💸 Как сделать бизнес проще, а карман толще?

Тот, кто работает в сфере услуг, знает — без ведения записи клиентов никуда. Мало того, что нужно видеть свое раписание, но и напоминать клиентам о визитах тоже. Проблема в том, что средняя цена по рынку за такой сервис — 800 руб/мес или почти 15 000 руб за год. И это минимальный функционал. Нашли самый бюджетный и оптимальный вариант: сервис VisitTime.
⚡️ Для новых пользователей первый месяц бесплатно. А далее 290 руб/мес, это в 3 раза дешевле аналогов. За эту цену доступен весь функционал: напоминание о визитах, чаевые, предоплаты, общение с клиентами, переносы записей и так далее.
✅ Уйма гибких настроек, которые помогут вам зарабатывать больше и забыть про чувство «что-то мне нужно было сделать».
Сомневаетесь? нажмите на текст, запустите чат-бота и убедитесь во всем сами!

Allah göyləri və yeri haqq ilə yaratmışdır. Həqiqətən, bunda möminlər üçün dəlil vardır”.

Fö vqə luca xə bə rdar etmiş dir ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan), bu yü ksə k, nə hə ng və gö zə l gö ylə ri gü nə ş lə, ayla, ulduzlarla, planetlə rlə və mə lə klə rlə birlikdə və hə mç inin ü csuz-bucaqsı z yeri dağ larla, sə hralarla, ağ aclarla və bü tü n qalan ş eylə rlə birlikdə tə kbaş ı na yaratmı ş dı r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), Kainatı ə ylə nmə k xatirinə və ə bə s yerə deyil, haqq ilə yaratmı ş dı r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bü tü n varlı ğ ı ona gö rə yaratmı ş dı r ki, mə xluqlar Onun hö kmlə rini yerinə yetirsinlə r və Onun qanunları nı rə hbə r tutsunlar. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) dü nyanı yaratmı ş dı r ki, qulla­rı na lü tfkarlı q gö stə rsin və onlara Ö z İ lahi Hikmə tini və hü dudsuz haki­miy­yə tini gö stə rsin, ç ü nki Onun bu keyfiyyə tlə rində n hə r biri tə k Onun sevilmə yə, ibadə tə və pə rə stiş ə layiq olduğ unu tə sdiq edir. Hə qiqə tə n də, bu – mö minlə r ü ç ü n bir də lildir. Mö min insan Kainatı n yaradı lı ş ı ü zə rində bir qə də r dü ş ü nə n kimi, İ slam dininin ə sas mü ddə aları nı n mə nası ona agah olur.

ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ

Kitabdan sə nə və hy edilə ni oxu və namaz qı l. Hə qiqə tə n, namaz ç irkinlikdə n və qı nanı landan qoruyur. Ə lbə ttə, Allahı zikr etmə k daha ə zə mə t­lidir. Allah nə etdiklə rinizi bilir”.

Fö vqə luca Ö z Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) bu­yu­rur ki, ona (s.ə.s.) nazil edilmiş və hyi, yə ni, Quranı oxusun. Bu o demə kdir ki, hə r bir mö min vacib hö kmlə ri yerinə yetirmə li, qadağ an olunmuş ə mə llə r iş lə mə kdə n ç ə ­kinmə li, Quranı n nə sihə tlə rini ə ldə rə hbə r tutmalı, Quran hekayə tlə rinə iman gə tirmə li, ayə lə rin hikmə tli mə naları ü zə rində dü ş ü nmə li və mü ə yyə n qaydalara uyğ un olaraq onları oxumalı dı r. Bü tü n deyilə nlə rdə n aydı n olur ki, Quranı n oxun­ması – bu gö zə l buyuruqları n yalnı z bir hissə sidir. Bu isə o demə kdir ki, Kitabı n oxunması bu sö zü n ə n geniş mə nası nda İ slam dininin bü tü n tə lə blə rini yerinə yetirmə yi nə zə rdə tutur. Buna gö rə namaz qı lmaq haqqı nda sonrakı hö km xü su­sinin ü mu­miyə daxil edilmə si nü munə lə rində n biridir və namazı n vacib ə hə miy­yə ­­tinə və ü stü nlü yü nə də lalə t edir. Bu ibadə t ayini insana ç ox bö yü k fayda gə tirir və buna gö rə Fö vqə luca Allah bə yan edir ki, namaz insanı ç irkin ə mə llə r­də n və qı nanı lan hə rə kə tlə rdə n qoruyur. Burada yaramaz gü nahlar ç irkin ə mə llə r adlan­dı rı lı r ki, insan nə fsi ö z tə biə ti etibarı ilə onlara meyilli olur. Qı nanı lan ə mə llə r isə nə inki tə fə kkü rü n rə dd etdiyidir, onlar hə mç i­nin insan qə lbinin fitrə tinə də ziddir. Ə gə r insan vacib rü knlə rini yerinə yetirə rə k, Rə bbin qarş ı sı nda mü tiliklə mü ntə ­zə m surə tdə namaz qı lı rsa, onda o, mü tlə q istə nilə n gü nahlardan xilas ola bilə ­cə kdir. Qı ldı ğ ı namazla­rı n sayə sində onun qə lbi nurla dolacaq, ü rə yi pisliklə rdə n tə mizlə nə cə k, imanı artacaq, xeyirxahlı q etmə k istə yi gü clə nə cə k və gü nah ə mə llə r tö rə t­mə yə olan meyli azalacaq və hə tta tamamilə yox olacaqdı r. Mü ntə zə m olaraq namaz qı lan, onun fə rzlə rini və ş ə rtlə rini yerinə yetirə n hə r kə s hö k­mə n bu nə ti­cə lə rə nail olacaqdı r, ç ü nki mü sə lmanları n mö minliyi namazı n ə n vacib bə hrə lə ­rin­də ndir. Lakin namazı n faydalı lı ğ ı bununla mə hdudlaş ­mı r, ç ü nki daha vacib və gö zə l bir ş ey vardı r. Bu – Allahı qə lbə n, dillə və bə də n hə rə kə tlə ri ilə xatı rlamaqdı r ki, mü sə lmanı n namazı nı n ə n mü hü m tə rkib hissə sini tə ş kil edir. Fö vqə luca insan­ları yaratmı ş dı r ki, onlar Ona ibadə t etsinlə r və mə rasim namazı ibadə tin ə n gö zə l ayinidir. İ nsan namaz qı larkə n, bü tü n bə də n ü zvlə ri ilə Rə bbinə ehtiram tə zimi edir ki, bu, digə r ibadə t ayinlə ri yerinə yetirildikdə, baş vermir. Mə hz buna gö rə Fö vqə luca Allah buyurur ki, Allahı n bu sayaq xatı rlanması daha ç ox vacibdir.

Lakin bu ayə nin digə r tə fsiri də vardı r və ona mü vafiq olaraq, Fö vqə luca Allah ə vvə lcə namaz qı lmağ ı n vacibliyini bildirmiş, sonra isə qeyd etmiş dir ki, Allahı digə r vaxtlarda da yada salmaq ç ox mü hü m bir mə ş ğ uliyyə tdir. Quranı n ə ksə r ş ə rhç ilə ri mə hz bu rə yi də stə klə miş lə r, amma birinci tə fsir daha inandı rı ­cı dı r. Bu ş ə rhə mü vafiq olaraq, namaz Allahı baş qa vaxtlarda xatı rlamaqdan daha va­cibdir, ç ü nki o ö zlü yü ndə Allahı xatı rlamanı n ə n ə zə mə tli tə zahü rü dü r. Hə qiqə tə n, O (Pak və Mü qə ddə s Olan) Ö z qulları nı n bü tü n xeyirxah və ş ə r ə mə llə rində n xə ­bə r­dardı r və onlardan hə r birinə etdiklə ri bü tü n ə mə llə rə gö rə tam ə və z verə ­cə kdir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ

Kitab ə hli ilə, ə n yaxş ı tə rzdə davranmadan, mü bahisə etmə yin. Onlardan zalı mlar istisnadı r. Deyin: “Biz bizə nazil edilə nə də, sizə nazil edilə nə də iman gə tirmiş ik. Bizim Allahı mı z da, sizin Allahı nı z da – eynidir və biz yalnı z Ona tə slimik”.

Fö vqə luca, mü sahibi Kitab ə hlində n olan cahil insanla mü bahisə yə gir­mə yi və mü zakirə nin yaramazlı qla aparı lması nı qadağ an etmiş dir. Rə bb ə mr edir ki, haqqı ə n lə yaqə tli tə rzdə sü buta yetirmə k lazı mdı r və bu za­man hə msö h­bə tə yü k­sə k ə xlaqi mə ziyyə tlə r nü munə si və xeyirxah mü nasi­bə t gö stə ­rilmə lidir. Vaiz[165] haqqı ə n yü ksə k sə viyyə də gö stə rmə klə, yalanı ə n tə sirli uslubda ifş a etmə lidir. O, ö zü nü ü stü n tutmaq xatirinə mü qabil tə rə fi tə kzib etmə yə can atmamalı dı r. Ə ksi­nə, o, bü tü n imkanlardan istifadə edə rə k, haqqı insanlara ç atdı rmalı və onları doğ ru yola ç ı xartmalı dı r.

Vaizə aydı n olduqda ki, Kitab ə hli mü bahisə yə haqqı aş kar etmə k xatirinə deyil, mü sə lmanları n ü zə rində ü stü nlü k ə ldə etmə yə və fitnə salmağ a ü mid bə s­lə yə rə k giriş ir, onda o, onları n bu istə klə rinə razı lı q vermə mə lidir, ç ü nki belə adamlarla mü bahisə yə girmə k fayda vermə z. Bu isə o demə kdir ki, belə mü zaki­rə lə rə qoş ulmağ ı n mə nası yoxdur.

Ə gə r vaiz Kitab ə hlinə haqqı ç atdı rmaq imkanı taparsa, onda o bilmə lidir ki, Kitab ə hli arası nda tə bliğ at, Mü qə ddə s Kitablara, elç ilə rə və Vahid Allaha imana ə saslanmalı dı r. Mü bahisə nin gediş i zamanı də və tç i, nadanları n etdiyi kimi, ə v­və lki Mü qə ddə s Kitablarda və ya ə vvə lki elç ilə r­də nö qsan axtarmamalı ­dı r. Belə nadanlar baş qa dinə mə nsub olanlar və yolunu azmı ş larla mü bahisə yə girdikdə, qarş ı lı qlı anlaş ma və razı lı q hissin­də n uzaq olurlar. Bu nadanlar Kitab ə hli ilə bağ lı bü tü n yaxş ı və pis nə varsa, hamı sı nı inkar edirlə r, lakin onlar bununla ö zlə ri gü nah tö rə dir və mü bahisə zamanı riayə t olunmalı zə ruri davranı ş normaları nı pozurlar. Mü sə lman hə msö hbə tinin etiqad etdiyi yalanı tə kzib etmə li­­, amma onun dü zgü n baxı ş ları ilə razı laş malı dı r. O, haqqı, yalnı z kafir tə rə fində n sö ylə n­diyinə gö rə, inkar etmə yə haqlı deyildir.

Də və tç i Kitab ə hli ilə sö hbə ti layiqincə apararsa, onda onun hə msö h­bə tlə ri onunla razı laş maya mə cbur olacaqlar, ç ü nki Mü barə k Quran – Sə mavi Kitab, Muhə mmə d (s.ə.s.) isə Allahı n Elç isidir. Də və tç i onlara İ slam dininin ə sasları və bü tü n elç ilə rin tə limlə rinin və bü tü n Sə mavi Kitabları n uyğ un gə ldiyi digə r mə sə lə lə r haqqı nda danı ş arsa, onlar buna ə min olarlar. Onlara aydı n olar ki, mü sə lmanları n dini, və hy olunmuş ə vvə lki Kitablarda qorunub saxlanmı ş Haqqa uyğ un gə lir. Bü tü n Sə mavi Kitablar və mə sum elç ilə r Mü barə k Quranı n və Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) tə rə fində olanlardı r, ç ü nki bü tü n zamanlarda peyğ ə mbə r­lə r və Kitablar sonuncu elç inin gə lə cə yi haqqı nda ö ncə də n xə bə r verə rdilə r. Mə hz bunun sayə sində hə msö hbə t­lə r bü tü n Kitabları və bü tü n peyğ ə mbə r­lə ri qə bul etmə yin zə ruriliyini anlayarlar. Bu etiraf – İ slam dininin mü stə s­na ö zə lliyidir.

Ə gə r onlar bə yan etsə lə r ki, bir Kitaba iman gə tiriblə r və baş qası nı qə bul edə bilmə zlə r, onda onları n dediklə ri zalı mlı q və ə sassı z olacaqdı r. Hə r bir sonrakı Kitab, ondan ə vvə lki Kitabı n haqq olduğ unu tə sdiq edə n Haqdı r və buna gö rə, Mü barə k Quranı inkar edə n insanlar, ə slində, ö zlə ­rinin sadiq olduqları nı bə yan etdiklə ri Kitabı da tə kzib edirlə r.

Ə gə r onlar elç ilə rdə n birinin peyğ ə mbə rliyinin gerç ə kliyini sü but etmə yə baş ­lasalar, onda eyni ü sulla və hə tta daha bö yü k mü və ffə qiyyə tlə Muhə mmə din (s.ə.s.) peyğ ə mbə rliyinin gerç ə k olduğ unu da ə saslandı rmaq olar. Ə gə r onlar onun (s.ə.s.) peyğ ə mbə rliyini inkar etmə yə cə hd gö stə r­sə lə r, onda belə ç ı xar ki, onları n ş ü bhə doğ urucu də lillə ri daha ç ox ö z elç i­lə rinə aiddir. Ə gə r onlar ö z elç ilə rinin ü n­vanı na belə ittihamları n ə sassı z­lı ğ ı nı etiraf edirlə rsə, onda Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (s.ə.s.) ü nvanı na yö nə ltdiklə ri ittihamı n ə sassı zlı ğ ı daha bariz ş ə kildə aydı n olacaqdı r.

Də və tç i, bü tü n deyilə nlə rdə n baş qa, bir daha vurğ ulamalı dı r ki, o – mü sə lmandı r və Rə bbin iradə sinə tə slim olandı r. Hə qiqə tə n də, insan Allaha iman gə tirdikdə, Onu ö zü nü n Allahı qə bul etdikdə, bü tü n Kitablara və bü tü n elç ilə rə iman gə tirdikdə, ö z Rə bbinin iradə sinə tə slim olduqda və mə sum elç ilə rin yolu ilə getdikdə, onda o, bö yü k Sə adə tə nail olmuş dur. Ə gə r o, bu yoldan imtina etmiş sə, demə li ö zü nü ə zab-ə ziyyə tə və bə dbə xt­liyə mə hkum etmiş dir.

ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ

Belə liklə, Biz sə nə Kitabı nazil etdik. Kitab ə ta etdiklə ­rimiz ona inanı rlar. Bunları n[166] da arası nda elə lə ri var ki, ona inanı rlar və yalnı z kafirlə r Bizim ayə lə rimizi inkar edirlə r”.

Ey Muhə mmə d! Sə nə bü tü n mü hü m mə sə lə lə rin izah edildiyi Mü barə k Kitab nazil edilmiş dir. O, insanlara ə n nə cib mə ziyyə tlə ri ö yrə dir, ə n mü kə mmə l hö kmlə rdə n ibarə tdir, ə vvə lki Sə mavi Kitabları n gerç ə kliyini tə sdiq edir və ə v­və lki elç ilə rin taleyi haqqı nda hə qiqi hekayə tlə ri ö zü ndə ə ks etdirir. Buna gö rə, hə lə bundan ə vvə l Mü barə k Kitablar ə ta edilmiş mö minlə r onu o saat tanı yı rlar. Onlar qı sqanclı q hissi keç irmir və ö z ehti­rasları na uymurlar – onlar sə nə nazil edi­lə n Qurana inanı rlar, ç ü nki onun doğ ruluğ una və ə vvə lki və hylə rə tam uyğ un gə ldiyinə ə mindirlə r. Onları n onu tanı ması, Mü barə k Quranı n ə vvə lki peyğ ə mbə r­lə rə Sə mavi Kitablarda və hy edilə nlə ri gerç ə klə ş dirmə si ilə və onları n elmə sahib olmaları ilə bağ lı ­dı r və bunun sayə sində yaxş ı nı pisdə n, haqqı yalandan ayı rd edirlə r.

Sə nin mü asirlə rin arası nda da iman gə tirə nlə r vardı r və onlar Mü barə k Quranı n hə qiqi Kitab olduğ unu artı q bilirlə r. Onlar, mü kafat almaq və cə zadan xilas olmaq ü midi ilə ona inananlardan fə rqlə nirlə r. Haqqı inadkarcası na inkar edə n insanlara gə ldikdə isə, onlar Mü barə k Qurana iman gə tirmə kdə n imtina edirlə r. Belə insanları n arası nda bir nə fə r də yoxdur ki, haqqa etiqad etmə k istə sin. Ə gə r insanı n fikirlə ri və niyyə tlə ri tə mizdirsə, onda o, mü tlə q sonuncu Sə mavi Kitaba iman gə tirə cə kdir [167], ç ü nki onda olan aç ı q-aydı n ayə lə r haqqı dinlə mə yə hazı r olan hə r bir ağ ı llı insan ü ç ü n kifayə tdir.

Mü barə k Quranı n doğ ruluğ unun də lillə rində n biri də onun mü drik və sə ­daqə tli Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) tə rə fində n tə bliğ edilmə sidir[168]. Hə tta onun (s.ə.s.) kafir qə bilə daş ları da onu (s.ə.s.) etibarlı və doğ ru danı ş an insan hesab edirdilə r. Onlar onu (s.ə.s.) anadan olduğ u gü ndə n ta­nı ­­yı rdı lar və onun (s.ə.s.) hə yatı na aid hə r bir ə hə miyyə tli hadisə ni xatı rlayı rdı lar. Onlar bilirdilə r ki, o (s.ə.s.) nə yazmağ ı, nə də oxu­mağ ı bilir. O (s.ə.s.) Mü barə k Quranı tə bliğ etmə yə baş layanda, yaş adı ğ ı illə r onun (s.ə.s.) doğ ruç uluğ unun tə k­zibolunmaz də lillə rinə ç evrildi. Bu Kitabı n Bö yü k və Tə rifə layiq Allahı n Və hyi olması na mə kkə lilə rin heç bir ş ü bhə si yox idi. Mə hz buna gö rə sonra Fö vqə luca Rə bb belə buyurur:

ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ

Sə n ə vvə lcə bir Kitab belə oxumamı ş dı n[169] və onu ö z ə linlə kö ç ü r­mə miş din. Ə ks tə qdirdə, yalan tə rə fdarları ş ü bhə yə dü ş ə bilə r­dilə r”.

Ey Muhə mmə d! Ə gə r sə n savadlı olsaydı n, onda yalana tə rə fdar olanlar elə zə nn edə rdilə r ki, sə n keç miş Kitabları ö yrə nirsə n və hə tta onları kö ç ü rü rsə n. Lakin bu belə deyil, ç ü nki bu Ş an-ş ö hrə tli Kitab sə nin qə lbinə nazil edilmiş və hy­dir. Sə n bə lağ ə t sahibi ş airlə rə və ö zü nü n qatı dü ş mə nlə ­rinə ç ağ ı rı ş gö ndə rdin və onlara bu və hyə və ya heç olmazsa, bunun bir hissə sinə bə nzə r bir ş ey yazmağ ı tə klif etdin, lakin onlar sə nin ç ağ ı rı ş ı na cavab vermə yə qadir olmadı lar. Bundan baş qa, onlar hə tta sə nin də və tini qə bul etmə yə cə hd belə gö stə rmə dilə r, ç ü nki Quran ayə lə rinin mü kə mmə l­liyini və zə rifliyini də rk edirdilə r. Onlar ç ox gö zə l bilirdilə r ki, insan nitqi bu Kitabı n heyrə tamiz ifa tə rzi ilə mü qayisə edilə bilmə z. Fö vqə luca bunu qeyd edə rə k, deyirdi:

ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ

Fə qə t, bu – elm ə ta edilmiş lə rin kö ksü ndə aydı n ayə lə rdir və yalnı z zalı mlar Bizim ayə lə rimizi inkar edirlə r”.

Quran ayə lə ri aç ı q-aydı ndı r və dolaş ı q deyildir. Onlar ağ ı l və mü ­kə mmə l mə ziyyə tlə rə malik ə n yaxş ı mə xluqları n ü rə klə rində qorunub saxlanı lı r. Onları bu keyfiyyə tlə rə malik olmayan insanlar yadda saxla­dı qda, aç ı q-aydı n Quran ayə lə ri bu gü nahkarlara qarş ı ş ahidlə rə ç evrilir. Kafirlə rin inkar etmə si və razı laş maması Mü barə k Quranı n gö zə l mə ziyyə t­lə rini heç və chlə azaltmı r, ç ü nki kafirlə r zalı m və fasiq insanlardı r. Yalnı z mü rtə dlə r ö z Rə bbinin ayə lə rini inkar edirlə r. Onlardan bə zilə ri cahildir və biliklə ri sə rbə st də rk edə bilmirlə r və belə biliklə rə malik olan­lardan isə nü munə gö tü rmə k istə mirlə r. Digə rlə ri isə, haqdan xə bə rdardı rlar, lakin inadkarlı q etmə yi və ona mü qavimə t gö stə rmə yi ü stü n tuturlar.

ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ

Onlar deyirlə r: “Niyə ona Rə bbində n mö cü zə lə r gö ndə ril­mə ­miş ­dir? ” De: “Hə qiqə tə n, mö cü zə lə r – Allahı n də rgahı ndadı r, mə n isə, yalnı z aç ı q-aş kar nə sihə tç iyə m”.

Fö vqə luca bildirir ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və gə tirdiyi Kitaba iman gə tirmə kdə n imtina edə n mü r­tə dlə r ondan (s.ə.s.) mö cü zə tə lə b edirdilə r. Bir də fə onlar hə tta belə dedilə r: “Sə n bizə yerdə n bir ç eş mə aç masan; və ya sə nin xurma ağ acları n və ü zü mlü klə rin olmasa, onlarda ç ay axı tmasan və yaxud iddia etdiyin kimi, gö yu parç a-parç a baş ı mı za endirmə sə n və ya da Allah və mə lə klə rlə bir­likdə qarş ı mı zda dayanmasan; ya da qiymə tli daş -qaş dan evin olmasa və ya gö yə qalxmasan biz sə nə iman gə tir­mə rik. Lakin sə nin qalxmağ ı na da inanmarı q, ə gə r sə n oradan yerə bizim oxu­yacağ ı mı z Kitabla enmə sə n” (İ sra, 17/90-93). Onlar nə ö zlə rinin, nə də Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (s.ə.s.) gü cü nü n yetmə yə cə yi mö cü zə lə r tə lə b edirdilə r. İ stə nilə n mö cü zə yalnı z Allahı n iradə si ilə baş verir. Ə gə r Fö vqə luca Allah qulla­rı na bə zi mö cü zə ­lə ri gö stə rmiş dirsə, demə li, onlar artı q kifayə t qə də r mö vcud olmalı dı r. Heç kim nə yi isə də yiş dirmə k iqtidarı nda deyildir, ç ü nki mö cü zə lə r yalnı z Allaha mə xsusdur. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), hansı mö cü zə lə ri gö stə r­mə k və hansı ları – gö stə rmə mə k qə rarı nı Ö zü qə bul edir. Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gə ldikdə isə, o (s.ə.s.) sadə cə aydı n bir nə sihə tç i idi və ö z imkanları ndan kə nara ç ı xa bilmə zdi.

Haqq və nahaq mü ş riklə rə bə lli idi, lakin onlar ö zlə rinə mö cü zə lə r gö stə ­rilmə si tə lə bində israr edirdilə r. Belə tə lə blə r Allaha və ü mumiyyə tlə haqqa mü na­sibə tdə zalı mlı ğ ı n və tə kə bbü rlü yü n ə n bö yü k tə zahü rü idi. Onlar tə kcə mö cü zə lə r gö stə rilmə sinə cavab olaraq iman gə tirə cə klə rinə razı laş ı rdı lar və ə gə r Fö vqə luca Allah onları n tə lə blə rini qə bul etsə ydi də, onları n razı lı ğ ı gerç ə k imana də lalə t etmə zdi. Bu, onları n ə sassı z iddiala­rı na gü zə ş tə getmə k olardı və onlar haqqı n xatirinə deyil, nazil edilə n mö cü zə lə rin xatirinə iman gə tirmiş olardı lar. Konkret tə lə blə rə cavab ola­raq mö cü zə lə rin nazil edilmə sində n hansı faydalar ə ldə edilə bilə rdi? Mö cü zə lə rin haqqı izah etmə si ü ç ü n nə zə rdə tutulduğ unu qeyd edir və sonra Fö vqə luca Allah haqqı n izah edilmə si metodunu xatı rla­daraq, belə buyurur:

ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ

Doğ rudanmı Bizim sə nə nazil etdiyimiz və onlara oxudu­ğ un Kitab onlara kifayə t etmir? Hə qiqə tə n, bunda – mö min insanlar ü ç ü n mə rhə ­mə t və xatı rlatma vardı r”.

Doğ rudanmı onlar hə lə də sə nin haqlı və sə nə nazil edilə n Və hyin haqq olduğ una ə min olmayı blar? Sə n onlara ç ox yı ğ cam, amma hə r ş eyi ə hatə edə n və ç oxsaylı ecazkar ayə lə rin və parlaq də lillə rin toplandı ğ ı bir Kitab[170] oxuyursan. Axı sə n savadı olmayan bir insansan və bu ö zü artı q sə nin haqlı olduğ unu tə sdiq edir. Sə n onlara sə nə nazil edilə n Kitaba bə nzə r ş ey yazmaları nı tə klif edirsə n və onla­rı n sə nin ç ağ ı rı ş ı na cavab vermə yə qadir olmamaları sə nin haqlı lı ğ ı nı n daha bir sü butudur.

Sə n bu Kitabı bü tü n xalqı n qarş ı sı nda tə bliğ edirsə n və aç ı q-aş kar bildirirsə n ki, o, Fö vqə luca Allah tə rə fində n nazil edilmiş dir. Sə n tə rə fdarla­rı nı n azsaylı və dü ş mə nlə rinin ç ox olması na baxmayaraq haqqı mü dafiə edirsə n. Sə n Kitabı onlar­dan gizlə tmirsə n və ruhdan dü ş mü rsə n. Ə ksinə, sə n ö z ə trafı na ş ə hə rlilə rdə n və bə də vilə rdə n ibarə t kü tlə lə ri toplayı rsan və var gü cü nlə elan edirsə n ki, bu – Rə b­bi­nin sö zü dü r. Kim sə nin Kitabı nı yalanç ı lı qda ifş a etmə yi bacarar? Kim onunla mü qayisə olunmağ a cə sarə t edə r? Kim onunla yarı ş a girə bilə r?

Sə nə nazil edilə n Və hy bü tü n ə vvə lki Sə mavi Kitabları n sə hihliyinin qayğ ı ­sı nı ç ə kir. O, onlarda qorunub saxlanmı ş haqqı tə sdiq edir və onlarda edilmiş də yiş ikliklə ri rə dd edir. Mü barə k Quranı n hə r bir hö kmü və hə r bir qadağ ası doğ ru yola yö nə ldilmiş nə sihə tdir. Bu Kitabda elə bir hö km yoxdur ki, ona cavab olaraq insan tə fə kkü rü: “Bu hö kmü n olmaması yaxş ı olardı! ” – desin. Onda elə bir qadağ an da yoxdur ki, ona cavab olaraq insan tə fə kkü rü: “Bu qadağ anı n olmaması yaxş ı olardı! ” – desin. Quranı n bü tü n hö kmlə ri ə dalə t və mü drikliklə doludur və hə r bir ağ ı llı insan bunu tə sdiq edə bilə r. Bu hö kmlə r, ö yü d-nə sihə tlə r və qanunlar hə r bir ş ə raitdə və hə r bir zamanda tə tbiq edilə bilə r. Onlar ü mumbə ş ə ri sə ciyyə daş ı yı r və yalnı z onları n sayə sində insanlar yer ü zü ndə qayda-qanun yarada bilə rlə r.

Yuxarı da deyilə nlə rin hamı sı haqqı tapmaq istə yə n hə r bir kə sə kifa­yə t edə r. Qoy Allah Mü barə k Quranla qane olmayanları Ö z kö mə yində n mə hrum etsin! Qoy Allah bu Kitabı n sayə sində ş ə fa tapmaq istə mə yə nlə rə ş ə fa vermə sin! Hə qiqə tə n, hə r bir insan ü ç ü n Quranı n nə sihə tlə ri bə s edə r, ç ü nki onlar mə rhə mə t və xeyir verir. Mə hz buna gö rə Fö vqə luca Rə bb Ö z Və hyini iman gə tirmiş xalq ü ç ü n mə rhə mə t və xatı rlatma adlandı rmı ş dı r. Bu hə qiqə tə n də belə dir, ç ü nki Mü barə k Quran insanlara də rin bir elm mə nbə yi aç ı r, onlara nə hə ng faydalar verir, insan qə lbini və ü rə yini paklaş dı rı r, insanlara yanlı ş baxı ş lardan xilas olmaqda kö mə k edir, onları n ə xlaqı nı nə ciblə ş dirir, onları n ü rə klə rini ilahi nuru ilə ziyalan­dı rı r və onları Allahı n sirlə rini də rk etmə yə ruhlandı rı r.

ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ

De: “Allahı n mə nimlə sizin ararı nzda Ş ahid olması yetə r! O, gö y­lə rdə və yerdə olanları bilir. Batilə inanı b, Allaha iman gə tirmə ­yə nlə r, mü tlə q ziyana uğ rayacaqlar”.

Ə gə r mə nim iddiaları m yalandı rsa, onda mə n mü tlə q sizin qabaq­cadan bildirdiyiniz cə zaya mə ruz qalacağ am. Ə gə r Fö vqə luca Allah mə nə yardı m edə rsə və mə nim peyğ ə mbə rliyimi asanlaş dı rarsa, onda qoy bu sizin ü ç ü n Rə bdə n ə n bö yü k bir ş ə hadə t olsun. Ə gə r sizə elə gə lsə ki, sizin gö rmə diyiniz və eş itmə di­yiniz Allahı n ş ahidliyi sizə kifayə t etmir, onda bilin ki, O, gö ylə rdə və yerdə baş verə n hə r ş eydə n agahdı r. Ona mə nim və sizin haqqı nı zda hə r ş ey mə lumdur. O, mə nim nitqimi eş idir və ə gə r mə n Ondan sizə artı q-ə skik sö zlə r desə m, onda O, mə ni mü tlə q amansı zlı qla cə zalandı rar. Ə ks halda, bu Onun elminin, qü drə tinin və hikmə tinin kamil olmadı ğ ı na də lalə t edə bilə r. Belə bir ş eyin mü mkü n olmadı ­ğ ı na gö rə Fö vqə luca Allah buyurur: “Ə gə r o, Bizim dediklə rimizə bə zi sö zlə ri ə lavə etsə ydi, onda Biz onun sağ ə lində n mö hkə m tutar və onun ş ah damarı nı kə sə rdik və sizdə n heç kim onu xilas edə bilmə zdi” (Haqqa, 69/44-47).

Yalana inanı b, Allaha iman gə tirmə yə nlə r isə, mü tlə q zə rə rə dü ş ə ­cə klə r. Onlar ö zlə rini Allaha, mə lə klə rə, Kitablara, elç ilə rə və Qiyamə t gü nü nə iman gə tirmə kdə n mə hrum etdilə r və Axirə t hə yatı nda ə bə di Sə adə tdə n mə hrum edil­dilə r. Gö zə l haqqı n ə və zinə onlar ç irkin yalana etiqad etdilə r, Cə nnə t fira­vanlı ğ ı ə və zinə ə zab-ə ziyyə tli cə zaya layiq gö rü l­dü lə r. Qiyamə t gü nü baş ladı qda isə, onlar bö yü k bir ziyana dü ş ə cə k və ailə lə rində n mə hrum olacaqlar.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ

Sə ndə n ə zabı n tezlə ş dirilmə sini istə yirlə r. Tə yin edilmiş mü d­də t olmasaydı, ə zab onlara artı q gə lmiş olardı. Ə slində, o, qə fildə n elə gə lə cə k ki, hə tta hiss etmə yə cə klə r”.

Fö vqə luca bu ayə də Muhə mmə d Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və sala­mı ol­sun!) və ona nazil edilə n Kitabı inkar edə n gü nahkarları n cahil­liyində n xə bə r verir. Onlar ondan (s.ə.s.) cə zanı tezlə ş dirmə sini istə yirdilə r və kü fü r onları n ü rə k­lə rində daha da də rinliyə kö k salı rdı. Onlar soruş ur­dular: “Ə gə r siz doğ ru deyirsinizsə, bə s və d etdiyiniz havaxt baş laya­caq? ” (Mü lk, 67/25). Buna cavab olaraq Fö vqə luca Allah buyurur ki, bö yü k ə zab onları mü ə yyə n olunmuş saatda haqlayacaqdı r, lakin bu mü ə yyə n olunmuş Qə də r olmasaydı, iman gə tirmə kdə n imtina edə n və amansı z cə ­za­nı n tezlə ş dirilmə sini istə yə n hə r kə si o, də rhal yaxa­layardı. Ə gə r Rə bb bu cahillə ri bu qaydada cə zalandı rsaydı, onda belə ç ı xardı ki, onlar ö zlə ri ö zlə rində n qisas almağ ı yaxı nlaş dı rı blar. Hə rç ə nd bu hə lə baş ver­mirsə də, kafirlə r qoy fikirlə ş mə sinlə r ki, ə dalə tli qisas gecikir. Bax buna gö rə sonra Allah buyurur ki, cə za onları qə fildə n, onlar onun gə liş inə ş ü bhə belə etmə ­diklə ri halda sarsı dacaqdı r.

Belə bir hal doğ rudan da baş vermiş di. Mə kkə mü ş riklə ri Bə dr dö yü ­ş ü za­manı vuruş mağ a baş ları nı dik tutaraq və qə lə bə ç alacaqları na ş ü bhə etmə yə rə k gedirdilə r. Lakin Fö vqə lqü drə tli Allah mü ş riklə ri alç altdı, kü f­rü n baş ç ı ları nı mə hv etdi və ç oxlu yaramazları hə laka uğ ratdı. Bə dbə xt­lik Mə kkə nin bü tü n evlə rinə və hə r qureyş ailə sinə toxundu – Allahı n cə zası onları hə tta heç gö zlə mə diklə ri yer­də n haqladı. Cə za kafirlə rin ü s­tü nə elə bir vaxtda ç ö kdü ki, onlar onun yaxı nlaş ­ması na hə tta ş ü bhə lə n­mə miş dilə r. Lakin ə gə r onları cə za bu dü nyada yaxala­ma­saydı da, onlar Axirə tdə, on­suz da, qisasdan yaxa qurtara bilmə yə cə kdilə r, ç ü nki heç bir kafir bu dü n­yada, ə zab-ə ziyyə t ç ə kmə sində n ası lı olmayaraq, ə dalə tli qisasdan xilas ola bilmə yə cə kdir.

ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ