Араластыру процесініҢ объетілерін автоматтандыру

Тоқ ыма ө неркә сібінде аралық ө німдерді дайындау ү шін екі немесе одан да кө п заттардың қ оспасын алу ү шін араластыру процессін іске асыру қ ажет. Араластыру процесіне сұ йық жә не қ атты сусымалы компоненттер де қ атыса алады. Араластырғ ыштар қ оспаның біркелкілігін жә не араласу процесінің тездетілуін жү зеге асыратын қ алақ пен жабдық талады. Технологиялық процестің ұ йымына қ арай араластырғ ыштар периодты жә не ү здіксіз ә серлі болып бө лінеді.

Араластырғ ышты автоматтандыру объектісі ретінде таза кешігуі бар апериодты буын ретінде қ арастырамыз. Ол компоненттердің физикалық қ асиетіне жә не араласу тиімділігіне байланысты болады. Осы себептерге байланысты араласу процесінің инерциалығ ының ө згеру диапазоны кең дең гейде ө згеруі мү мкін.

Араластыру процесінің аутқ уын туғ ызатын қ озу ә сері араласатын компоненттердің қ асиеті жә не шығ ынның ө згерісі кезінде туындайды.

Араластыру процесін автоматтандыру алынатын қ оспаның сапасына байланысты тү сетін компоненттердің шығ ынын реттеуге ә келеді. Қ оспаның сапасы жайлы талдау аспабынан мысалы хроматографқ а, спектрометрге, масспектрометрге, тү сетін ақ парат белгілі болса, реттеу схемасы 23.1, а суретінде кө рсетілгендей тұ рғ ызылады.

Сурет 13.1. Араластыру процесінің автоматтандырылғ ан схемасы, а-қ оспа сапасы жайлы ақ паратты қ олдану арқ ылы, б-шығ ынды автономды реттеу арқ ылы.

Берілген қ оспаны қ ұ райтын К1 жә не К2 компоненттерінің шығ ыны сә йкес 1а жә не 2а шығ ынө лшеуіштер арқ ылы ө лшенеді. Ө лшеу нә тижесі екіншілік кө рсеткіш жә не ө здігінен жазатын аспаптарғ а 1б жә не 2б тү седі, содан кейін шығ ын қ атынасының ретеуішіне 1в беріледі, ол қ ашық тық тан басқ ару панелі арқ ылы 1г бірінші компоненттің шығ ынына байланысты екінші компоненттің К2 шығ ынын реттеу клапанына 1д ә сер етеді. К1 компонентінің шығ ыны араластырғ ыштағ ы дең гейге байланысты реттеледі, ол қ ашық тық тан басқ ару панелі 4в арқ ылы реттеуші клапанғ а 4г ә сер ететін қ алытқ ылы датчик 4а арқ ылы ө лшеніп, 4б реттеуішпен реттеледі.

Қ оспа сапасы 3а датчигі арқ ылы ө лшенеді, ол сигналды екіншілік кө рсеткіш жә не ө здігінен жазатын 3б аспаптар арқ ылы қ атынас реттеуішіне 1в беріледі. Сигнал сапасына қ арай К1 жә не К2 компоненттердің шығ ын қ атынастарының шамасын корректрлеу қ оспаның қ ажетті сапасын жү зеге асыратындай жү ргізіледі.

Қ арастырылғ ан автоматты реттеу схемасының іске асырылуы қ ыйын, ө йткені қ оспаның сапасын ө лшеу кү рделі мә селе. Сондық тан тү сетін компоненттердің шығ ынын қ атаң реттеу арқ ылы қ оспа сапасы жү зеге асырылады. 13.1, б суретте қ оспа компоненттерінің шығ ынын автономды, яғ ни тә уелсіз реттеудің автоматтандырылғ ан схемасы кө рсетілген.