Франциядағы мектеп жүйесі.

Француз бастауыш мектебінде 5 жылдық оқ у курсы 3 циклге бө лінеді; - дайындық (1 жыл); - элементарлы (2 жыл); - орта (2 жыл);

Сынып оқ улары аптасына 26 сағ. оқ у пә ндері ү ш топқ а бө лінген: 1-ші топ – француз тілі, тарих, география, азаматтану – оқ у мерзімінің 40 %-ғ ын алады (аптасына 8-10 сағ). 2-ші топ математика (6 сағ) жаратылыстану, технология - 35%; 3-ші топ - дене тә рбиесі (5 сағ) бейнелеу ө нері мен музыка – 25 %. Негізінен эмпирикалық материалдарды, сауатты тіл, жазу мен есепті жақ сы игеруге кү ш салады. 80- жылдың басынан бірнеше бастауыш мектептерге шет тілін эксперименталды тү рде жү ргізу енгізілген болатын. Екінші жылғ а қ алдырғ андар саны тө мендеуде.

Бастауыш мектепті бітіргеннен соң барлық оқ ушылар 4 жылдық толық есем орта мектепке ө теді. ХХғ. 80 ж.ж. ортасынан бағ ыт циклының аясында (колледждың тө ртінші жә не ү шінші сыныптары) аптасына «Технология» курсын ү йренуге 10 сағ бө лінетін технологиялық сыныптар бар. Толық орта білім 3-жылдық лицейлерде беріледі. Орта жә не технологиялық білім беретін лицейде (орта білім лицейі) оқ уды сыныптан сыныпқ а терең дифференциялау жұ мысы жү зеге асырылуда.

- міндетті пә ндер (француз тілі, математика, шет тілі, тарих – география, физика – химия, биология – геология, дене тә рбиесі) – аптасына 23, 5 сағ.

- факультитивті (қ осымша) пә ндер (3 сағ) 2 топқ а бө лінген; 1-топ – экономика мен ә леуметтануғ а кіріспе, 2-ші шетел тілі, ә кімшілік іс жү ргізу, эстетикалық цикл пә ндері, арнайы спорттық дайындау, 2-ші топ – индустриалды технология, лабораториялы технология; медициналы ә леуметтік ғ алымдар, қ олданбалы ө нер. Қ осымша пә нді таң дау міндетті. 1- ші жә не бітіруші сыныптарда (11-ші жә не 12 оқ у жылы) арналтыланғ ан секциялар пайда болады.

А секциясы (1-ші сыныпта 3 топқ а бө лімшеге бө лінеді: А 1- гуманитарлы дисци-плина жә не математика; А 2- шет жә не ежелгі тілдер: А 3- гуманитарлы дисциплина жә не ө нер); В секциясы (ә леуметтік – экономикалық); S секциясы (жаратылыстану - математика) – бітіруші сыныпта 2-ге бө лінеді: С (математика жә не физика); Д (матема-тика; жаратылыстану); Е секциясы (математика жә не техника) орта білім секцияларымен қ атар технологиялық жасалғ ан. F – бө лімшелер: F 1 – механикалық конструкциялар; F 2 – электроника; F 3- электротехника жә не басқ алар; F 8- медициналы ә леуметтік ғ ылымдар. F 11 – музыка; F 12 – қ олданбалы ө нер; G – ә кімшілік іс жү ргізу, коммерциялық іс; Н – информатика

Ә рбір секция ү шін ұ лттық білім беру министрлігі ерекше оқ у жоспарлары мен бағ дарламалар жасағ ан.

ХХ ғ 60 ж.ж – на дейінгі кө п жылдар бойы оқ у дисциплинасының иерорхиясында гуманитарлық пә ндер бірінші орында тұ рді, ә сіресе дарындылық дең гей кө рсететін ежелгі тілдер. Енді олардың орнын математика алды, бағ дарламасы дә стү рлік мектеп курсынан артық жә не жоғ ары математиканың бірқ атар бө лімдерін кіргізетін С. секциясы тиімді 50 мың есептеледі.

Лицийдің бітірушілері ортақ (А, В, С, Д, Е, секцияларының) немесе технологиялық (F, G, H секциясының) білімнің бакалавр дә режесіне емтихан тапсырады.

Бакалавр дипломы талапкерге, ө зі бітірген лицейдегі секциясына сә йкес мамандығ ы бойынша университетке емтихансыз тү суіне мү лік береді. Бакалаврлық қ а емтиханды арнайы мемлекеттік комиссиялар қ абылдайды: олардың тө рағ асы болып жергілікті университеттің профессорлары тағ айындалады. Емтихан бағ дарламасы лицейдің ә рбір секциясы ү шін ә ртү рлі.

Емтихандағ ы сә тсіздіктер тү рлі бұ харалық мінезге ие. 80 жыдардағ ы соң ғ ы мә ліметтерге сү йенсек, лицей бітірушілерінің 15% - ғ а жуығ ы емтихан тапсыруғ а жарамсыз болып, толық орта білімі туралы дипломсыз, орта білімі туралы дипломсыз қ алады. Оқ ушылардың білімін бағ алау ү шін 2 шкала қ абылданғ ан. Бастауыш мектеп – 0 – ден 10 балғ а дейінгі; орта мектеп – 0 – ден 20 балғ а дейін; Бірінші шкала бойынша бағ алар (бастауыш мектеп). ө те жақ сы – 8 балдан жоғ ары. жақ сы – 7 балл; жеткілікті жақ сы – 6 балл; қ анағ аттанарлық – 5 балл; нашар – 3 балл; ө те нашар – 2 баллдан тө мен.2-ші шкала бойынша бағ а (орта мектеп). Ө те жақ сы – 16 балдан жоғ ары; жақ сы – 14 тен 16-ғ а дейін; жетк. жақ сы 12 ден 1-ке дейін; қ анағ аттандыралық – 10 – нан 11-ге дейін; орташа – 8 ден 10 ғ а дейінгі; нашар – 6 дан 8 баллғ а дейін. ө те нашар – 5 балдан тө мен;

Бастауыш кә сіптік білім кә сіптік лицейлерде алынады. Оқ ушылардың басым бө лігі (жасы 15-17) колледж бітірушілері, техникалық сынып бітірушілері;

- индустриалды секциялар ө ндірістің тү рлі саласы ү шін орта білікті жұ мысшыларын даярлайды;

- қ ызмет ету саласының секциялары ә кімдіктің ең тө менгі қ ызметкерлерін, хатшы – машинист, сатушы, т.б. Ауылшаруашылық лицейлерде оқ ушылар малшаруашылық, егіншілік бойынша мамандық алады.

4. Жапаниядағ ы мектеп жү йесі. Жапонияда 80ж.ж ортасынан бастап мектеп біліміне реформа белсенді тү рде жү ргізіліп жатыр мұ ның негізгі мақ саттары:

- адамның ө мірінің соң ына дейін болатын ү здіксіз білім беру жү йесін қ ұ ру;

- мектепте, балалар мен жасө спірімдердің жеке қ абілеттерін есепке ала отырып, оқ ыту мү мкіндігімен кө п мө лшерде қ амтамасыз ете алатындай оқ ытудың ә дісі мен мазмұ нын ө згерту;

- жү йені, мектептегі оқ у мен білім, ә дістерін барлық жерді компьютерлендіру, ақ параттандырудың жоғ ары дең гейі, сонымен бірге ө мірдің интернационализациялау сияқ ты қ ұ былыстарғ а сә йкес қ алыптастыру.

Бастауыш мектеп -6- жылдық, 6-дан 12 жасқ а дейін. Оқ у жоспарына, ана тілі, қ оғ амтану, жаратылыстану, мораль, математика, ә н, бейнелеу, қ ол ең бегі, дене тә рбиесі, жә не (5-сыныптан бастап) ұ лдар мен қ ыздар ү шін ү й тұ рмысын жү ргізу пә ндері енгізілген:

- Жазуды ү йренгенде оқ ушылар ұ лттық фонематикалық ә ліппені (кан) игереді, 1 мың ғ а жуық нероглифті жаттайды (газет оқ у ү шін 2, 5 мың нероглиф тану керек);

- Оқ ушылар қ оғ амтану сабағ ында география, тарих, қ оғ амдық орындарда тә ртіп ережелері жө нінде ақ параттандырылады.

- Жаратылыстану сабағ ында – адам жә не тірі жә не тірі емес табиғ ат жайлы біледі.

- Математика пә нінде оқ ушылар арифметиканы, геометрияны игереді. Аптасына оқ у жылына байланысты 24 сағ аттан 29 сағ атқ а дейін.

Қ азіргі заманғ ы орта мектеп 2 қ адамнан тұ рады. 1- кіші орта мектеп; 2-ү лкен орта мектеп. Кіші орта мектеп – 3 жылдық, 12-15 жасар балаларғ а арналғ ан. Оқ ыту жоспары міндетті пә ндерден тұ рады (ана тілі, математика, қ оғ амтану; жаратылыстану, мораль, музыка, бейнелеу ө нері, дене шынық тыру, ө ндіріс негіздері ұ лдар ү шін, ү й тұ рмысын жү ргізу пә ні – қ ыздар ү шін) жә не таң дауларына байланысты (шет тілі, технология, ү й тұ рмысын жү ргізу, музыка, дене шынық тыру, ө нердің толық тырушы курстарынан қ ұ ралғ ан.Аптасына -30сағ. Ана тілі пә нінде оқ ушылар сауатын ашады, іс қ ұ жаттарын толтыруда тә жірибе жинайды; жатталатын иероглифтер санына шектеу қ ойылмайды, 2 мың ғ а жетеді. Жаратылыстану жә не қ оғ амтанудың синтетикалық курстары оқ ытылады.

Ү лкен орта мектеп -3 жылдық, 15-18 жасар балалар мен қ ыздар ү шін, ақ ылы, дифферицияланғ ан, орта жә не кә сіптік бө лімдерге бө лінеді. Мектептердің 29%-зы 2 профильге ие, 48%-тек орта арнайы білім, 33%-кә сіптік білім.

Бұ л оқ у орнына тү су ү шін арнайы емтихан тапсыру керек: міндетті мектепті бітірушілерінің 90%-зы ғ ана ө теді.

Толық орта білімнің кең тарауын: жапон қ оғ амындағ ы білімнің жоғ арылығ ымен. экономиканың даму сұ раныстарымен; тек қ ана міндетті мектеп дең гейін дайындық алғ ан тұ лғ алардың жұ мысқ а кіру шектеулі мү мкіндіктерімен тү сіндіруге болады. Оқ у пә ндері арасында – жапон тілі, классикалық ә дебиет, азамат-тану, экономика, ұ лттық жә не бү кіл ә лем тарихы, география, математика, физика, химия, биология, денешынық тыру, бейнелеу ө нері, музыка, шет тілі, ө ндіріс негіздері (ұ лдар ү шін), ү й тұ рмысын жү ргізу (қ ыздарғ а). Аптасына 34-36 сағ ат кә сіптік бө лімде 5 ағ ын (поток) бар: технологиялық, ауылшаруашылық, тең із, коммерциялық, ү й тұ рмысын жү ргізу.

Бағ дарламаны таң дау ә р мектепте шектеулі олар 2-3. уақ ыттың 40% арнайы пә ндер-ге бө лінген, ал орта білім жең ілдетілген бағ дарлама бойынша беріледі.

Білімге бағ а беру мен тексерудің негізі тә сілі – жазбаша тест. Бастауыш жә не орта мектептерде бағ а 5-дә режелік шкала қ олданылады; S (ө те жақ сы); А (жақ сы); В (қ анағ ат);

С (нашар); Д (ө те нашар)

Емтихандары ө те қ арқ ынды жә не кү рделі.