Сиқырдың кейбір түрлеріне түсіндірме жасау

Ахмад Мухаммад ибн Жә фардың Ауфтан [ибн Абу Жә мили], (ол) Хайян ибн ә л-Алә дан, (ол) Қ атан ибн Қ абисадан, ол ө зінің ә кесінен [Қ абиса ибн Махариктен], ол Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай дегенін естінені туралы жеткізген: «'Ияфа, тарқ жә не ырым жибт болып табылады» (Ахмад «Муснадта» 477/3, Абу Дауд 3907, Ибн Хиббан 1426).

Ауф былай деді: «'Ияфа - бұ л қ ұ стардың ұ шуының бағ ытына қ арап бал ашу, ал тарқ — бұ л жерге сызық тар сызу (арқ ылы бал ашу)».

Ә л-Хасан ә л-Басри жибт — шайтанның жаң ғ ырығ ы (елесі)деген(бұ л хабардың жеткізушілер тізбегі жақ сы, Абу Дауд, ә н-Насаи жә не Ибн Хиббан оны «Сахихтарында» тура осы риуаятшылар арқ ылы жеткізеді).

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Шейх, Аллаһ оны рахымына бө лесін, осыдан алдың ғ ы тарауда бізге сиқ ыр туралы баяндап берген соң, осы тарауда ол оның адамдар соларғ а кө бірек тү сетін тү рлерін атап кетті. Ө йткені олардың адамдардан жасырын болғ аны соншалық ты – олар бұ л сиқ ырларды ата-бабаларының мұ ғ жизалары ретінде кө реді. Ал бұ л іс-ә рекеттер адамдардың осындай нә рселерді істейтін адамдарғ а қ ұ лшылық ете бастауына жә не ү лкен кө пқ ұ дайшылық қ а тү суіне алып келді.

Ахмад – имам Ахмад ибн Ханбә л.

Мухаммад ибн Жә фар – имам ә л-Бухаридің ұ стазы, танымал хадис жеткізуші.

Ауф – Ибн Абу Жә милә, сенімге лайық ты хадис жеткізуші деп танылғ ан.

«Ө зінің ә кесінен», яғ ни атақ ты сахаба Қ абиса ибн Мухарик ә л-Халә лиден.

Ә л-Хасан – бұ л Хасан ә л-Басри.

Бұ л асарларда «`ияфа», «тарқ» жә не қ ұ стардың ұ шуының бағ ытына қ арап бал ашу таухидке қ арама-қ айшы келетін сиқ ыр болып табылатын жибттің бір тү рі екеніне нұ сқ алады.

Хадис пен асарлардан алынатын пайдалар:

1. Хадис пен асарларда адамның кө месті білетіні туралы мә лімдеуіне тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар, ө йткені бұ л таухидке қ арама-қ айшы келеді.

2. Хадис пен асарларда ырымғ а сенудің тыйым салынғ анына, ө йткені бұ л таухидке немесе оның толық тығ ына қ арама-қ айшы келетініне нұ сқ ау бар.

3. Хадис пен асарларда музыкалық аспаптардың, бос сауық -сайранмен кө ң іл кө теретін заттардың жә не олардың барлық тү рлерінің тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар, ө йткені бұ лар Аллаһ Тағ ала қ ұ лшылық етуге жә не таухидтің толық тығ ына қ арама-қ айшы келетініне нұ сқ ау бар.

4. Хадис пен асарларда ә ндер немесе сырнайлар, немесе басқ а да музыкалық аспаптар сияқ ты бос сауық -сайранмен кө ң іл кө теретін заттардың барлығ ы Аллаһ Тағ алағ а алып баратын барлық жолдарғ а бө гет жасауғ а тырысатын шайтанның жаң ғ ырығ ына (елесіне) жататынына нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ибн Аббастан, Аллаһ оғ ан жә не оның ә кесіне разы болсын, оның былай дегені жеткізіледі: " Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деді: « Кімде-кім жұ лдызнаманың (астрологияның) ә лдебір тармағ ын ү йренген болса, сол сиқ ырдың бір тармағ ын ү йренді. Ә рі ол жұ лдызнаманы (астрологияны) қ аншалық ты кө п ү йренсе, сиқ ырды да соншалық ты кө п ү йренеді»" (Абу Дауд 3905, Ибн Мә жаһ 3726, Ахмад «Муснад» 277/1, 311. Абу Дауд хадистің жеткізушілер тізбегін сенімді деген).

Бұ л хадисе Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) астрологияны сиқ ырдың бір тү рі деп атады.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте жұ лдызнамамен (астрологиямен) айналысуғ а тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар, ө йткені адам ол арқ ылы жұ лдыздардың немесе ғ аламшарлардың орналасуына сү йеніп, болашақ ты болжайды. Ә рі бұ л ғ айыпты білу туралы мә лімдеме болғ андық тан, ө з негізінде тыйым салынғ ан нә рсеге айналады.

2. Хадисте жұ лдызнама (астрология) таухидке қ арама-қ айшы келетін сиқ ырдың бір тү рі екеніне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте адам қ аншалық ты кө п жұ лдызнаманы (астрологияны) оқ ып-ү йренсе – соншалық ты кө п сиқ ырды ү йренген болатынына нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Имам ә н-Насаи Абу Хурайрадан, оғ ан Аллаһ разы болсын, мына хадисті келтіреді: «Кімде-кім тү йін байлап оғ ан тү кірсе немесе ү рлесе, сиқ ыр жасады. Ал сиқ ыр жасағ ан – кө пқ ұ дайшылық жасағ ан болады. Ә рі кімде-кім жү регін ә лденемен байласа, соғ ан тапсырылады» (ә т-Тирмизи 2073, Ахмад 310, 311/4, Хаким 216/4).

Бұ л сиқ ырдың бір тү рінің тү сіндірмесі бар, ал ол – «азима» деп аталатын тү йін тү ю сиқ ыры.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте тү йін тү ю жә не оларғ а ү рлеп тү кіру арқ ылы орындалатын сиқ ырдың бір тү ріне нұ сқ ау бар.

2. Хадисте сиқ ыр кө пқ ұ дайшылық болып табылатынына ә рі онда шайтанғ а кө мек сұ рап жү гіну орын алатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте Пә к Аллаһ Тағ аладан басқ а біреуге тә уекел етушіні Аллаһ кө мексіз жә не қ олдаусыз қ алдыратынына нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Ибн Масғ удтан, оғ ан Аллаһ разы болсын, жеткізілетін хадис: “Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деді: «Сендерге сиқ ырғ а не жататыны туралы айтып берейін бе? Бұ л адамдар арасында ө сек тарату» ” (Муслим 2606).

Бұ л хадисе Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ө сек сиқ ырдың бір тү рі болып табылатыны туралы байяндады.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте ө сек сиқ ырдың бір тү рі болып табылатынына нұ сқ ау бар. Ө йткені ө сек тура сиқ ыр істейтін нә рсені істейді, нақ ты айтқ анда адамдардың арасына іріткі салып, олардың ө зара қ арым-қ атынасын бұ зады. Бірақ бұ л жағ дайда ө секшінің ү кімі сиқ ыршының ү кіміндей болмайды; ө секші сиқ ыршының амалын жасайды, бірақ кө пқ ұ дайшыл-мү шрикке айналмайды.

2. Хадисте ө сек таратудың тыйым салынғ анына ә рі ол ү лкен кү нә лардың бірі болып табылатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте сұ рақ -жауап арқ ылы оқ ыту ә дісіне нұ сқ ау бар, ө йткені мұ ндай ә діс-тә сілмен берілетін білімдер кө бірек есте сақ талып қ алады, ә рі бұ л оқ ушының назарын ө зіне тартады.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

ЖИЫРМА АЛТЫНШЫ ТАРАУ: