Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
|
|
Дәріс. Рим клубының еңбектері.
1992 жылдың маусым айында Рио-де-Жанейро қ аласында ө ткен БҰ Ұ -ның қ оршағ ан орта мен даму бойынша ө ткен конференциясы «Тұ рақ ты даму» концепциясын жә не «ХХІ ғ асырдың кү н тә ртібінде» атты ауқ ымды бағ дарламасын қ абылдады. Бұ л бағ дарламада шешілуі болашақ та тұ рақ ты дамуды қ амтамасыз ететін жалпы мә селелер қ арастырылғ ан. Оның нә тижесі тө мендегі кестеде кө рсетілген.
| Мә селе | Мә селенің қ ысқ аша мә ні |
| Кедейлікпен кү рес | Дү ние жү зінде 157 миллиардер, шамамен 2 мың миллионерлер жә не 101 миллиардтан астам кү ндік табысы 1 АҚ Ш долларынан кем адамдар бар. Кедейлікті болдырмау жолдары: ең бек ақ ыны қ амтамасыз ету; кедейлердің ө зін-ө зі қ амтамасыз етуі мен бай елдерден тә уелділігін кеміту; ең бекке жарамды халық тың санын арттыру; табиғ ат ресурстарын сақ тау мен тұ рақ ты даму; білім беру жү йесін жетілдіру; отбасын жоспарлау; қ аржылық демеу. |
| Тұ тынудың қ ұ рылымын ө згерту | Адамзатың бай бө лігінің шектен тыс ысырап етуі-қ оршағ ан ортаның бұ зылуы мен табиғ ат ресурстарының сарқ ылуының сабептері болып табылады. Сонымен қ атар кедей адамдар ө мірге қ ажетті минималды мө лшерімен қ амтамасыз етілмейді.Энергетикалық жә не шикізаттық пайдалануды қ ысқ арту, экологиялық таза технологияларды дамыту. |
| Халық жә не тұ рақ тылық | 1993 жылы дү ниежү зіндегі халық саны шамамен 5, 5 миллирдтан астам болды. Ғ алымдардың болжамы бойынша 2020 жылы адам саны 8 миллиардқ а жетеді. |
| Адамдардың денсаулығ ын сақ тау мен жақ сарту | Халық тың денсаулығ ы қ оршағ ан ортаның жағ дайына байланысты болады.2000 жылғ а қ арай денсаулық сақ тау саласындағ ы стратегиялық міндеттер: -СПИД-пен кү реске жұ мылдыру; -туберкулезбен жә не басқ а зілді аурулармен кү рес; -бала ө лімін кеміту; -халық денсаулығ ын бақ ылайтын тиімді ұ йымдар қ ұ ру; -еркектер менә йелдердің ө здерінің балаларының саны мен туылу уақ ытын анық тауғ а қ ұ қ ығ ын қ амтамасыз ету; -халық ты ауыз су жә не таза азық -тү лікпен қ амтамасыз ету; -балалардың денсаулығ ын қ орғ ау; -қ оршағ ан ортаны денсаулық қ а зиян қ алдық тардан тазарту жә не оның алдын алу. |
| Тұ рақ ты тұ рғ ын жерлер (урбанизация) | 2000жылғ а қ арай дү ниежү зінің халқ ының жартысы қ алаларда тұ руы тиіс. Қ оғ амның урбанизациясы экономикалық малу процесінің бір бө лігі болып табылады. Қ алаларда жалпы ұ лттық ө німнің 60 %-ы ө ндіріледі. Қ ала халқ ының санының артуы дамығ ан жә не дамушы елдерде бірдей. |
| Атмосфераны қ орғ ау | Атмосферағ а қ алдық тарды шығ арудың негізгі кө зі- энергияны тұ тыну мен ө ндіру. |
| Жер ресурстарын тиімді пайдалану | Топырақ тардың қ ұ нарлылығ ы су жә не жел эрозиясы мен химиялық, физикалық идеградация нә тижесінде тө мендейді. Топырақ тың деградациясының себептері шектен тыс мал жаю; ормандардың кемуі; ауылшаруашылық қ ызметі; жерді шектен тыс пайдалану жә не т.б. |
| Ормандарды жоюмен кү рес | Ормандар топырақ пен суды, атмосфераны қ орғ ауда, ө сімдіктер мен жануарлардың биологиялық алуантү рлілігін сақ тауда маң ызды рө л атқ арады. Ү кімет орман шаруашылығ ының тұ рақ ты дамуына арналғ ан ұ лттық бағ дарламаларды жасап, оларды жү зеге асыру керек. |
| Шө лденумен жә не қ ұ рғ ақ шылық пен кү рес | Шө лдену – бұ л ауа райының ө згеруі мен адам қ ызметінің нә тижесінде топырақ ың деградациялану процесі. Бұ л процеске кө біне қ ұ рғ ақ жерлер ұ шырайды.шө лдену мал жайылымдарының деградациясы мен азық -тү лік ө німдерінң кемуіне ә келіп соқ тырады. Қ ұ рғ ақ шылық пен шө лдену кедейлік пен аштық тың да себебі болып табылады. |
| Мұ хиттарды қ орғ ау мен тиімді пайдалану | Тең із суының ластануының шамамен 70%-ын қ ұ рлық тағ ы ү лкен жә не кіші қ алалар, ө неркә сіп, қ ұ рылыс, ауыл шаруашлыығ ы мен туризм қ ұ райды. Мұ хиттар шектен тыс балық тар мен былқ ылдақ денелілерді (жылына 90 млн. тоннағ а дейін) аулаудан, жағ алаулар мен маржан рифтерінің жағ дайының нашарлауынан зардап шегеді. |
| Тұ щы суды қ орғ ау мен тиімді пайдалану | Бү гін тұ щы су мә селесі маң ызды эколгиялық мә селелердің бірі болып табылады.2000 жылғ а қ арай тө мендегі міндеттер шешілуі тиіс: - қ алалардың ә рбір тұ рғ ынын бір адамғ а шақ қ анда ең кемінде кү ніне 40 литр ауыз сумен қ амтамасыз ету; - ө неркә сіптік, тұ рмыстық шайынды суларды залалсыздандыру ережелерін анық тап, жү зеге асыру; - барлық ауылдық аудандардың тұ рғ ындарын экологиялық қ ауіпсіз сумен қ амтамасыз ету. |
| Улы химиялық заттарды қ олданудың қ ауіпсіздігін арттыру | Химиялық заттар бү кіл дү ние жү зінде қ олданылады. 10000-нан астам химиялық заттар бар. Олардың 1500-інің ү лесіне дү ниежү зілік ө ндірістің 95 % келеді. Қ азіргі уақ ытқ а дейін ә лі улы жә не қ ауіпті ө німдермен сауда жасау туралы жалпы келісім жоқ. |
| Қ атты қ алдық тар мен шайынды суларды жою. | Тұ рмыстық қ алдық тар мен шайынды сулардың мө лшерінің жылдам артуы қ ала халқ ының денсаулығ ы мен қ оршағ ан ортағ а қ ауіп тудырады. Жыл сайын 5, 2 млн адам, оның ішінде 4 млн балалар шайынды сулар мен қ атты қ алдық тарды дұ рыс тазартпау нә тижесінде ауырып, қ айтыс болады. 2025 жылғ а қ арай қ алдық тардың мө лшері 4-5 есе артуы мү мкін. |
| Радиоактивті қ алдық тарды жою | Радиоактивті қ алдық тар туғ ызатын қ ауіп оларды ө сіру мө лшерін кемітуді, қ ауіпсіз тасымалдау мен жоюды талап етеді. Жыл сайын АЭС-тің жұ мысы нә тижесінде 200-мың м тө мен, ал 10 мың м жоғ ары радиоактивті қ алдық тар тү зіледі. |
| Балалар мен жастардың тұ рақ ты дамуды қ амтамасыз етудегі рө лі | Даму бағ дарламалары жастарғ а қ ауіпсіз болашақ ты жә не оның ішінде денсаулық қ а қ олайлы қ оршағ ан ортағ а жоғ ары ө мір сү ру жағ дайына, білім алу мен жұ мысқ а кепілдік беруі керек. Жастар планета халқ ының 1/3-не жақ ын бө лігін, ал кө птген дамушы елдерде – жартысын қ ұ райды. Білім беру дә режесін арттыру керек. Жастарғ а білім беруде қ оршағ ан ортаны қ орғ ау мен даму мә селелеріне кө п кө ң іл бө лінуі қ ажет. |
| Тұ рақ ты даму мақ сатындағ ы ғ ылым мен білім беру | Қ азіргі кездегі ғ ылыми зерттеулер адамзаттың тіршілігін сақ тау мақ сатында жұ мыс істеҚ азіргі кездегі ғ ылыми зерттеулер адамзаттың тіршілігін сақ тау мақ сатында жұ мыс істейді. XXI ғ асырда биосферада қ ауіпті ө згерістер болуы мү мкін. Ғ алымдар тө мендегі мә селелерді зерттеуде: ауа райының |
Данная страница нарушает авторские права?