Лекция 6

А.М.Леушинаның мектеп жасына дейінгілердің математикалық ұ ғ ымдарын дамыту мә селелеріне қ осқ ан ү лесі.

Мақ саты: Студенттерге А.М.Леушинаның ө мірі мен педагогикалық қ ызметі туралы ұ ғ ым беру. Мектепке дейінгі жастағ ы балалардың математикалық тү сініктерін қ алыптастыру ә дістемесінің негізін қ алаушы ретіндегі ең бегін жан-жақ ты тү сіндіру, А.М.Леушина ең бектерін талдауғ а баулу.

Лекцияғ а керекті қ ұ ралдар: А.М.Леушинаның оқ у-ә дістемелік ең бектері.

Студенттерді ойландыратын сұ рақ тар:

1. Қ арапайым математикалық ұ ғ ымдарды қ алыптастыру ә дістемесінің негізін салушы?

2. А.М.Леушинаның басты ә дістемелік тұ жырымдамасы қ андай?

3. Сандар туралы ұ ғ ымдарын қ алыптастыруда қ андай кө рнекті қ ұ ралдар қ олданылады?

4. Леушинаның қ андай ең бектерін білесің дер?

Лекцияның жоспары:

1. А.М.Леушина ә дістеменің ғ ылыми, теориялық жә не психология-педагогикалық негізін салушы.

2. 3, 4, 5 жә не 6 жастағ ы балалармен жү ргізілетін ә дістемесінің басты бағ ыттары, ерекшеліктері.

3. А.М.Леушинаның ә дістемелік тұ жырымдамалары.

4. А.М.Леушинаның ғ ылыми ең бектерін талдау.

Лекцияның барысы: А.М.Леушина мектеп жасына дейінгі балалардың сандық ұ ғ ымдарын дамыту мә селелерін 40-шы жылдардан бастап қ олғ а ала бастады. Оның ә дістемесін басшылық қ а ала отырып ә дістеме теориялық, ғ ылыми жә не психологиялық -педагогикалық негізге ие болды. Балабақ шадағ ы мақ сатты оқ ыту негізінде балалардың сандық ұ ғ ымдарын дамыту заң дылық тары жолғ а қ ойыла бастады. Автордың ә дістемелік тұ жырымдамасы кө п жылғ ы тә жірибе жә не ғ ылыми-теориялық жұ мыстары нә тижесінде қ алыптасты.

А.М.Леушина қ арапайым математика ұ ғ ымдарды қ алыптастырудың дидактикалық жү йесінің негіздерін қ алап, 3, 4, 5 жә не 6 жастағ ы балалармен жү ргізілетін жұ мыс тү рлерінің, бағ дарламасын, мазмұ нын, ә дісі мен тә сілдерін жолғ а қ ойды.

А.М.Леушина тұ жырымдамасының басты қ ағ идалары мыналар: заттар жиындарын қ абылдауда ондағ ы жекелеген элементтерді ажыратуғ а ү йрету, оларды салыстыруғ а дағ дыландыру («қ анша болса сонша, ө зара тең, ү лкен кіші, аз, кө п т.б. ұ ғ ымдарымен таныстыру, 2 жиынды салыстыра отырып санау дағ дыларын қ алыптастыру. Бала кө рнекі қ ұ ралдар негізінде салыстыра отырып сандардың реттілігін ұ ғ ына бастайды. Қ арапайым арифметикалық амалдарды қ олдана білуге дағ дылана бастайды. Балалардың сан туралы ұ ғ ымдары бірнеше зат жиындарын ө зара салыстыру барысында қ алыптасады. Осының нә тижесінде олар реттік жә не топтау сандарын мең гере бастайды.

А.М.Леушина ә дістемесіне бойынша қ арапайым есептеу амалдарымен таныстыру барысында сандар, амалдар қ олдану, сандық фигуралармен таныстыру, есептеу (топтамаларды ү лестіру, сан қ ұ рамын зерттеу), сандармен амалдар орындауғ а ү йрету, 1-ге кө бейту жә не 1-ге азайту, сан – санау ә рекеті туралы ұ ғ ымдарын бекітуге болады.

А.М.Леушина іргетасын қ алағ ан сандық ұ ғ ымдардың қ алыптастыру тұ жырымдамасы 60-70 жылдардан бастап дамудың жаң а сатысына кө терілді. Ғ ылыми-теориялық жә не ә дістемелік зерттеу мә селелеріне орай ә сіресе мектепке дейінгі балалардың кең істік, уақ ыт туралы ұ ғ ымдарын қ алыптастыру мә селелері қ олғ а алына бастады. А.М.Леушинаның ғ ылыми зерттеу жұ мыстарының нә тижелері оның докторлық ғ ылыми жұ мысында баяндалды. Балаларды мектептегі арифметикалық материалдарды мең геруге даярлау (1961), тақ ырыбы бойынша ғ ылыми мақ алалар жариялады. Мә селен, «Балабақ шада баланы санауғ а ү йрету» (М, 1959, 1961) «Мектепке дейінгі балалардың қ арапайым математикалық ұ ғ ымдарын қ алыптастыру (1974) т.б.

«Балабақ ша тә рбиешілері» ең бегін де А.М.Леушина қ ұ растырғ ан. «Балабақ шадағ ы санауғ а ү йрету сабақ тары» (М., 1963, 1965) атты оқ у-ә дістемелік қ ұ ралдарды кең інен қ олданды. А.М.Леушина кө птеген кө рнекі дидактикалық материалдар да жинақ тап шығ арды.