Сабақтың барысы. Тірек білім, білік, дағдыны жетілдіру.

Тірек білім, білік, дағ дыны жетілдіру.

Ауызша есепті «Ү ндемес» немесе «Компьютер» ойындары тү рінде ө ткізуге болады:

800 + 600 - 1200 • 8 - 900 + 600: 10 - 100 (30)

900: 10 + 8 + 5 - 20 • 3 - 80 - 69: 2 (50)

640: 8 + 5 + 2: 3 • 10 + 6 + 4: 100 • 51 (153)

Ө ткен материалмен жұ мыс (есептер шығ ару).

Оқ ушылар №2 жә не №3 есептерді тақ тағ а шығ арады жә не нақ ты тү сіндіріп береді.

№2 (а).

7 - 5 = 2 (ш.) - артық.

1) 16: 2 = 8 (л) - 1 шелекте.

2) 8 • 7 = 56 (л) - ә кесі ә келді.

3) 8 • 5 = 40 (л) - баласы ә келді.

№2 (ә).

1) 1 680 - 910 = 770 (тг) - қ арындаш ү шін артық тө ленді.

2) 770: 11 = 70 (тг) - бағ асы.

3)1 680: 70 = 24 (қ ар.) - сатылды.

4) 910: 70 = 13 (қ алам) - сатылды.

Нә тижені есептің шартымен салыстыра отырып тексерген дұ рыс. Қ алам мен қ арындаштың санын салыстыру керек.

24 - 13 = 11 (қ алам) - кем. Бұ л есептің шартына сә йкес келеді, ендеше есеп дұ рыс шығ арылғ ан.

Есепті тең деу қ ұ ру арқ ылы шығ ару (№ 3). Ә р есепке сызба таң дап алып, тең деу қ ұ ру. Алдымен есеп мә тінінде қ ойылғ ан сұ рақ ты анық тап, белгісіз санның (х) шамасын анық тап алың ыз. Содан соң есептің шарты нақ тыланып, тең деу қ ұ рылады.

Ө ткен материалмен жұ мыс.

Ө здік жұ мыс ү шін №5 тапсырманы мынадай нұ сқ алармен беруге болады: 1-нұ сқ а -1, 2 қ атар; 2-нұ сқ а -3, 4 қ атарлар.

№6 тапсырма бойынша ауданды табу ү шін топқ а бө лінеміз. Балалардан есепті қ андай тә сілдермен шығ аруғ а болатынын жә не тиімді тә сілді таң дап алуды сұ раң ыз немесе ә р топқ а бір-бір амалдан беріп, фигураның ауданын қ алайша тез табуғ а болатынын анық таң ыз.

№7 тапсырмадағ ы «абайла» бірінші мысалда: онда ешқ андай амал орындаудың қ ажеті жоқ, ө йткені қ айткенде де нә тиже нө лге тең болады. Балалар осы мысалды тауып, тү сіндіріп бере алулары тиіс. Осы жерде ө рнектерда амалдың кө птігін айта кетуіміз керек. Шатаспас ү шін алдымен орындалуына қ арай амалдардың ү стіне қ арындашпен рет санын жазып шығ амыз. Содан соң балаларғ а оның мә нін ө з бетінше табуды тапсырың ыз. Жауапты салыстырып кө рің із, егер жауап сә йкес келмесе, қ ай жерден қ ате кеткенін іздеу қ ажет.

№7 тапсырманы тү сіндіре отырып орындау қ ажет.

399: 7 + 67 - (271 + 194): 5 + 81: 9 • 27 = 274

26 • 6: 3 + (203 - 78) • 2 + 300: 10 = 332

№8 тапсырмағ а нұ сқ ау.

Бұ ғ ан дейінгі соң ғ ы сабақ тарда ө ткен 2 мен 5-ке бө лінгіштік белгілерін қ айталаң ыз. Бұ л бағ дарламалың материал емес, бірақ ауызша есептеу ү шін ө те пайдалы.

71-сабақ. Ө ткенді пысық тау

Сабақ тың мақ саты: ө ткенді бекіту, бақ ылау жұ мысына дайындық.

Бұ л сабақ та кө п таң балы сандармен кө бейтудің ауызша жә не жазбаша тә сілдерін қ айталап, есепті тең деу қ ұ ру арқ ылы шығ ару қ абілетін нығ айту.

Математикалық диктанттар мен тест жұ мыстарын алу ү шін бақ ылау жә не тексеруге арналғ ан дә птерді пайдаланың ыз. Оқ улық тағ ы тапсырмалар қ айталау ү шін берілген.

72—73-сабақ тар. Ө ткенді пысық тау

Сабақ тың мақ саты: балалардың білім, білік, дағ дыларын бақ ылау, тү зету жұ мыстарын жү ргізу.

Бұ л сабақ тарда оқ улық материалдары мен бақ ылау жә не тек­серуге арналғ ан дә птерді пайдаланың ыз.

74-сабақ. Пропорционал бө луге

берілген есептер

Сабақ тың мақ саты: оқ ушыларды есептің жаң а тү рімен таныстыру; оқ ушылардың есептеу дағ дысын жетілдіру.

Сабақ тың барысы

Тірек білім, білік, дағ дыны жетілдіру.

Оқ ушылардың есептеу қ абілетін жетілдіру ү шін «Иә -жоқ» деп аталатын математикалық диктант алуғ а болады. Оқ ушылар берілгенді мақ ұ лдайтын болса «+» белгісін, егер ол бұ рыс болса «-» белгісін қ ояды.

· 700 бен 5 санының кө бейту нә тижесі 3 500-ге тең.

· 2 100: 70 = 5

· 1 200 бен 400 сандарының бө ліндісі 33-ке тең.

· 260 пен 320 сандарының қ осындысы 580-ге тең.

· 4 000-ды 4 000 есе арттырсақ, 15 000 000 саны шығ ады.

· 400-ді 4-ке арттырсақ 404 саны шығ ады.

· 1-50 000 000 тең болады 50 000 000 санына.

· Санды 1-ге бө лсек, дә л сондай сан шығ ады.

· Санды 1-ге кө бейтсек, дә л сондай сан шығ ады.

· 1 000 000-ды 0-ге кө бейткенде 1 000 000 шығ ады. Ауызша тапсырмағ а №1 тапсырманы қ осамыз.

Кө ркем жазу минуты - 0, 2, 3, 6 сандарын пайдалана отырып екі таң балы жә не ү ш таң балы сандарды жазып шығ у (30, 32, 36, 60, 62, 63, 230, 230, 630, 632, 362, 360, 263).

Пропорционал бө луге (бірлікке келтіруге) берілген есепті шығ аруғ а дайындық ретінде ө зара байланысты ә ртү рлі (жай жә не қ ұ рама) шамалар ү штігінен қ ұ ралғ ан есептерді пайдаланың ыз.

Мысалы:

Жаң а материалмен танысу.

Жаң а сабақ ты №2 оқ улық материалымен ө ткізуге болады не­месе мынадай есепті пайдаланың ыз:

Есептің мынадай тү рін шығ артуғ а болады.

5 м

Бірдей бағ ағ а екі бө лек мата сатып алынды. Оның бірінде 4 м, ал екіншісінде дә л сондай 5 м мата бар. Оның бә рі ү шін 3600 тг тө ленді, ендеше ә рбір мата бө лігі қ анша тұ рады?

1) Екі бө лікте барлығ ы неше метр мата бар?

2) Бір метр матаның бағ асы қ андай?

3) Бірінші мата бө лігі қ анша тұ рады?

4) Екіншісі ше?

Қ ысқ аша жазылуын кестеге жазуғ а болады:

1) 4 + 5 = 9 (м) - екі бө ліктегі мата.

2) 3 600: 9 = 400 (тг.) - 1 м матаның бағ асы.

3) 400 -4 = 1 600 (тг) - бірінші мата бө лігінің бағ асы.

4) 400 -5 = 2 000 (тг) - екіншісінің бағ асы.

Екі мата бө лігінде 9 м мата бар. Бірінші бө лік 1 600 тенге, екінші бө лік

2 000 тең ге тұ рады. Егер мата бағ асы бірдей болса, олардың ә рқ айсысында неше метр мата бар?

Кесте тү рінде толтырып жаз:

1) Екі бө лікке қ анша тө леді? 1 600 + 2 000 = 3 600 (тг).

2) 1 м матаның бағ асы қ анша? 3 600: 9 = 400 (тг).

3) Бірінші бө лікте неше метер мата бар? 1 600: 400 = 4 (м).

4) 5 м матағ а неше тең ге тө ленді? 2 000: 400 = 5 (м).

Балаларғ а есептің дайын жауабын бермең із. Оларғ а есепті

шығ ару жоспарын ө з бетінше ә зірлеуге мү мкіндік берің із. Олар­ғ а тек жетекші сұ рақ қ ойып отырың ыз. Есепте суреттелген жағ дайдың сызбасын пайдалануғ а болады.

Мысалы, бағ асы бірдей болса 1600 тең ге тұ ратын мата кесіндісі кішкентай, ал екіншісі (2 000 тг) одан ү лкендеу. Енді екі кесіндінің суретін салып, тиісті мә ліметтерді жазамыз.

Алғ ашқ ы бекіту.

Ө ткен материалмен жұ мыс.

№4 есепті оқ ушылардың ө з бетінше шығ аруына кө ң іл бө ле отырып, сыныпта орындатуғ а болады.

Жарысқ а 140 бала қ атысты. Ә р командада 8 ұ л мен 6 қ ыз бол­ды. Ұ лдар қ анша? Қ ыздар қ анша?

Есепті шешу жоспары:

Командада неше қ ыз, неше ү л бала бар? 8 + 6 = 14 (бала)

Неше команда бар? 140: 14 = 10 (к.)

Қ ыз балалар нешеу? 6 • 10 = 60 (қ ыз)

Ұ л балалар нешеу? 8 • 10 = 80 (ұ л)

№5 тең деу (1-бағ ан) орындалады.

№6. Дө ң гелектерді сызбас бұ рын сызбаны талдап алың ыз. Диаметрі нешеге тең (шаршы қ абырғ асының жартысына тең - яғ ни, 4: 2 = 2 см), радиусы (диаметрдің жартысы, яғ ни 1 см) не­шеге тең екенін анық татың ыз.

Балаларғ а мұ ндай сызбаны қ алай сызуғ а болатыны жө нінде жоспар ә зірлеуді ұ сының ыз. Бірінші нұ сқ а «кө з мө лшермен». Ең дұ рысы - шең берлердің центрі қ ай жерде орналасқ анын дұ рыс табу. Сызба оң ай кө рінгенімен, оны орындау соншалық ты оң айғ а соқ пайды. Радиусы 1 см болатын осы шең берлердің центрін табу қ ажет. Ол ү шін сыртын қ оршап тұ рғ ан шаршының ә р бұ рышына қ абырғ алары 1 см болатын шаршылар салу қ ажет. Бұ л кішкентай шаршылардың тө бесі шең берлердің центрімен қ осылуы тиіс.

Логикалық есеп, №7. Балалар тең деудің мұ ндай тү рімен таныс болмағ андық тан «х + (х + 1) + (х - 1) = 30» оны таң дап алу тә сілімен шешің із.

Бір-бірімен ізбе-із тұ рғ ан 3 санды іріктеп аламыз, олардың қ осындысы 30-ғ а тең болуы шарт. Ө йткені есеп шарты бойынша бірі 1 м артық, ал екіншісі 1 м кем. Бұ л сандар - 9, 10, 11.

Геометриялық конструктормен жұ мыс істеу (№8).

Ө зіндік жұ мыс ү шін бақ ылау жә не тексеру дә птерін пайдаланың ыз. Нұ сқ алар бойынша тест жұ мысын немесе ө зіндік жұ мыстарды (есептеу дағ дысы) орындаң ыз.

Балалардың тү рлі оқ у материалдарымен жұ мыс істеп ү йренуі ү шін есептер мен жаттығ улар жинағ ын пайдаланың ыз.

Ү й жұ мысы: №3 (есептің жаң а тү рі), №5 (2-бағ ан). Шығ армашылық дең гейге арналғ ан жұ мыс: параллель тү зулер мен шең берлерді пайдалана отырып, циркуль мен сызғ ыштың кө мегімен ою-ө рнек сызу.