ТБ туберкулинді Манту сынамасы

95. Манту сынамасын жү ргізу мақ саты:
1) МТБ алғ аш рет жұ қ тырғ андарды жә не туберкулинге гиперергиялық реакциясы бар балалар мен жасө спірімдерді анық тау;
2) БЦЖ вакцинасы мен ревакцинасына контингентті іріктеу;
3) ауруды ерте анық тау ү шін.
96. Манту сынамасының нә тижесі 72 сағ аттан кейін инфильтрат (папула) кө лемінің қ анша миллиметр (бұ дан ә рі – мм) екендігін миллиметрлік бө ліктері бар сызғ ышпен ө лшеп, білек осіне кө лденең жатқ ан кө лемін тіркеу арқ ылы бағ аланады. Инфильтрат болмағ ан жағ дайда гиперемия/қ ызару кө лемі ө лшеніп, тіркеледі.
97. Жоспарлы тері ішілік БЦЖ вакцинациясы (ревакцинациясы) жағ дайында туберкулинді Манту сынамасы инфекциялық аллергияны да, вакцинадан кейінгі аллергияны да анық тайды. Сараланғ ан диагностика кезінде аллергия сипаты мынадай кешенде ескеріледі:
1) оң туберкулинді реакцияның қ арқ ындылығ ы;
2) вакцинадан кейінгі тыртық тардың болуы жә не кө лемі;
3) БЦЖ еккенен кейін ө ткен мерзім (вакцинадан кейінгі 5 жыл ішінде вакцинадан соң аллергия болуы мү мкін);
4) туберкулезге шалдық қ ан науқ аспен қ арым-қ атынастың болу-болмауы;
5) аурудың клиникалық белгілерінің болуы.
98. Вакцинадан кейінгі аллергияғ а кү мә нді немесе папула кө лемі 5-11 мм оң реакцияларды сипаттайды.
99. Гиперергиялық реакциялар вакцинадан кейінгі аллергияғ а жатпайды.
100. Туберкулинге сезімталдық тү рін ажыратуда қ иындық тар болғ ан кезде, парааллергиялық реацияларды анық тау ү шін балалар фтизиатры-дә рігернің бақ ылауымен («0» диспансерлік есеп тобында) жалпы тә жірибе мамандары балаларда емдеу-профилактикалық іс-шараларды міндетті тү рде жү ргізуі тиіс (гипосенсибилизация, инфекция ошақ тарын санациялау, дегельминтизация – созылмалы аурулар кезінде ремиссия кезең іне жеткенге дейін). Туберкулинге сезімталдық этиологиясын ажырату мақ сатында сараланғ ан диагностика жү ргізу кезінде ТҚ Ұ баланың екінші білегіне «ДИАСКИНТЕСТ®» жасалады. ТМБ жұ қ қ андар қ атарына 2 ТБ Манту сынамасына сезімталдық динамикасы туралы сенімді ақ парат анық талғ ан мына балалар жатқ ызылады:
1) алғ аш рет анық талғ ан оң реакция (кө лемі 5 мм жә не одан ү лкен папула), БЦЖ вакцинасымен иммундаумен байланыссыз (туберкулин сынамасының виражы);
2) тұ рақ ты (4-5 жыл бойы) сақ талатын кө лемі 12 мм жә не одан ү лкен кө лемді инфильтрат тү ріндегі реакция;
3) 1 жыл ішінде туберкулинге сезімталдық тың кү рт кү шеюі (6 мм жә не одан астам) (туберкулин сынамасы оң ә сері бар балаларда).
101. 2 ТБ Манту сынамасы бойынша алғ аш рет анық талғ ан оң жә не гиперергиялық туберкулинді реакциясы бар балалар фтизиатры-дә рігеріне толық қ аралып тексерілуге жіберіледі. Туберкулинге оң реакциясы бар балаларды толық қ арап тексеру кезең і 1 айдан аспауы тиіс.
102. ТҚ Ұ балаларғ а ТМБ қ осымша жұ ғ уының алдын алу мақ сатында балалар фтизиатры-дә рігері балалар емханасы жағ дайында консультация жү ргізеді.
103. «ДИАСКИНТЕСТ®» препараты 2 ТБ Манту сынамасы оң болғ ан жағ дайда ТҚ Ұ ғ ана қ олданылады:
туберкулез инфекциясын анық тау ү шін;
туберкулезді басқ а туберкулезді емес аурулардан саралап диагностикалау ү шін;
вацинадан кейінгі жә не инфекциялық аллергияны саралап диагностикалау ү шін;
туберкулез процесінің белсенділігін анық тау ү шін.
104. «ДИАСКИНТЕСТ®» БЦЖ ревакцинасына (вакцинасына) балаларды іріктеу ү шін қ олданылмайды.
105. Манту сынамасы мен «ДИАСКИНТЕСТ®» реакциялары:
теріс – инфильтраттың жә не гиперемия ның болмауы немесе «инемен шаншу реакциясының» болуы;
кү мә нді – инфильтрат кө лемі 2-4 мм болса немесе кез-келген кө лемді инфильтратсыз гиперемия ғ ана анық талса;
оң – 5 мм жә не одан астам диаметрлі инфильтрат анық талса;
гиперергиялық –15 мм жә не одан астам диаметрлі инфильтрат немесе везикула-некроздық ө згерістер жә не/немесе лимфангоит, лимфаденит анық талса, инфильтрат кө лемі есепке алынбайды.
106. «ДИАСКИНТЕСТ®» бойынша алғ аш рет оң (нормергиялық жә не гиперергиялық) реакция анық талғ ан балада шоғ ырланғ ан туберкулез анық талмағ ан жағ дайда оғ ан «туберкулез микобактерияларының жұ ғ уы, алғ аш рет анық талғ ан» диагнозы қ ойылып, химиопрофилактикалық ем тағ айындалады.
107. 2 ТБ Манту сынамасы алғ аш рет оң жә не гиперергиялық болғ ан балаларда «ДИАСКИНТЕСТ®» нә тижесі теріс болғ ан жағ дайда олар III ДЕ тобына бақ ылауғ а алынады, бірақ оларғ а химиопрофилактикалық ем жү ргізілмейді.
108. «Туберкулез микобактерияларын жұ қ тыру, алғ аш рет анық талғ ан» диагнозы қ ойылғ ан балалар III ДЕ тобына бақ ылауғ а алынады.
109. Туберкулинге жә не/немесе «ДИАСКИНТЕСТ®»-ке қ айтадан гиперергиялық реакциясы бар балалар шоғ ырланғ ан туберкулезді процесті анық тау мақ сатында жан-жақ ты қ арап тексеріледі. Шоғ ырланғ ан туберкулезді ө згерістер анық талмағ ан жағ дайда, мұ ндай балалар диспансерлік есепке алуғ а жә не қ айтадан химиопрофилактика жү ргізуге жатпайды.
110. 2 ТБ Манту сынамасын бойынша қ арап тексеруге мына балалар жатады:
«қ ауіп» тобындағ ы балалар,
туберкулез ошақ тарынана шық қ ан балалар мен жасө спірімдер,
вакцинация жә не ревакцинация алдындағ ы 2 айдан асқ ан балалар.
111. Туберкулезбен ауыру бойынша «қ ауіп» тобына:
ә леуметтік жағ дайы тө мен отбасынан шық қ ан (табысы аз жә не кө п балалы, ата-анасы – жұ мыссыздар, бас бостандығ ынан айыру орнынан шық қ андар, маскү немдіктен, нашақ орлық тан зардап шегетіндер, АИТВ-жұ қ тырғ андар, тұ рақ ты мекенжайы жоқ тар, мигранттар);
жө телі ұ зақ (2 аптадан астам) жә не ү демелі интоксикация белгілері (субфебрилитет, тершең дік, тә беті мен дене салмағ ының тө мендеуі, ашушаң дық, ә лсіздік жә не т.с.с.) бар амбулаториялық немесе стационарлық емдеуде жатқ ан;
ә ртү рлі аурулармен педиатрда диспансерлік есепте тұ рғ ан;
жабық оқ у орындарының (мектеп-интернаттар, мү гедек балалар мен жас қ ылмыскерлерге арналғ ан арнайы мектептер) контингенті;
БЦЖ вакцинациясы жасалмағ ан жә не вакцинадан кейінгі тыртық пайда болмағ ан;
иммунносупрессивті ем қ абылдап жү рген балалар (глюкокортикоидтар, иммунодепрессанттар, цитостатиктер, гендік-инженерлік биологиялық препараттар) жатады.
112. Учаскелік педиатр, жалпы тә жірибе дә рігері (бұ дан ә рі – ЖТД) баланың даму тарихнамасына (№ 112/е ү лгісі) эпикриз толтырады - қ ауіп факторын кө рсете отырып, баланы туберкулез бойынша «қ ауіп» тобына алуды дә лелдеу. Қ ауіп тобын учаскелік педиатр (ЖТД) қ ызмет ө рсететін барлық балаларғ а қ алыптастырады.
113. ТБ шалдық қ ан науқ аспен қ арым-қ атынастағ ы, алғ аш рет тексергенде 2 ТБ Манту сынамасы теріс нә тижелі болғ ан балаларғ а сынама 8-10 аптадан кейін қ айта жасалады.
114. БЦЖ ревакциянациясына балаларды іріктеу мақ сатында 2 ТБ Манту сынамасы 6 жастағ ы балаларғ а (1-сынып) мектепте, оқ у жылының бірінші айында (қ ыркү йек) жасалады. Бұ л айда мектепте басқ а екпелерді жү ргізу уақ ытша тоқ татылады. Манту сынамасы алдындағ ы екі айлық ү зіліс кезең ін сақ тау мақ сатында, АДС жә не ККП вакциналарының ревакцинациясы оқ у жылына дейін екі ай бұ рын жасалады.
115. 2 ТБ Манту сынамасы мен «ДИАСКИНТЕСТ®» арнайы оқ ытылғ ан медицина қ ызметкерлері жасайды.
116. Ұ йымдастырылғ ан ұ жымдарда (мектеп, мектепке дейінгі мекеме) арнайы оқ ытылғ ан медицина қ ызметкерлері болмағ ан жағ дайда туберкулинмен диагноз қ оюды емхана мейіргері жү ргізеді, балалар мекемелеріне бару кестесі мен қ ұ рамы МСАК ұ йымының басшысының бұ йрығ ымен бекітіледі.
117. Ерте шақ тағ ы жә не мектеп жасына дейінгі ұ йымдаспағ ан балаларғ а 2 ТБ Манту сынамасын МСАК мекемелерінде жасалады.
118. «Туберкулез микобактерияларының жұ ғ уы, алғ аш рет анық талғ ан» диагнозы қ ойылғ ан балаларғ а басқ а профилактикалық екпелер бақ ылаулы химиопрофилактика курсы аяқ талғ ан соң жасалады.
119. ТҚ Ұ балалар фтизиатр-дә рігері Манту сынамасы мен/жә не «ДИАСКИНТЕСТ®» жү ргізуге ә дістемелік басшылық етеді.
120. Манту сынамасы мен/жә не «ДИАСКИНТЕСТ®» нә тижелері профилактикалық екпелер картасына (№ 063/е ү лгісі), баланың медициналық картасына (№ 026/е ү лгісі), баланың даму тарихнамасына (№112/е ү лгісі) тіркеледі жә не де тө мендегілер жазылады:
стандартты туберкулин мен/жә не «ДИАСКИНТЕСТ®»-ті шығ арғ ан
мекеме, сериясы, бақ ылау нө мірі мен оның жарамдық мерзімі;
туберкулин сынамасы мен/жә не «ДИАСКИНТЕСТ®»-ті жү ргізген кү н;
Манту сынамасы мен/жә не «ДИАСКИНТЕСТ®»-тің нә тижесі фильтрат немесе гиперемияның кө лемін миллиметрмен ө лшеу арқ ылы жазылады, ал инфильтрат жә не гиперемия болмаса – теріс деп тіркеледі.
121. Манту сынамасы мен «ДИАСКИНТЕСТ®» жү ргізудің қ арсы кө рсеткіштері:
туберкулинді дербес кө тере алмаушылығ ы (абсолютті);
жедел жә не созылмалы жұ қ палы аурулар (ө ршу кезең і) жә не соматикалық аурулар, туберкулез ауруына кү дік тудыратын жағ дайлардан басқ а;
жайылғ ан тері аурулары;
аллергиялық жағ дайлар (ө ршу кезең і);
эпилепсия.
122. Аурудың барлық клиникалық белгілері басылғ аннан кейін екі айдан соң Манту сынамасын жү ргізуге болады.
123. Манту сынамасын жү ргізбес бұ рын дә рігер (мейіргер) қ арсы кө рсеткіштерді анық тау мақ сатында медициналық қ ұ жаттармен танысып, сынама жү ргізілетін балаларғ а сұ рақ қ ойып, оларды қ арап тексереді.
124. Балалар инфекциясы бойынша карантин жарияланғ ан балалар ұ жымында Манту сынамасы мен «ДИАСКИНТЕСТ®» жү ргізуге болмайды (карантин аяқ талғ ан соң жасалады).
125. «Қ ауіп» тобындағ ыларғ а туберкулин диагностикасы ә ртү рлі жұ қ паларғ а қ арсы профилактикалық екпелерді жү ргізуге дейін жоспарланады.
126. «Қ ауіп» тобындағ ыларда Манту сынамасы қ андай да бір себептермен ә ртү рлі профилактикалық екпелерді жү ргізгеннен кейін жасалғ ан жағ дайларда, туберкулинмен диагноз қ ою екпелерден кейін екі айдан соң жү ргізіледі.
127. Туберкулинді Манту сынамасы мен/немесе «ДИАСКИНТЕСТ®»-ті ү йде жасауғ а болмайды.
128. Туберкулез ошақ тарындағ ы балаларғ а Манту сынамасы жә не/немесе «ДИАСКИНТЕСТ®» туберкулезге қ арсы кү рес жү ргізу ұ йымдарында жасалады.
129. АИТВ-инфекциясы бар балалар мен жасө спірімдердегі теріс немесе кү мә нді Манту реакциясы ТМБ жұ ғ уының ғ ана емес, белсенді туберкулез процесінің болуын да жоқ қ а шығ армайды. Сондық танда АИТВ-инфекциясы бар балаларғ а Манту сынамасы жасалмайды.
130. Манту сынамасы алғ аш рет оң не гипререгиялық болғ ан балаларғ а аурудың кімнен жұ қ қ андығ ын анық тау мақ сатында олардың ата-анасы мен бірге тұ ратын барлық адамдар туберкулезге тексеріледі.