Арауыл бастығы көмекшісінің құқытары мен міндеттері.

Қ арауылды тағ айындайтын рота командирі:

- ө зінің орынбасарларымен, взводтардың командирлерімен жә не олардың орынбасарларымен ә рбір кандидатураны жеке қ арауғ а ә рі кү зетілетін объектілердің маң ыздылығ ын жә не постылардағ ы қ ызмет атқ ару жағ дайларын ескере отырып, қ арауыл жеке қ ұ рамын постылар бойынша бө луді жү ргізуге;

- қ арауылдарды даярлаудың екінші жә не ү шінші кезең дерінде оқ у сабақ тарын жү ргізуге, жеке қ ұ рамның терең білім алып, ө з міндеттерін сенімді тү рде орындауына жә не қ аруды пайдалану кезінде қ ауіпсіздік талаптарын орындауына қ ол жеткізуге;

- қ арауылғ а тү сетін жеке қ ұ рамды бө лімнің медициналық пунктіне медициналық тексеруге апаруғ а, одан кейін тексеру нә тижелерін пост ведомосінде ресімдеуге;

- қ арауыл жеке қ ұ рамын жұ мысқ а таратуғ а жіберер алдында олардың қ аруын жә не ұ рыс патрондарын, жуынып – шайыну бұ йымдарының бар – жоқ тығ ын, ә рбір ә скери қ ызметшінің сырт киімін тексеруге, сондай – ақ пост ведомосін толтырып, оғ ан қ ол қ оюғ а;

- қ арауылдардың жұ мысқ а таратуғ а дер кезінде келуін қ амтамасыз етуге;

- ротадан немесе батальоннан тағ айындалғ ан қ арауылдың қ ызмет атқ аруын тексеруге;

- қ арауыл ауысқ аннан кейін тапсырмалардың орындалуы туралы қ арауыл бастығ ының баяндауын қ абылдауғ а, пост ведомосінде жазылғ ан барлық ескертулермен танысуғ а, келесі кү ннен қ алдырмай қ арауыл тағ айындалғ ан бө лімшенің бү кіл жеке қ ұ рамымен атқ арылғ ан қ ызметті талдауғ а жә не пост ведомосін – ескертулер бойынша қ абылданғ ан шараларды кө рсетіп жә не белгі қ ойып ә скери бө лім штабына жө нелтуге міндетті. Бұ л міндеттер:

- егер қ арауыл батальоннан тағ айындалса, батальон командиріне;

- егер қ арауыл ә скери бө лімнен тағ айындалса, бө лім командирінің орынбасарына қ олданылады.

Жұ мысқ а таратудан шығ удан 15 минут бұ рын қ арауылдар қ ызмет атқ аруғ а дайын болуы жә не қ арауыл бастық тары оларды ө з қ арамағ ына қ абылдауы керек. Осы кезде қ арауыл бастық тары:

- ұ рыс патрондарын қ абылдап алуғ а жә не тарату ведомосі бойынша оларды жеке қ ұ рамғ а қ олдарын қ ойдырып беруге; магазиндерінің (оқ қ алталарының) дұ рыс жабдық талуын тексеруге;

- пост ведомосі бойынша қ арауыл топтарын тексеруге;

- қ аруды тексеруге;

- киімдер мен жабдық тардың дұ рыстығ ын тексеруге;

- қ арауылдың ә зірлігі туралы рота немесе батальон командиріне баяндауғ а міндетті. Қ арауылдар қ арауыл қ алашығ ынан қ аруларын оқ тамай, магазиндерін (оқ қ алталарын) сө мкелеріне салып (пистолетпен қ аруланғ ан ә скери қ ызметшілерден басқ а) шығ ады.

Ә скери бө лімнен барлық гарнизондық қ арауылдарды бө лім бойынша кезекші жө нелтеді. Қ арауылдарды жө нелту жайлы ол ә скери бө лім командиріне (штаб бастығ ына) жә не қ арауылдар бойынша кезекшіге баяндайды.

Қ арауыл жұ мысқ а таратудан кейін ауысатын қ арауыл орналасқ ан жерге келеді. Қ арауыл бастығ ы оны кү зетілетін объектінің аумағ ына кірер алдында немесе қ арауыл ү й – жайларына кіре берісте қ арауыл бастығ ына кө рсетілген ара қ ашық тық та тоқ татады, ауысатын қ арауылдың бастығ ына ө зін таныстырып, оғ ан ескі парольді хабарлайды. Бұ дан кейін ол ө з қ арауылын қ арауыл ү й – жайларының алдындағ ы алаң да оғ ан маң дайшеп бағ ытта сапқ а тұ рғ ызады.

Бұ рынғ ы қ арауыл бастығ ы оғ ан аталғ ан парольдің дұ рыстығ ына кө зі жеткен соң, ү й – жайда ө зінің кө мекшісін немесе жұ мысқ а таратушылардың бірін қ алдырып, ө з қ арауылын қ арауыл ү й – жайынан алып шығ ады да, қ арауылды жаң а қ арауылғ а маң дайшептен алты – сегіз қ адам жерде сапқ а тұ рғ ызады. Сапқ а тұ рғ ызғ аннан кейін қ арауыл бастық тары кезектесіп, жаң а қ арауыл бастығ ынан бастап «Қ арауыл, тү зел», «Тіктел» деп пә рмен береді.

Пә рмен бергеннен кейін пистолетпен қ аруланғ ан қ арауыл бастық тары қ олдарын бас киімдерінде ұ стап саптық адыммен бір – біріне қ арсы жылжиды, содан соң бір – біріне екі – ү ш адым қ алғ анда тоқ тайды да, жаң а қ арауыл бастығ ынан бастап мә н – жайды баяндайды, мысалы: «Лейтенант мырза. Жаң а қ арауыл ауысу ү шін келді. Қ арауыл бастығ ы лейтенант Нұ ров», «Лейтенант мырза. Бұ рынғ ы қ арауыл ауысуғ а дайын. Қ арауыл бастығ ы лейтенант Омаров». Одан кейін қ олын бас киімінен тү сіреді.

Баяндаудан кейін қ арауыл бастық тары «Еркін тұ р» деп пә рмен береді, егер сақ шы қ ойылса, қ арауыл ү й – жайындағ ы сақ шыны ауыстырады, ал одан кейін ө з қ арауылдарына «Оң - ғ а», «Адымда» деп пә рмен береді.Жаң а қ арауыл бастық тары ө з қ арауылын қ арауыл ү й – жайларына ертіп кіреді, ал бұ рынғ ы қ арауыл бастығ ы ө з қ арауылын қ арауыл бастығ ына арналғ ан нұ сқ аулық та кө рсетілген орынғ а ертіп барады, қ аруларын пирамидағ а қ оюғ а пә рмен береді, ө з орнына біреуін қ алдырып, ө зінің жұ мысқ а таратушыларымен қ арауыл ү й – жайларына кіреді.

Барлық пә рменді бұ рынғ ы қ арауылдың жұ мысқ а таратушысы береді.

Қ арауыл ауысымдары постығ а бара жатқ анда жә не постыдан кейін қ айтқ анда Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінің Саптық жарғ ысында баяндалғ ан ережелер бойынша ә скери сә лемдесу рә сімдерін орындайды.

Қ арауыл ауысқ ан кезде жаң а қ арауыл бастығ ы бұ рынғ ы қ арауыл бастығ ымен бірге қ арауыл бастығ ына арналғ ан нұ сқ аулық та кө рсетілген аса маң ызды кү зетілетін объектілердің жай – кү йін сырттан қ арау жә не аралап шығ у арқ ылы, оларды жарық тандырудың дұ рыстығ ын, қ оршаулар мен оқ паналарды, қ арауыл ү й – жайлары мен гауптвахталардың жай – кү йін тексереді, одан кейін тізбе бойынша қ ұ жаттарды, оқ – дә рілер салынғ ан жә шіктерді, олардың кілттері мен мө рлерін, кү зетілетін объектілерді ашуғ а рұ қ сат беретін рұ қ саттама, қ амауғ а алынғ андардың атаулы тізімі, сондай – ақ байланыс жә не ө рт сө ндіру қ ұ ралдарын қ абылдап алады.

Постыдан оралғ ан кезде 103 – бапта кө рсетілген тә ртіп бойынша қ арудың оғ ы алынады. Қ арудың оғ ын алдымен екі қ арауылдың жұ мысқ а таратушылары алып тастайды, ал одан кейін бұ рынғ ы қ арауылдың жұ мысқ а таратушысы «Оң жақ тан бір – бірлеп – оқ ты алып таста» деп пә рмен береді.

Осы пә рмен бойынша оң қ апталда тұ рғ ан қ арауыл алғ а қ арай бір адым жасап, жұ мысқ а таратушының бақ ылауымен ө з қ аруының оғ ын алады, жабдық талғ ан магазинді сө мкеге салады да, «Қ арудың оғ ы алынды» деп баяндайды, сонан соң бекіту тетігін артқ а тартып, қ аруын тексеруге ұ сынады. Жұ мысқ а таратушы қ аруды қ арап тексерген соң, қ арауыл бекіту тетігін алғ а қ арай қ озғ ап, қ арудың қ ұ лағ ын тү сіреді, қ аруды сақ тандырғ ышқ а қ ояды, сү ң гіні алып тастап, қ аруды «белдікке» кү йіне ұ стап, артқ а қ арай бір адым шегінеді де, ө з орнына барып тұ рады.

Осындай ретпен қ алғ ан қ арауыл ауысымдары кезектесіп ө з қ аруларының оғ ын алып тастайды.

Сақ шыларды ауыстыру ә рбір екі сағ аттан кейін, жұ п немесе тақ сағ атта жү ргізіледі.

Ауаның температурасы – 20 градус жә не одан тө мен, жел соғ ып тұ рғ ан жә не қ атты аяз болмағ ан кезде сыртқ ы постылардың, сондай – ақ пеш жағ ылмайтын ү й – жайлардағ ы ішкі постылардың сақ шылары 1 сағ аттан кейін ауыстырылады. Ауаның температурасы + 30 градустан жә не одан да жоғ ары болғ ан кезде де сақ шылар 1 сағ аттан кейін ауыстырылады. Сақ шыларды 1 сағ ат сайын ауыстыру туралы нұ сқ ауларды қ арауыл (ә скери бө лім) бойынша кезекші береді. Егер сақ шылар 1 сағ аттан кейін ауыстырылса, онда қ арауыл бастығ ы пост ведомосінде сақ шылар қ ай уақ ыттан бастап 1 сағ аттан кейін, ал басқ а ауысым келгенде – қ ай уақ ыттан бастап 2 сағ ат сайын алмастырылып отырғ аны жайлы жазып қ ояды. Қ арауыл ү й – жайларына кіре берісте сақ шыларды қ арауыл бастығ ының кө мекшісі немесе қ арауыл бастығ ы ә рбір 30 минут сайын ауыстырып отырады.

Ауысым сақ шығ а 10 – 15 адымғ а жақ ын келгенде қ арауылдың жұ мысқ а таратушысы: «Ауысым, тоқ та» деп пә рмен береді де, бір қ арауылғ а пост пен оның маң айына бақ ылау жасауды бұ йырады.

Мысалы: «Қ атардағ ы сарбаз Данияров, пост пен оның маң айына бақ ылау жаса». Сақ шы ауысым жақ ындағ анда оларғ а бет бұ рып, ө здігінен автоматты «белдікке» (карабинді - аяқ қ а) кү йінде ұ стайды. Сақ шы жаң а қ арауыл жұ мысқ а таратушысының пә рмені бойынша, мысалы: «Қ атардағ ы жауынгер Васильев, постқ а қ арай адымда» дегенде, тік тұ рып, оң жақ қ а бір адым жасайды, ал қ арауыл сақ шығ а жақ ындап келіп, оның орнына қ арсы бағ ытта бұ рылып тұ рады. Бұ рынғ ы жә не жаң а қ арауылдардың жұ мысқ а таратушылары сақ шы мен қ арауылдың екі жағ ында бір – екі қ адам арақ ашық тық та бір – біріне қ арап тұ рады. Бұ рынғ ы қ арауылдың жұ мысқ а таратушысының: «Сақ шы, посты тапсыр» деген пә рмені бойынша сақ шы посты ауызша тапсырады. Бұ л ретте сақ шы мен қ арауыл бір – біріне қ арай бастарын бұ рады. Посты ауызша тапсыру кезінде сақ шы постың нө мірін атағ ан соң, посты кү зетуге келген қ арауылғ а пост табеліндегі кү зетуге жататын барлық объектілерді атайды, сондай – ақ қ ызметті атқ ару кезінде пост маң ында байқ алғ ан жайттарғ а назар аударады. Посты ауызша тапсырып болғ ан соң, сақ шы ө з жұ мысқ а таратушысының: «Сақ шы, посты қ абылдап ал» деген пә рмені бойынша жаң а қ арауыл жұ мысқ а таратушысымен бірге сақ шы мен бұ рынғ ы қ арауылдың жұ мысқ а таратушысының қ атысуымен кү зетілетін объектілерді қ арап шығ уғ а жә не сақ тау орындарының есік – терезелерін, қ абырғ аларын, жарық тандыру жү йесін, қ оршауларын, қ ұ лыптардың, бауларының, мө рлердің бар – жоқ тығ ын жә не олардың кө шірме бедерлеріне сә йкестігін немесе кү зетілетін ұ рыс – машиналарының санын тексеруге міндетті.Посты қ абылдап алу кезінде қ амалғ ан адамдары бар камералар жанында тұ рғ ан сақ шы, оғ ан қ оса, олардағ ы қ амалып отырғ ан адам санын тексеруге міндетті.

Егер посты тапсыру – қ абылдау кезінде қ андай да бір болмасын ақ аулар(қ оршаулар бұ зылса немесе мө рлер, қ ұ лыптар, есіктер, терезелер бұ зылса) немесе мө рлердің кө шірме бедеріне, сондай –ақ кү зетілетін ұ рыс машиналары пост табеліндегі кө рсетілген санына сә йкес келмесе, жұ мысқ а таратушы посты тапсыруды тоқ татады да, қ арауыл бастығ ын шақ ырады; жаң а қ арауыл постарды қ абылдағ ан кезде бұ л жағ дайларда бұ рынғ ы жә не жаң а қ арауыл бастығ ы шақ ырылады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1.Гарнизондық қ арауылдарды кім тағ айындайды.

2. Қ арауыл бастығ ы кө мекшісінің қ ұ қ ытары мен міндеттері.

3. Сақ шының қ ұ қ ытары мен міндеттері

4. Постылардың тапсыру жә не қ абылдау жұ мыстары.

6. Ауысым сақ шығ а неше адымғ а жақ ын келгенде қ арауылдың жұ мысқ а таратушысы: «Ауысым, тоқ та» деген пә рмен беріледі

7. Сақ шыларды ауыстыру неше сағ аттан кейін, жү ргізіледі.

Лекция сабағ ының тақ ырыбы: " Тә уліктік жә не гарнизондық нарядты жұ мыстарғ а тарату. Тә уліктік нарядтың қ ызмет ө ткеруіне арналғ ан, қ ажетті қ ұ жаттардың тізбесі.

Жоспары:

1.Жалпы ережелері.

2. Қ арауылдың киім нысаны.

3.Кезекші кеуде белгісінің сипаттамасы.

4.Парк бойынша кезекшідегі қ ажетті қ ұ жаттардың тізбесі.

5.Рота бойынша тә уліктік кезекшілердің қ ажетті қ ұ жаттарының тізбесі.Оқ ыту ә дістемесі

Сабақ тың мақ саты: Қ арауылдағ ы адамдардың, киім нысаны, кезекші кеуде белгісінің сипаттамасы жә не қ ұ жаттардың тізбесі.

Қ ысқ аша мә тіні: Қ РҚ К-дегі Ә скери бө лімдерде Қ арауылдағ ы адамдардың, киім нысаны, кезекші кеуде белгісінің сипаттамасы жә не қ ұ жаттардың тізбесін оқ ыту туралы.