Зейіннің түрлері мен қасиеттерін атай отырып психологиялық жоспарда бағалаңыз

Зейін деп-адам санасының белгілі-бір затқ а бағ ыттала тұ рақ талуын кө рсететін қ ұ былысты айтады. Дә лірек айтқ анда, зейін дегеніміз айналадағ ы обьектілердің ішінен керектісін бө ліп алып, соғ ан психикалық ә рекетімізді тұ рақ тата алу.Зейіннің физиологиялық негіздерін И.П.Павлов ашқ ан жү йке процесстерінің ө зара индукция заң ына байланысты тү сіндіруге болады. Сыртқ ы дү ниенің кө птеген тітіркендіргіштерінің ішінде біреуі миғ а Адамдардың зейіні ырық ты, ырық сыз, ү йреншікті болып ү шке бө лінеді.

Қ ызығ у- ырық сыз зейіннің бұ лағ ы. Ө йткені ырық сыз зейінге кө ң іліміз тез ауады. Мә селен, қ ызық ты кітап оқ уғ а ырық сыз зейін жеткілікті. Ал ырық сыз кітапты оқ у-ырық ты зейінді кө бейтеді. Ырық сыз зейінде де қ ызығ у орын алуы тиіс. Бірақ ырық ты зейін де жанама, дә некерлі қ ызығ уды керек етеді. Мұ нда адам ө з ісінен шығ атын нә тижеге қ ол жеткізе алмайды. Ырық ты зейін мынадай ерекшкліктермен сипатталады:

1) Қ андай болмасын бір ә рекеттің талабына сай зейінді бағ ындыра алу ү шін іс-ә рекетке тікелей кірісу қ ажет. 2)Ү йреншікті жұ мыс жағ дайын жасап алып, алаң дататын нә рселерден бойды аулақ татқ ан жө н.

3)Орындалатын істің мә нісін, маң ызын тү сіну ү шін білімге шын ық ыласпен берілген жө н.

4)Тү рлі қ олайсыз жағ дайларда да жұ мыс істеуге машық тану. Бұ л зейінді шынық тырудың, оны мық ты, шыдамды етіп тә рбиелеудің ең жақ сы жолы болып табылады.

5)Зейінді болудыө зің е ү немі ескертіп отыру керек.Бір сө збен айтқ анда, ырық ты зейін деп іс-ә рекетті жоспарлы тү рде жү ргізуді айтады. Зейіннің ү йреншікті деп аталатын тү рі де бар. Ү йреншікті зейін-адамғ а табиғ и сің ісіп кеткен, арнайы кү ш жұ мсамай-ақ орындалатын зейін.Мә селен, бала оқ уғ а тө селсе, бұ л оның тұ рақ ты ә детіне айналса, оның зейіні де ү йреншікті бола бастайды.Қ андай нә рсеге болса да ү йреніп, жаттығ ып алғ ан соң адамның іс-ә рекеті дағ дысына айналады. Ү йреншікті зейіннің де табиғ аты осығ ан ұ қ сас. Ө йткені ү йрненшікті зейін ырық ты зейіннен дамып қ алыптасады.Егер адам жұ мысқ а ө здігінен беріліп істесе, ырық сыз зейіні кө рінеді.Бірақ жұ мысты тікелей қ ызығ ып істей беру де оң ай емес Мұ ндай жағ дайда ырық ты зейінге жол беріледі.Зейіннің негізгі қ асиеттері: Адамның зейіні бір обьектіге немесе бір жұ мысқ а ұ зағ ырақ тұ рақ тай алса, оны зейіннің тұ рақ тылығ ы дейді. Зейіннің толқ уы-зейіннің бірде ә лсіздене, бірде кү шейіп тұ руын айтады. Зейіннің аударылуы - бір обьектіден екінші обьектіге назарымызды кө шіруді айтады. Адам санасының бір мезгілде бірнеше ірекетті атқ ара білу мү мкіншілігін зейіннің бө лінушілігі дейді.Зейіннің кө лемі-бір уақ ыттың ішінде оның қ амтитын обьектілерінің санын айтады. Алаң болушылық -белгілі-бір обьектіге саналы тү рде зейінді ұ йымдастыра алмаушылық ты айтады