Жалпы ережелер. 1.Осы Туберкулез бойынша профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге асыру туралы жөніндегі нұсқаулық

1.Осы Туберкулез бойынша профилактикалық іс-шараларды ұ йымдастыру жә не жү зеге асыру туралы жө ніндегі нұ сқ аулық (бұ дан ә рі - Нұ сқ аулық) 2009 жылғ ы 18 қ ыркү йектегі «Халық денсаулығ ы жә не денсаулық сақ тау жү йесі туралы» Қ азақ стан Республикасы Кодексінің 7-бабы 1-тармағ ының 5) жә не 44) тармақ шаларына сә йкес жө ніндегі жұ мыстарының негізгі тә ртібі мен кө лемін анық тайды.
2. Осы Нұ сқ аулық та пайдаланылатын негізгі ұ ғ ымдар:
1) қ ақ ырық микроскопиясының оң нә тижесімен ө кпе туберкулезі (бактерия бө лу) – ем жү ргізілгенге дейін қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясы кезінде қ ышқ ылғ а кө нбейтін бактериялары (бұ дан ә рі - Қ ТБ), бір рет болса да табылғ ан кезде;
2) қ ақ ырық микроскопиясының теріс нә тижесімен ө кпе туберкулезі:
қ ақ ырық жағ ындысын қ ышқ ылғ а кө нбейтін бактерияларғ а (бұ дан ә рі - Қ КБ) микроскопия ә дісімен зерттегенде кем дегенде 3 нә тиже теріс болғ ан кезде;
ө кпедегі белсенді туберкулезге сә йкес рентгенологиялық айқ ындалатын ө згерістер;
ауқ ымды спектірлі ә сері бар бактерияғ а қ арсы препараттармен терапия жү ргізген кезде тиімділктің болмауы;
3) туберкулезбен ауыратын науқ астың қ ақ ырық жағ ындысының конверсиясы – қ арқ ынды фазаның аяқ талуына қ арай кемінде екі кезең длігі бар теріс микроскопиясымен расталғ ан емдеу процесінде Қ ТБ жойылуы;
4) туберкулезбен ауыратын науқ аста бактерия бө лінуінің тоқ тауы – I жә не II санаттағ ы режімде бірінші қ атардағ ы ТҚ П-мен емдеудің толық курсын аяқ тау бойынша қ ақ ырық қ а екі теріс кезең ділік микроскопиялық зерттеулерді алу;
5) КДК ТБ – бұ л штаммдары кем дегенде рифампицинге кө нбейтін, Mycobacterium tuberculosis (бұ дан ә рі - МТБ) туғ ызатын кө птеген дә рілерге кө нбейтін туберкулез;
6) АДК ТБ – бұ л штаммдары кем дегенде иониазидке жә не рифампицинге, сондай-ақ фторхинолондардың біріне жә не екінші қ атардағ ы ү ш инъекциялық препараттың біріне (капреомицинге, канамицинге немесе амикацинге) кө нбейтін МТБ туғ ызғ ан ауқ ымды дә рілерге кө нбейтін туберкулез;
7) полирезистентті туберкулез (бұ дан ә рі – ПР ТБ) – бұ л штаммдары КДК ТБ-ден жә не АДК ТБ-ден ерекшеленетін екі жә не оданда кө п препараттарғ а кө нбейтін ТМБ туғ ызғ ан туберкулез;
8) қ арқ ынды фаза – аурудың клиникалық пайда болуын жоюғ а жә не МТБ айқ ындылығ ына барынша ә сер етуге бағ ытталғ ан терапияның бастапқ ы кезең і (қ ақ ырық жағ ындысының конверсиясы жә не дә рілерге кө нбейтін штаммдар дамуының алдын алу);
9) қ олдаушы фаза – терапияның жалғ асу фазасы, ол сақ талғ ан микробактериялық папуляцияғ а ә сер етеді жә не қ абыну ө згерістерінің жә не туберкулез процестері инвалюциясының одан ә рі азаюын, сондай-ақ науқ ас организмінің функционалдық мү мкіндіктерін қ алпына келтіруін қ амтамасыз етеді;
10) КДК ТБ жә не АДК ТБ бар науқ астағ ы қ ақ ырық конверсиясы – кемінде екі кезең ділік теріс микроскопиямен жә не 1 айда аралығ ы бар қ атты сің іргіш заттардағ ы себінділермен расталғ ан емдеу процесінде ТМБ-ның жайылуы;
11) КДК ТБ жә не АДК ТБ бар науқ аста бактерия бө лінуінің тоқ тауы – қ ақ ырық конверсиясынан кейін 12 айдың ішінде теріс бактериологиялық жә не микроскопиялық деректер кезінде емделу жә не тұ рақ тану процесінің толық аяқ талуы;
12) ө кпеден тыс туберкулездің асқ ынуы – абсцесстер, жыланкө здер, неврологиялық бұ зылыстар, омыртқ а бағ анының деформациясы, буындардың контрактурасы, микроцистис, гидронефроз, бедеулік;
13) жоғ ары қ ауіпті топтардың туберкулезбен ауыратын науқ астары – бұ л ТБ/АИТВ бар науқ астар, инъекциялық есірткілерді тұ тынушылар (бұ дан ә рі – ИЕТ), алкогольді шамадан тыс тұ тынатындар, аз қ амтылғ ан адамдар, белгілі тұ рағ ы жоқ адамдар (бұ дан ә рі – БТЖА), бас бостандығ ынан айыру орындарында қ амауда отырғ андар жә не босап шық қ андар;
14) стационарды алмастыратын технологиялар – кү ндізгі стационар, ү й жағ дайындағ ы стационар жә не тікелей-бақ ыланатын емге (бұ дан ә рі – ТБЕ) арналғ ан мобильді бригада;
15) туберкулин – автоклавирленген себінді фильтраты, туберкулез микробактериясының ө міршең дік ө німі;
16) Манту сынамасы – арнайы диагностикалық тест, екі халық аралық туберкулинді бірлігі (бұ дан ә рі – ТБ) бар тері ішіне арналғ ан туберкулинді Манту сынамасы;
17) ППД-Л – тазартылғ ан туберкулиннің стандартты ерітіндідегі дайын тү рі;
18) «ДИАСКИНТЕСТ®» – рекомбинантты ESAТ6 - CFP10 протеиндер жиынтығ ынан тұ ратын тері ішіне қ олдануғ а арналғ ан стандартты ерітіндідегі туберкулезді аллерген;
19) микроскопиялық зерттеу – фиксациялық жағ ындыларды Қ ТБ анық тау ә дісі;
20) себінді – қ оректік (қ атты жә не сұ йық) орталарда патологиялық материалдан ТМБ ө сіндісін (культурасын) бө ліп алу ә дісі;
21) диагностиканың ө сінді ә дісі – таза ө сіндіні бө ліп алу, бө ліп алынғ ан штаммды тү ріне дейін типтеу жә не оның туберкулезге қ арсы препраттарғ а сезімталдығ ын анық тау;
22) гендік-молекулярлық ә дістер (Geno Type MTB® DR жә не Xpert MTB/RIF) – туберкулезді жә не КДК ТБ анық таудың полимерлі тізбектік реакцияғ а негізделген жедел ә дістері;
23) дә рілік сезімталдық тесті (бұ дан ә рі – ДСТ) - ТМБ-ның туберкулезге қ арсы препараттарғ а (бұ дан ә рі – ТҚ П) сезімталдық спектрін анық тау;
24) микроскопияның оң (позитивті) нә тижесі – жағ ындыда Қ ТБ анық талуы;
25) микроскопияның теріс (негативті) нә тижесі – 300 кө ру алаң ында Қ ТБ анық талмауы;
26) бақ ылау позитивтік жағ ындысы – микроскопиялық зерттеулердің сапасын ішкі бақ ылау ү шін оң нә тижесі бар алдын ала дайындалғ ан жағ ынды;
27) бақ ылау негативтік жағ ынды – микроскопиялық зерттеулердің сапасын ішкі бақ ылау ү шін теріс нә тижесі бар алдын ала дайындалғ ан жағ ынды.