Сәннің перспективалық бағыты

Киім – адамзат қ оғ амының ә рбір тарихи даму кезең інде тігін бұ йымдарды ө згеріске ұ шырап отырады. Киім адам ү шін сыртқ ы ортаның ә серінен қ орғ аныс пен жылыну қ ұ ралы ғ ана емес. Бұ л адамның беделінің, қ оғ амдағ ы дә режесінің бірден-бір кө рсеткіші.

Тігіншілер мен сә нді дизайнерлер жылдан-жылғ а мың дағ ан киім тү рлерін ойлап шығ аруда. Соның арқ асында ә р адамның ө з бейнесін ө згертіп, біркелкі болып қ алмауына мү мкіндігі бар. Алайда киімнің осындай тү рлілігі арасында ә р адам ө зіне тә н стиль таң дайды.

Стиль (ағ ылш. style) сө зінің астарында кө ркем идеялық мағ ынағ а негізделген шығ армашылық тә сілдер, айқ ындалғ ан кө ркемдеу қ ұ ралдары тарихи негізделген, жалпы белгілері, тұ рақ ты образ жү йелері деген мағ ына жатыр. Ә р заманда бір уақ ытта бірнеше стиль ө мір сү реді жә не дамып отырады. XX ғ асырда киім ү лгісінде классикалық, романтикалық, спорттық жә не фольклорлық стильдер қ алыптасып, орын тапты. 1940 жылдары АҚ Ш – та сә нді костюм ү лгісінде «кантри», «вестерн» стильдер, 1950 жылдары «нью лук», «шанель», 1960 ж. «космостық», 1970 ж. «романтикалық», «ретро», «спорттық», «джинсылық», «диффузиялық», «сафари», 1980 ж. «жаң а классика», «жаң а барокко», 1990 ж. «гранж», «гламур», «нео – хиппи», «милитари» т.б. ү лгілері пайда болып отырды.

Сә н механизмінің белсенділігі ә сіресе мә дениет саласында, тү птеп келгенде, костюм дизайнында кө рініс табады. Ә р еуропалық тілде сә н – мода сө зінің аналогі бар: латынша «modus» (ө лшем, ә діс, ереже), французша «mode», итальянша «moda», немісше «mode», ағ ылшынша «mode» жә не «fashion».

Сә н – белгілі бір қ оғ амдық ортада қ андайда бір кө зқ арастың, тұ рмыстың сырт формасына, ә сіресе, костюмге қ ысқ а мерзімді ү стемдігі.

Киім − қ оғ амның кү нделікті кө ріністерінің белгісінің бірі, ө мірдің немесе мә дениттің белгілі бір саласында белгілі бір мә дениетінің аз уақ ытқ а дә уірлеп тұ руы. Киімнің басты талаптары жыл ішінде тү рлі елдердегі дизайнер, технолог, конструктор мамандарының шеберлігіне, ізденістеріне талаптарына жә не сол елдің климат, даму қ оғ амдық жағ дайларына байланысты ө згеріп отырады [3].

Сә нді киіну тек сә нді киім тіктіруден тұ рмайды, яғ ни ө зінің стилің ді талғ амы мен формаң ды таба білу керек. Киім бағ ытындағ ы жаң алық тар мен ө згерістерді сө зсіз қ айталау жақ сы да ә сем кө рінбейді. Қ айта жеке қ ырларың мен талғ амың ды кө рсету сә н ө нерінде аса жоғ ары бағ аланады.

Бү гінгі перспиктивті киімнің бағ ыты кө птеген стильдерге орын береді, оның ішінде классикамен қ атар дә стү р мен сә нділік минимализм жоғ ары технологиямен этникалық мативтер жә не кө птеген бағ ыттар кіреді. Киімнің басты критерияларына функционалдық, ың ғ айлылық қ асиеттері ең бастысы болып табылады.

Қ ыздар мен ә йелдер гардеробында болуғ а тиісті киімдердің бірі – кө йлек. Кө йлек − иық бұ йымдарына жатады. Ол Х ғ асырда Римде пайда болғ ан. Кө йлек латын сө зінен аударғ анда «кию» деген мағ ынаны береді. Кө йлекке ү лгі таң дағ ан кезде мынадай жағ дайларды ескеру керек: − кө йлек қ ай бағ ытқ а арналып тігіледі

-кү нделікті

-жұ мысқ а

-мерекелік кешке

-демалысқ а

Кө йлектер де уақ ыт ө те заман талабына сай стилі, силуэті мен тү сі жағ ынан ө згеріп отырады. Кө ктем мен жазда қ ызғ ылт сары, кө гілдір, кө к тү сті қ оспалар ерекше актуальды болмақ. Жаң а маусымда киім дизайнерлері табиғ аттың тү стері: жасыл, мө лдір, алтын тү стер сә нде болмақ дейді (1 сурет). Биылғ ы жаз мезгілі киім сө ресін жаң артқ ысы келетін аруларғ а ө те тиімді дейді стилист мамандар. Себебі ө ткен жылдағ ыдай емес, жапсырма қ алталары жоқ кө йлектер сә нде. Ақ, сары, қ ызыл, ал қ ызыл, кө гілдір тү сті киімдер. Жаз ү шін биыл қ анық кө гілдір тү стің де орны ерекше. Оғ ан ақ немесе қ ара жолақ тү суі де артық емес. Ал олардың формасы ә р алуан. Бірінің етегі тө гілген жинақ ы болса, екіншісінің кі трапеция ү лгісінде болуы мү мкін. Ал ұ зындығ ы ө з талғ амың ыздың еркінде. Дегенмен тізеден сә л ғ ана тө мен немесе сә л ғ ана жоғ ары кө йлектер жыл сә ні. Ақ кө йлектер де биылғ ы жаздың таң дауы [4].

Сурет 1. Жаздық кө йлектер

Ә лемге ә йгілі «Instituto Marangoni Paris» дизайн мектебінің дизайнерлерінің «кө ктем - жаз 2015» топтамасында классика мен заманауи стильді біктірген, романтикалық бейне.

Топтама ассортиментінде кө йлектер, белдемшелер, кеудешелер, жакет пен кө ктемдк пальто бар. Аталғ ан модельдер тү рл суреті бар жаккард матадан тігілген. Топтаманы тігу барысында ақ, кө к, ақ шыл кө к тү стер пайдаланылғ ан

Қ азан айында Mercedes – Benz Fashion Week – сә н апталығ ы ө тті. Аталмыш шара Қ азақ стандық сә н индустриясының дамып келе жатқ анының бірден - бір дә лелі. MBFWA - да Сергей Шабунин, Айгү л Қ асымова, Аида Кауменова сынды дизайнерлер ө з топтамаларын ұ сынды.

Нью - Йорк, Лондон, Миланнан кейін белгілі дизайнерле, модельдер Парижге жиналды. Бұ л қ алада атақ ты сә н ү йлері ұ сынғ ан 2015 жылдың кө ктем - жаз ү лгілері кө рсетлуде. Стелла Маккартнидың жібек кө йлектері, Эли Саабтың сә н ү лгілері жә не Givenchy француздық сә н ү йінің негізін салғ ан Рикардо Тишидің топтамалары кө рсетілді.

Торлы матадан тігілген киімдер 2015 жылдың кө ктемгі басты принттерінің бірі бодлып отыр. Атақ ты Altuzarra, Michael Kors, Diane von Furstenberg сә н ү йлері кө ктем - жаз топтамаларын ұ сынып қ ойғ ан.

Испандық «Mango» бренді 2014 – 2015 жылдарындағ ы кү з – қ ыс маусымдарына арналғ ан жаң а топтамасын ұ сынды. Mango дизайнерлері кү здік спорттық стиль мен 60 жылдардағ ы гранж элементтерін байланыстырғ ан. Жаң а топтамағ а ұ зартылғ ан жакет, денимнен жасалғ ан жейде, трикотаждан тігілген кө йлек, трапеция белдемше кірді. Осы маусымда сарафандар сә нде болды. Motivi ұ сынғ ан жазғ ы бейнелер этникалық стиль шең берініен алыстамауды ұ сынады [5].

Ретро стилі, бірнеше маусым бойы ө зекті болып келді. Дизайнерлер 20 - шы, 40-шы, 60-70-ші жылдардыің стилімен шабыттанып, жаң а кө йлек ү лгілерін ұ сынғ ан болатын. Осы маусымда ә сіресе миди сарафандар ө зекті. Кө ктем - жаз 2014 маусымында ірі торлы жинақ ы пішімдегі кө йлекиерге сә нде болды. Жаң а маусымда дизайнерлер кең пішімді, артық ә шекейсз ә шекейді ұ сынды. Кө йлек футболка типтес ү лгілерді ұ сынады. Кө йлек футболка типтес ү лгіде жасалып, суреттермен безендірілуі мү мкін.

Дизайнерлер кең седе жұ мыс істейтін қ ызметкерлер ү шін «Escada» ү лгісін ұ сынса, кү нделікті тұ рмысқ а ретро стиліндегі «Levi’s» кө йлектерін таң дауғ а кең ес береді.

Сә н ә лемінде есімі тарихқ а айналғ ан дизайнерлердің бірі Коко Шанельдің сә н саласындағ ы тө ң керісі – кішкентай қ ара кө йлек. Ол қ оғ амда бұ рын тек қ азалы киім саналатын қ ара тү стің кешкі киімге ә семдік қ оса алатынын кө рсетті. Кішкентай қ ара кө йлек ә р сә нқ ой арудың гардеробында болуғ а тиіс. Ә р маусымда актуалды, ресми, ә рі романтикалық кездесуге кияге болатын ә мбебап киім ү лгісі. Классикалық стильде пішілген қ ара кө йлектің сыртынан дұ рыс таң далғ ан пиджак кию кең се стилінің ә серін берсе, тү рлі аксессуарлар қ олдана отырып салтанатты кеш кө йлегіне айналдыруғ а болады (2 сурет).

Сурет 2. Кішкентай қ ара кө йлек

Ал, «Dolce & Gabbana» сә н ү йі осы маусымда нә зіктік пен пә ктікті кө шбасшылық қ а алды. Бұ ны олардың кө рсетілімдерінен байқ ауғ а болады. Қ олданғ ан маталары кө біне ақ тү сті жең іл, нә зік жә не жұ мсақ болса, атақ ты Dior сә н ү йінің дизайнерлері табиғ и тү стерді (жасыл, сары, кө к, қ ызыл) пайдалана отырып тігілген ұ зын етекті, мө лдір ә рі жең іл матадан тігілген кө йлектер коллекциясын ұ сынды.

Кү нделікті ө мірде жиі қ олданылатын кө йлектер қ ыздар мен ә йелдер гардеробының маң ызды элементінің бірі. Жаң а маусымда тү рлі стильдерде жә не ә р алуан материалдардан тігілген кү нделікті кө йлектер актуалды болмақ. Бұ л кө йлектер ың ғ айлылығ ымен қ атар сә нді болуы керек жә не ә ртү рлі бағ ыттарда қ олданылады (3 сурет). Мысалы, шифон матасынан тігілген кө йлектеді немесе сафари стиліндегі сарафандарды кө ктем мен жаздық серуенделерге кисе болады. 2014 – 2015 жылдары геометриялық суреттері бар (тө ртбұ рыш, ромб, сызық ты т.б.) кү нделікті кө йлектермен қ атар ақ, ашық қ оң ыр тү сті киімдер сә нде болмақ.

Кү нделікті кө йлектер нақ ты критерилер бойынша таң далынады:

- пайдалану (кө йлекті қ андай бағ ытта қ олданады);

- ың ғ айлылық;

- ү лгі (фасон). Кү нделікті кө йлек тым ашық жә не қ ынамалы болмауы керек;.

- тұ тынушының кемшіліктерін жасырып, артық шылық тарын айқ ындау.

Сурет 3. Қ ыздарғ а арналғ ан кү нделікті кө йлектер ү лгілері