Тамақ өнімдерінің химиялық анализінің мәнін түсіндіру.

Химиялық анализ – кө п сатылы процесс. Кез келген объектіні анализдеудің келесі сатыларын бө ліп кө рсетеді: тапсырманы қ ою, анализдеудің ә дістері мен схемасын таң дау, ү лгі алу, ү лгіні анализдеуге дайындау, ө лшеуді жү ргізу, ө лшеу нә тижелерін ө ң деу. Бұ л бө лу шартты тү рде: ә рбір саты салыстырмалы тү рде кү рделі жә не кө птеген жеке сатылардан тұ руы тиіс.

Химиялық анализдің негізгі тапсырмасы – заттың мө лшерін анық тау, сондық тан алдымен анализдеу сатыларын қ араудан бұ рын зат мө лшерінің ө лшем бірлігі мен концентрацияны кө рсету жолдарын анық тайды

Тамақ ө німдерінің қ ұ рамы мен қ асиеттерін анық тау ү шін химиялық, физика-химиялық жә не физикалық ә дістер қ олданылады.

Шикізаттар, жартылай дү мбілдер мен дайын тамақ ө німдерінің сапасын ө лшейтін қ азіргі таң да қ олданылатын ө лшегіш қ ұ ралдар мен ә дістердің кө бі зертханалық жағ дайда жү йелік анализ жү ргізуге бағ ытталғ ан. Олар химиялық қ айта қ ұ рылуғ а (преобразования) негізделген, бұ л жағ дайда ә рекеттесетін заттар немесе реакцияның ө нім мө лшері қ арапайым, белгілі қ асиеттері, масса немесе кө лем сияқ ты ө лшемдермен анық талады.

Бұ л химиялық ә дістер классикалық ә дістер деп аталады. Оны қ олдану кө птеген ө німдердің қ ұ рамын зерттеуге мү мкінді береді. Алайда бұ л ә дістер мен ө лшеуіш қ ұ ралдар барлық жағ дайда қ ажетті дә лдікте ө лшеумен қ амтамасыз ете алдмайд, кө п жағ дайда оларды жү ргізуге кө п уақ ыт кетеді, автоматты ү здіксіз бақ ылауғ а, сонымен қ атар ө ндіру процесі кезінде ө нім сапасын басқ аруғ а жарамсыз.

Анализдің физика химиялық ә дістері химиялық ә дістер сияқ ты сә йкес химиялық реакцияғ а негізделген. Химиялық ә дістермен салыстырғ анда физика химиялық ә дістердің тә н ерекшелігі деп заттардың басқ а реактивпен ә рекеттесуінен басқ а электрлік токпен немесе ө рістің ә ртү рлі тү рі мен заттың сің ірілуімен ә рекеттесуін айтады. Бұ л мағ ынада физика химиялық ә дістер физикалық ә дістерге жақ ын.

Физикалық ә істерде химиялық реакция болмайды немесе екіншілік мағ ынада қ олданылады. Олар энергияның ә ртү рлі тү рі мен заттардың кү ш ө рісімен ә рекеттесуіне негізделген.

Анализдің физикалық пен физика химиялық ә дістер ү шін ортақ болып заттардың оптикалық, электрлік жә не басқ а қ асиеттерін ө лшеу ү шін кү рделілеу арнайы аппаратураны қ олдану табылады. Бұ л арнайы ә дістер кейбір жағ дайда жалпы атаумен аталады: аппаратуралық немесе инструментальдік.

Аналитикалық химияда академик Ю.А.Золотов анализ ә дістері мен объектілерін келесідей бө леді: аналиттер; анализдің жеке облыстары (бү лінбейтін, ү зілмейтін, дистанциондық, локальдік, заттық анализ жә не т.б.); анализді жү зеге асыратын қ ұ ралдар; жалпы, сонымен қ атар жалпы теориялық, аспектілі жә не бағ ыттық (анализ метрологиясы, ү лгі алу теориясы, автоматизациялау принципі мен жолдары жә не т.б.). Аналитикалық химияның қ азіргі заманғ ы даму сатысында анализдің ә дістер блогында инструментальдік ә дістер, ал жалпы теориялық блокта химиялық қ ұ рамды ө лшеудің сапасын қ амтамасыз ету қ ұ ралы кө бірек мағ ынағ а ие болады. Инструментальдік ә дістер аналитиктерге информатика ә дістері мен мә ліметтерді анализдеу теориясына негізделе отырып ө ң деуге ұ шырайтын, аналогтармен белгілі мә ліметтер базасын салыстыратын, сақ талатын ү лкен сандық масситерді дайындап береді. Ө лшеудің сапасын қ амтамасыз ету аналитикалық химияның аванссахнасына ө лшеудің нә тижесінен алынатын информацияның дұ рыстығ ы мен дә лдігі мен кө лемін арттыратын ерекше ө зекті болатын проблемамен байланысты метрологиялық проблематиканы енгізеді. Бұ л есепті шешуде компьютерлік бейімделген математикалық ә дістерді интенсивті тү рде қ олданады.