Дәрістің мақсаты

1. АҚ Ш пен Англиядағ ы мектеп жү йесі. АҚ Ш-та бастауыш білім алу мерзімі 6 немесе 8 жыл. Ол: - элементарлы білім береді; - оқ уғ а деген сана-сезімді қ алыптастырады.

60 ж.ж-ры мерзім аралық немесе кіші орта мектептер сияқ ты мектептер пайда болды. Олардың мақ саты – мектептің бастауыш жә не орта қ абатын (5-8 сыныптарды) қ осуғ а кө мек беру. Орта мектеп ондағ ы ортақ білім берудің схемалары мен типтері бойынша кө пнұ сқ алы болып табылады. Орта мектеп бағ дарламасы пә ндерді оқ ытудың тү рлі нұ сқ аларын саналуымен қ ұ ралғ ан 200 тү рлі курстары бар. Орта мектептің кө бісінде жұ мыс пен оқ уды қ осуды қ арастыратын бағ дарламалар жү ргізіледі.

АҚ Ш-ғ ы орта білім дең гейін бағ алау ү шін тү рлі кө рсеткіштер қ олданылуда:

- орта мектепті бітірушілер саны (ХХ ғ. 90 ж.жылдары 100 адамнан - 75-77 адам);

- алынғ ан білім дең гейі (мектеп дарындылығ ы тесттерінің кө мегімен анық талады).

Қ азіргі заманғ ы мектеп жү йесі білім беру саласындағ ы алты стратегиялық мақ саттары белгісінде дамиды.

- Американың барлық балалары мектепке оқ и алатындай болып тү суі керек.

- Толық орта мектепті табысты (жақ сы) бітірушілер саны 90% дейін кө терілуі тиіс;

- Американдық оқ ушылар 4, 8, 12 сыныптарында емтихан тапсырып, ағ ылшын тілі, математика жаратылыстану, тарих жә не география сияқ ты пә ндерді жетік мең геруі тиіс. Ә рбір орта мектеп бітірушілерге білімін жетілдіру немесе қ азіргі заман экономикасында ө німді жұ мыс атқ аруы ү шін жетік дайындық қ а кепілдік беруі тиіс;

- Америкалық оқ ушылар ә лемде жаратылыстану пә ндері мен математикадан білім дең гейі бойынша бірінші орын алуы тиіс;

- Ересектердің барлығ ы ә лемдік экономиканы тү сіну ү шін жә не ө здерінің азаматтық міндеттерін атқ ару ү шін қ ажеті білім алады;

- Барлық мектептер наркотикпен (есірткі) кү штеуден аулақ болады: тә ртіп атмосферасы бекітіледі.

Дә стү рлі академиялық пә ндері міндетті жаң а курстармен толық тырылғ ан:

- ағ ылшын тілі - ә лемдік мә дениетке енгізілген жә не т.б.

- қ оғ амтану (тарих, география, азаматтық қ ұ қ ық) – батыс ө ркениеті тарихымен, Америка тарихы, Америка демократиясымен;

- математика – дифференциалды жә не интегралды есептеу жә не т.б.

- жаратылыстану (физика, астрономия, биология, химия, геология) – кванттық механика, электродинамика негіздерімен, технология қ ағ идаларымен (техникалық жоба)

- шет тілі (тә жірибелік билингвизмге жету мақ саты қ ойылып отыр) дене тә рбиесі мен ө нер курстары жетілдірілуде.

10 сыныптан бастап бұ л кең бағ дарлама оқ ушылардың ө здері қ алағ ан пә ндермен толық тырылады – негізінде оқ ушылар 10 – сынып басында кейінгі білім алуы жө нінде шешім қ абылдайды.

2. Англиядағ ы мектеп жү йесі. Ұ лыбританияда ә леуметтік жағ дайы мен ұ лтына қ арамастан барлық балалар ү шін тегін білім беру жү йесі жұ мыс жасауда (1988 ж) білім беру реформасы туралы Актіге сә йкес міндетті білім кезең і тө рт «Бастауыш кезең ге» бө лінеді:

- 5 жастан 7 жасқ а дейін; - 7 жастан 11 жасқ а дейін; - 11 жастан 14 жасқ а дейін; - 14 жастан 16 жасқ а дейін;

Оқ у мерзімін бө лу: - оқ у жылының мерзімі – 38 апта; - жазғ ы (6 апта), рождестволық жә не пасхальді (2-3 апта) демалыстары мен оқ у жылы триместрге бө лінген.Триместерлер ортасында апталық ү зіліс қ арастырылғ ан. Оқ у аптасы негізінен 5 – кү ндік. Оқ у кү ні азанғ ы сағ ат 9.00-ден 15.30.ғ а дейін, тү стікке ү зіліс. Аптасына аз ғ ана академиялық сағ аттар қ арастырылғ ан: мектептер апталық оқ у (нагрузкаларын) кө бейтуге қ ұ қ ылы: - муниципалды – тегін; - жекеменшік – ақ ылы мектептер бар.

Бастауыш білім – 5 жастан 11 жасқ а дейінгі балаларғ а арналғ ан. Бастауыш білім беру мекемелерінде балалар жас мө лшерлік сыныптарғ а бө лінеді, барлық пә ннен бір ғ ана мұ ғ алім дә ріс жү ргізеді, сабақ 15 минуттан 45 минутқ а дейін жү реді. Оқ уды бітіргеннен соң балалар емтихан тапсырмайды, оқ у орнын бітірді деген куә лік алмайды.

Бастауыш мектепте оқ ытылатын пә ндер:

- оқ у мерзімінің 40 % ағ ылшын тілін оқ уғ а жұ мсалады. 15% -ны – дене тә рбиесі алады, 12% жуық қ ол ең бегі мен ө нер сабағ ы, қ алғ ан сағ аттар арифметика, география, табиғ аттану, жә не дінтану арасында бө лінеді.

Орта білім. - біріктірілген мектеп 11 (12)- 15 жасар. - 15-17 (18) жастағ ыларғ а арналғ ан грамматикалық жә не қ азіргі заман мектебі.

Оқ ушылар жас мө лшеріне қ арай сыныптарғ а бө лінеді.

Орта мектепте оқ у мерзімі 13 жыл. 11 жыл білім алу – міндетті. 14 жасқ а толғ аннан кейін жасө спірім кә сіптік мектепке тү суге қ ұ қ ылы. 16 жастан кейін олар білімін жалғ астыруғ а немесе жұ мыс істеуге қ ұ қ ылы. Бұ л уақ ытқ а дейін олар кә дімгі дең гейдегі білім туралы сертификат ала алады. 13 жылдық табысты оқ удан кейін жоғ арылатылғ ан дең гейдегі сертификат беріледі.

Білімді бағ алау кезінде тестіні жү йелі тү рде қ олданады. Оқ у нә тижесін бақ ылауда маң ыздылығ ы тең 3 элемент бар, олар: - тексеру; - есеп; - диагностика.

Бақ ылау стандартты білімге, ілімге бағ ытталғ ан. Стандарттарғ а сә йкес оқ ушының 3 дең гейдегі жетістіктері бө лінеді: - есте сақ тау қ абілеті; - штаттан тыс ахуалда білімін пайдалана алуы; - ө мірде білімін пайдалана алуы.

Білімді бақ ылау мен оны бағ алаудан басқ а емтихандық тексерулер бар:

- бастауыш мектепте 2 реттен – 7 жә не 11 жасар оқ ушылар;

- орта мектепте 2 реттен -14 жә не 16 жасар оқ ушылар.

Бағ аны мұ ғ алімдер мен емтихандық комиссияның тә уелсіз мү шелері қ ояды.

5. Кә сіптік білім, кә сіптік дайындық тың 4 дең гейін кө рсетеді:

- 1-ші дең гей – біртү рлі жұ мыс атқ аруғ а мү мкіндік беретін (компетент);

- 2-ші дең гей - ө з бетінше жә не жауапкершілікті тү рде жұ мыс атқ ару қ абілеті;

- 3-ші дең гей – кү рделі жә не оригинальды жұ мыстарды атқ ару;

- 4ші дең гей – арнайы жеке тапсырмаларды орындау.