Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Тақырып: Тренинг негізіне кіріспе.Тренинг түсінігі.






Мақ саты: Тренинг туралы жалпы тү сінік қ алыптастыру. Тренингтің жалпы қ ұ рылымын қ арастыру. Студенттерде тренинг жайлы білімді бекіту.

Жоспар:

1.Психологиялық тренинг туралы жалпы тү сінік.

2.Тренингтің ерекшелігі жә не негізгі тү сініктері.

Тренинг – жаттық тыру, жаттығ у/ ағ ылшын сө зі. Тренингтің жү йелі бір классификациясы берілмеген. Тренингтер - ө зін-ө зі басқ ару дағ дыларын дамытуғ а бағ ытталғ ан, араласушылық тренингтер, жеке адам дамуын ынталандыратын тренингтер, оқ ыту тренингі.

ХХ ғ асырдың екінші жарытсынан бастап психологияның қ олданбалы жә не тә жірибелік салаларында «тренинг» тү сінігі пайда болды жә не кең інен қ олданыла бастады. Қ азіргі таң да «тренинг» тү сінігінің нақ ты бір анық тамасы болмағ анмен, бұ л ә р тү рлі іс-ә рекеттердің, ә діс-тә сілдер мен қ ұ ралдардың ортақ термині ретінде кең інен пайдаланылуда.

Ресейлік психолог Л.А. Петровская ә леуметтік-психологиялық тренингті «ө зара қ атынастағ ы білімді, ә леуметтік белгілеулерді, қ абілеттілік пен тә жірибені дамытуғ а бағ ытталғ ан ә сер ету қ ұ ралы», ретінде қ арастырады.

Осы пікірлер негізінде тренингті «психологиялық ә сер ету» деп негіздеуге болатындығ ы айтылып жү р. Сондық тан да тренингті студенттің кә сіби ү йлесімділігін жә не ұ жымның психологиялық феноменін мақ сатты тү рде ө згертуде, білім беруде, тә рбиелеуде, жаттық тыруда кө пқ ырлы ә діс ретінде қ олдануғ а болады.

Білім беруде тренингті қ олдану арқ ылы алғ а қ ойғ анмә селелерді шешу, қ арым-қ атынас, жігерлік, ө з-ө зіне сенімділік, ойлаудың сыншылдығ ы, ө зін-ө зі басқ ару қ абілеттілігі жә не ө зіндік «менін» - дамытуғ а жағ дай жасалады.

Сонымен қ атар эмоциялық тұ рғ ыдан жекебастың ө зін-ө зі бақ ылауы, адам аралық қ атынасы, ө зін-ө зі тануы жә не тә жірибені тұ жырымдап іс жү зінде қ олдануы жү зеге асады.

Педагогикалық тренинг жұ мысының нә тижелі болуы оқ ыту барысында шешімін табуғ а тиіс міндеттерге жү ргізушінің ық пал ете алуына байланысты. Нә тижесінде, алғ а қ ойылғ ан мақ саттармен бірге, топтың ә рбір мү шесі кері байланыс кө мегімен ө з-ө зін жаң а қ ырынан ашу жә не ө з-ө зін тү сіну тә жірибесін игереді. Тренинг барысында топ мү шелері ө зара ү йрену процесіне тартылады, сондық танда олар ә детте жетекшіге емес бір біріне сенім артады.

Ресей ғ алымы Л. А.Петровская тренингті білімге жә не жеке қ абілеттерге ү йретудің ө зіндік тү рі жә не оларды тү зетудің сә йкес формасы ретінде қ арастырды. Бұ л формалардың алуан тү рі ү лкен екі класқ а бө лінеді:

а) арнайы қ абілеттерді дамытуғ а бағ ытталғ ан;

б) қ атынас жағ дайында талдау тә жірибесін терең детуге мақ сатталғ ан.

Болашақ маманды жеке тұ лғ а деп қ арастырсақ, ол С.И.Ожеговсө здігінде: « жеке тұ лғ а – адам қ андай да бір қ асиет, қ абілетті тасушы» ретінде кө рсетіледі.Жеке тұ лғ а онда екі мағ ынада қ арастырылады: кез келген саналы адам; ө зінің психикалық ү рдісін, мінез-қ ұ лық, жү ріс-тұ рысын басқ ара алатын қ абілетті адам. Ал, белгілі психолог Қ.Жарық баектың пікірінше тұ лғ а – ө зіне де айналасындағ ыларғ а да ө згеріс жасай алатын адам. Олай болса, болашақ педагог маман маң айына, ө зі білім беретін жеткіншектерге дамытушылық тұ рғ ыдан ә сер ететін, оның ө міріне ө згеріс ендіретін адам ретінде дайын болуғ атиісті. Педегог маманды қ алыптастырып ө зінің болашақ ісіне дайындау оң ай мә селе емес екені белгілі. Қ алыптасу – адам тұ лғ асының дамуында немесе оның жеке қ асиеттеріндегі белгілі бір фактордың ә сер етуінен болатын ө згерістер. Қ алыптастыру – яғ ни, адамның ө мір сү ру ә рекетін ұ йымдастыру, тә рбие мен білім беруді жү зеге асыру, тұ лғ аның бойында белгілі бір қ асиетті дамтуғ а ық пал ету.Осы ық пал етудің кө птеген ә дістері мен формалары бола тұ ра соның ішінде тренингтің мү мкіндігінің молдығ ын атап ө туге болады.

Ғ ылыми ең бектерде «Тренинг – жеке тұ лғ аның дамуына жә не ө зара ә рекеттестік, ө зара қ атынас жаттығ улар жү йесі» деген анық тама беріледі.

«Тренинг» сө зі біздің педагогика ғ ылымына ө ткен ғ асырдың екінші жартысында ғ ана ене бастады. Бұ ғ ан дейін осы сө зге мағ ыналас «жаттығ у» сө зі кең інен қ олданылып келді. Қ азір осы екі термин де педагогика саласында кең інен қ олданылып келеді. Жай жаттығ удан тренингтің айырмашылығ ы онғ ан біліктілігі жоғ ары маман басшылық етуге тиісті.

Біз ө з тә жірибемізде маманғ а теориялық білім берумен қ атар оларды бастауыш сыныптарғ а сабақ берудің ә діс тә сілдерімен, білім беруді ұ йымдастыру формаларымен таныстырып, оларды сол істі шебер орындаудың жолдарына тө селтіп, жаттық тыруғ а тиіспіз. Бұ л кө птеген жаттығ улардың, қ айталанатын іс-ә рекеттердің нә тижесінде жү зеге аспақ. Осы жағ дайда қ олданылатын тренингтердің тү рлері кө п. Солардың ішінде оқ ытудың белсенді ә дістерін жү йелеуге қ арай: оқ ытуды ұ йымдастыруғ а қ олданылатын ә дістер мен формалардың тиімділігін анық тауғ а; нақ ты міндеттерді шешуге бағ ытталғ ан. Ол ү шін тренингтің мына тү рлерін қ олдануғ а тырыстық:

1. Оқ у-жаттығ у тренингі;

2. Белсенді оқ ыту;

3. Тренинг-семинар;

4. Кә сіби-педагогикалық тренингі.

Педагогикалық тренинг – оқ ыту сапасын арттыруда студенттің білік пен дағ дысын қ алыпсатыру мен жетілдіруді кө здейтін жоспарлы бағ дарламамен жү ргізілетін ә р тү рлі жаттығ улар жү йесі.

Педагогикалық тренингті кө біне студенттің мамандық сапасын, жеке қ асиеттерін, ө зін-ө зі тануын, ө зін-ө зі жетілдіруін, ө зін-ө зі белсендіруін білуге, ө зін ұ жымда, кө пшілік ортасында ұ стауғ а, ә ріптесін тың дауғ а, кө пшілік алдында шығ ып сө йлеуге, ө з ойын дә лдеп айтуғ а, басқ алардың ойларымен санасуғ а ү йретеді. Сонымен қ атар, ұ жыммен жұ мыс істеуді, ұ жымның жетістіктерін бағ алауды, кемшіліктерін болдырмауды ү йрене отырып, ө з білімін жетілдіруге, ө з бетінше ізденуге, шығ армашылық қ а жол ашады. Бұ л ә сіресе қ азіргі кредиттік жү йемен білім беру барысында ө те тиімділік кө рсетеді.

Ө зін-ө зі басқ аруғ а дағ дылар тренингіне

  1. ә р тү рлі варианттардағ ы аутогендік жаттығ улар,
  2. биологиялық кері байланыс тренингі жатады.

Бұ л ә дістер физиологиялық қ ызметтерді басқ ару жә не бақ ылау қ абілеттерін дамытуғ а бағ ытталғ ан, эмоциялық кү йін қ алыпқ а келтіру жә не психологиялық кү штенуді тө мендетуге бағ ытталағ ан.

Араласушылық тренингіне мінез-қ ұ лық тық жә не ә леуметтік-психологиялық тренингтерінің топтық варианттары жатады. Олар жеке адамның жалпы араласушылық даярлығ ын жетілдіру жә не қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан. Мінез-қ ұ лық тық жә не ә леуметтік-психологиялық тренинг айырмашылық тары шартты. Айырмашылық тың мақ саттарының ә р тү рлілігі. Мысалы: нерв жү йесі ауыратындар клиникасында «мінез-қ ұ лық тық тренинг» жү ргізіледі. «Ә леуметтік-психологиялық тренинг» дені сау адамдармен жұ мыста жү ргізіледі. Ә дістердің ө ткізілуі ә р тү рлі болса да, бірақ олар міндетті екі компоненттен тұ рады:

  1. рольдік ойын.
  2. топтық пікірталас.

Ә леуметтік-психологиялық тренинг ә р тү рлі араласушылық іскерліктерінен қ ұ ралады, қ арым-қ атынас басында керекті іскерлік (қ атынасқ а тү су ү шін керек), қ атынасты ү зуге керек, психологиялық дә лелдеу іскерліктері мен дағ дылары, белсенді тың дау, қ арым-қ атынастағ ы серігінің жасырын ойын анық тау жә не т.б.

Жеке адамның дамуын ынталандыратын тренингтер - ә р тү рлі теориялық негіздері бар жә не жеке адамның жеке бір қ асиетін дамытуғ а бағ ытталғ ан тренингтік сабақ тар жатады (ө зін-ө і тү сіну, ә леуметтік перцепция дағ дылары, мағ ынаны тү йсіну т.б.).

Жеке адам дамуын ынталандыру тренингі

  1. динамикалық - психодрамалық топтар.
  2. гуманистік – Роджерс кездесу топтары, гештальт бағ дарлану, ә леуметтік-психологиялық тренинг
  3. когнитивті - ө зін-ө зі тану, мінез-қ ұ лық тық бейімделу стереотиптерін сезіну.

Жеке адам дамуын іске асыратын бағ ыттардың бірі тақ ырыптық тренинг, яғ ни топтың зейінін қ андай да бір тақ ырыпқ а шоғ ырландыру, тақ ырыптық пікірталас (ө мір мә ні, кә сіби қ ызығ ушылар).

Оқ ыту тренингтері – мамандық қ а керек дағ дыларды жетілдіруге бағ ытталғ ан, онда шешуші фактор – қ арым-қ атынастық тиімділігі. Мұ ндай тренинг нақ ты топтың ұ сынысымен қ алыптасады. Мысалы: лабораториялық тренинг – психотерапевтер ү шін, пациенттермен жұ мыс дағ дысын жасауғ а бағ ытталғ ан. Ә дістемелік тренинг – топтармен жұ мыс істейтін тренинг – келісім процесі тренингі, басқ ару персоналдар ү шін тренинг.

Ә леуметтік-психологиялық тренинг – практикалық психологияның белсенді ә дістері.

Ә леуметтік-психологиялық тренинг ә р тү рлі ә дістемелік формалардан тұ рады: видеотренинг, рө лдік оқ ытулар, бағ а жә не ө зіндік бағ ағ а топтық талдау, вербальды емес «ә дістемелер».

Ө зін тексеру сұ рақ тары: тренинг жә не оның маң ызды компоненттеріне сипаттама. Тренинг элементтері жә не олардың орындалу кезектігі. Тренингтің негізгі ұ ғ ымдары: тренинг, аутогендік жаттығ у, тұ лғ а аралық қ абылдау, интроспекция, перцепция, психодрама, тренингтік топ.

Ә дебиеттер:

1.Марасанов Г.И. Социально-психологический тренинг. М.; 1998.

2.Абрамова Г.С. Введение в практическую психологию.Брест, 1993.

3.Богомолова Н.Н. Петровская П.А. Социально-психологический тренинг как форма обучения общению. Прага: 1981.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.