психикалық аурулар, оларды талдаңыз

Негативті эмоциялық жағ дайлар – жағ ымсыз факторлардың нә тижесінде пайда болатын адамның психикалық кү йі.Осығ ан байланысты эмоциялар қ арапайым жə не кү рделі болып екіге бө лінеді. Қ арапайым эмоцияғ а ү рей, қ орқ у, кө ң іл, қ уаныш, қ айғ ы жə не т.б. жатады. Кү рделі эмоцияның ерекше тү рлері: жан кү йзелісі, аффект, фрустрация, стресс жə не т.б.

Стресс - титық тау, дə рменсіздену. Ол ə ртү рлі қ ауіпті жағ дайдағ ы адамның физикалық немесе интеллектуалды қ ызуын білдіреді, сондай-ақ, тез арада маң ызды шешім қ абылдағ ан кезде пайда болады. Стресс кезінде адамның психикалық процестері тоқ тап қ алады, жақ сы естімей, кө рмей, баяу ойлауы да мү мкін.

Стресс- бұ л кү тпеген, шытырман жағ дайда туатын эмоциялық кү й. Қ ауіп қ атер жағ дайындағ ы ә рекеттер, шапшаң шешімге келу қ ажеттілігі, қ ауіптенген сә ттегі реакция, кү рт болып табылады. Стресстік жағ дайда мақ сатты ә рекет-зейінді аудару мен бө луді жү зеге асыру қ иынғ а соғ уы мү мкін, тіпті ә рекеттің жалпы тежеліске ұ шырауы немесе мү лдем бұ зылуы мү мкін. Бірақ бұ л кезде дағ ды мен ә дет ө згеріссіз қ алады да сапалы ә рекет орынына жү реді. Стресс кезінде қ абылдау, ес қ ажеттіліктері, кенеттен кө рінген қ арсыластардың санын анық тауда кү тпеген жерден туғ ан ә серге сай келмейтін реакциялар тағ ы басқ а болуы мү мкін. Белгілі бір ситуацияның адамда стресстік кү й тудыра алатынын немесе тудырмайтынын алдын ала анық тау мү мкін емес. Стресстік жағ дайдағ ы мінез-қ ұ лық кө біне адамның жеке басының ерекшелігіне- оның жағ дайды тез бағ алай білуіне кү тпеген жағ дайда қ олма-қ ол бағ дар табу дағ дысына, ерік жинақ тығ ына, бағ ыттылығ ына, ә рекет мақ саттылығ ы мен ұ стамдылығ ының ө рбуіне, осы тә різді ситуацияда бастан кешірген мінез-қ ұ лық тә жірибесіне байланысты болып келеді. мү мкін, тіпті ә рекеттің жалпы тежеліске ұ шырауы немесе мү лдем бұ зылуы мү мкін. Бірақ бұ л кезде дағ ды мен ә дет ө згеріссіз қ алады да сапалы ә рекет орынына жү реді. Стресс кезінде қ абылдау, ес қ ажеттіліктері, кенеттен кө рінген қ арсыластардың санын анық тауда кү тпеген жерден туғ ан ә серге сай келмейтін реакциялар тағ ы басқ а болуы мү мкін. Белгілі бір ситуацияның адамда стресстік кү й тудыра алатынын немесе тудырмайтынын алдын ала анық тау мү мкін емес. Стресстік жағ дайдағ ы мінез-қ ұ лық кө біне адамның жеке басының ерекшелігіне- оның жағ дайды тез бағ алай білуіне кү тпеген жағ дайда қ олма-қ ол бағ дар табу дағ дысына, ерік жинақ тығ ына, бағ ыттылығ ына, ә рекет мақ саттылығ ы мен ұ стамдылығ ының ө рбуіне, осы тә різді ситуацияда бастан кешірген мінез-қ ұ лық тә жірибесіне байланысты болып келеді.

Тұ лғ аның дамуындағ ы психологиялық денсаулық мә селесін сипаттай отырып бағ алаң ыз жә не ө з пікірің ізді айтың ыз

Тұ лғ аның дамуы ә ртү рлі жас сатыларында нә рестеліктен қ артайғ анғ а дейінгі оның қ асиеттері мен ерекшеліктерінің заң ды ө згерістері; тұ лғ аның психопатологиясы тұ лғ аның биосоциалды қ оршағ андарғ а адаптациясында шарттанғ ан қ иындық тар, процестер, факторлар жә не психиканың жұ мыс жасауынан ауытқ уы; тұ лғ аның психикалық денсаулығ ының негіздемесі белгілі бір критерийлермен сә йкес бө лінгендер; тұ лғ аның писхологиялық ә серді коррекциялау процесіндегі трансформациясы эмоциялық ерік когнитивті, мінез-қ ұ лық тық сферадағ ы ө згерістер, психотерапевтік ық палдар мен техникалар жасайтын жағ дайларғ а жету ү шін жасалатын трансформациямен байланысты болады.

33.Шет елдік тұ лғ а теорияларын талдаң ыз жә не салысытырып тү сіндірің із (психоанализ жә не гуманистік психология)

Психоанализ субъектіге анық талуды жапсырудан, проблемағ а творчестволық шоғ ырланудан бас тарту мә селесі бойынша басқ алардан айырмасы бар. Творчестволық адам творчество беретін анық талудан, мә селені шешуден қ ашу ү шін психоанализден жиі бас тартады.

Фрейд психологияғ а, мә дениетке ү лкен ү лес қ осты. Фрейдтің психоанализ практикасы мен теориясы пайда болғ аннан кейін адам басқ аша ойлай бастады, басқ аша қ орытынды жасады.

Сондай-ақ швейцар ғ алымы, З.Фрейдтің бұ рынғ ы шә кірті Карл Густав Юнгтің теориясы да ө те атақ ты, ө зі кейін меншікті адам психикасы жалы идеялар жү йесін жасады. Адам ү шін барлық қ оршағ андар оның тә жірибесінде беріледі. Сондық танда К.Юнгтің ойынша ең адал идеялар субъективті болып табыла Гуманистік психология - XX ғ асырдың 60 жж. батыста пайда болғ ан жә не психологияның негізгі пә ні жоғ ары кө ріністерінде, қ ұ ндылық тары мен мағ ыналарында қ арастырылатын адам болуы қ ажет деп есептейтін психология бағ ыттарының бірі. Гуманистік психология кө рнекті ө кілдері — А. Маслоу, К. Роджерс, Г. Олпорт. Гуманистік психологияның мынадай негізгі қ ағ идаларын бө ліп кө рсетуге болады: ^[1]

· адам ө зінің біртұ тастылығ ымен зерттелінуі қ ажет;

· ә рбір адам қ айталанбас тұ лғ а;

· адам дү ниеге ашық болып келеді, адамның дү ниені жә не ө зін-ө зі дү ниеде сезінуі басты психологиялық ақ иқ ат болып табылады;

· адам ө мірі тұ лғ а болмысы қ алыптасуының бірың ғ ай процесі ретінде қ арастырылуы қ ажет;

· адамның бойында оның табиғ атының бө лшегі болып табылатын ү здіксіз дамып жетілуге жә не ө зін-ө зі танытуғ а деген кү ш-қ уаты болады;

· ө зінің шешімдері мен ә рекеттерінде басшылық қ а алатын мағ ыналар мен қ ұ ндылық тардың негізінде адамның сыртқ ы тү рткі кү штерден белгілі бір тә уелсіздік дә режесі болады;

· адам — ол интенциялы, белсенді, жігерлі, творчестволық жан.

Гуманистік психология ө кілдерінің тұ жырымдарының кө бі орынды болғ анымен, соң ғ ы тұ жырымдарында олар тұ лғ аның ә леуметтік ортадан тә уелсіздігі жө нінде бұ рыс пікірде болғ ан. Бұ л адам психикасының мә дени-тарихи шарттылығ ы идеясына қ айшы келді. Гуманистік психология психология ғ ылымының саласы, адамды жоғ ары рухты, алдына ө зін жетілдіру мақ сатын қ ойып, соғ ан жетуге ұ мтылыс жасайтын тірі жан ретінде қ арастырады.