі назар аударады. Сол ү шін, бү гінгі таң да қ оғ амның жә не ата-аналардың оғ ан деген сұ ранысы кү ннен-кү нге артуда. Осы орайда, ә рбір сынып жетекшісінің алдында тұ рғ ан міндет ата-аналар жә не мектеп жағ дайына тура келетін жұ мыс істеу формаларын таң дау. Сондық тан, мұ нда мектеп тә жірибесінде ата-аналармен педагогикалық жә не психологиялық ағ арту жұ мыстарына қ атысты ө зін-ө зі ақ тағ ан кейбір дә стү рлі формаларды атаймыз.

«Дарынды балалар» бағ дарламасы