Рота бойынша тәуліктік кезекші.

Рота бойынша сержанттардан жә не ерекшелік ретінде неғ ұ рлым даярланғ ан сарбаздардан тағ айындалады. Ол рота ә скери қ ызметшілерінің алынғ ан белгілер мен ө кімдер туралы уақ тылы хабардар етілуі, кү н тә ртібінің нақ ты орындалуы жә не ротадағ ы ішкі тә ртіпті сақ тау жө ніндегі басқ а да ережелердің сақ талуы, қ арудың, оқ -дә рілері бар жә шіктердің, рота мү лкінің, сарбаздар мен сержантар жеке заттарының сақ талуы жә не тә уліктік кезекшілердің қ ызметті дұ рыс атқ аруы ү шін жауап береді. Рота бойынша кезекші бө лім бойынша кезекшіге жә не оның кө мекшісіне, ал ротадағ ы ішкі қ ызмет тә ртібімен рота командиріне жә не рота старшинасына бағ ынады. Оғ ан рота бойынша тә уліктік кезекші бағ ынады.

Ротаның барлық сержанттары мен сарбаздары рота бойынша кезекшінің оның қ ызметтік міндеттерімен айқ ындалғ ан талаптарын мү лтіксіз орындауы тиіс.

Таралым алдында рота бойынша жаң а кезекші ротаның тағ айындалғ ан тә уліктік наряд қ ұ рамын тексереді, оны қ арайды жә не рота старшинасына таныстырады. Нұ сқ амадан, қ араудан, міндеттерін білетінін тексергеннен жә не рота старшинасы практикалық сабақ тар ө ткізгеннен кейін ол бұ рынғ ы кезекшіден жеке қ ұ рамның болуы мен шығ ысы туралы мә ліметтерді қ абылдайды жә не тә уліктік нарядты таралымғ а апарады.

Таралымнан кейін жаң а кезекші бұ рынғ ы кезекшімен бірге қ аруды, оқ -дә рілері бар жә шіктерді жә не олардағ ы мө рлерді, тізімдеме бойынша мү лікті тексереді жә не қ абылдайды, ө рт сө ндіру мен хабардар ету қ ұ ралдарының болуы мен ақ аусыздығ ын тексереді, одан кейін кезекшілер кезекшілікті қ абылдау жә не тапсыру кітабына қ олдарын қ ояды.

Қ ару дана бойынша, нө мірлері бойынша жә не жиынтық та қ абылданады. Бұ л ретте қ ұ лыптардың, кү зет дабылдамасының, шкафтардың, мө рлер мен басқ а да жабдық тардың дұ рыстығ ы тексеріледі.

Кезекшілікті қ абылдап, жаң а кезекші бұ рынғ ымен бірге рота командиріне немесе оның орнындағ ы адамғ а кезекшілікті қ абылдау жә не тапсыру туралы баянатпен келеді.

Мысалы: «Капитан мырза. Сержант Ә жібаев рота бойынша кезекшілікті тапсырды». «Капитан мырза. Кіші сержант Алтаев рота бойынша кезекшілікті қ абылдады».

Одан кейін рота бойынша жаң а кезекші барлық жасалғ ан ескертулер мен таралымда бө лім бойынша кезекші берген нұ сқ аулар туралы, сондай-ақ кезекшілікті қ абылдау кезінде анық талғ ан ақ аулар немесе кемшіліктер туралы хабарлайды.

Рота бойынша кезекші:

бө лімді жауынгерлік ә зірліктің жоғ ары дә режесіне келтіру кезінде жеке қ ұ рамды ұ йқ ыдан тұ рғ ызуғ а, рота орналасқ ан жерден тыс тұ ратын ротаның ә скери қ ызметшілерін хабардар етуге, ротаның офицерлері мен келісімшарт бойынша ә скери қ ызметшілері келгенге дейін бө лім бойынша кезекшінің нұ сқ ауларын орындауғ а;

ротаның жауынгерлік есебін білуге;

ротада кү н тә ртібінің нақ ты орындалуын бақ ылауды жү зеге асыруғ а, белгіленген уақ ытта жеке қ ұ рамды жаппай ұ йқ ыдан тұ рғ ызуғ а;

ротаның орналасқ ан жерін жә не оны шақ ыру тә ртібін, ротадағ ы жеке қ ұ рамның болуын, жауынгерлік кезекшіліктегілердің, жауынгерлік қ ызметтегілердің, нарядтағ ылардың, сырқ аттанғ андардың, бө лім орналасқ ан жерден сейілдемеге босатылғ андардың немесе командалар қ ұ рамында жіберілгендердің санын, сондай-ақ қ арудың болуын жә не нақ ты шығ ысын білуге;

пистолеттерден басқ а қ аруды рота командирінің, бө лім бойынша кезекшінің қ атысуымен, ал кө рсетілген лауазымды адамдардың біреуі болмағ ан кезде ол туралы қ ару мен оқ -дә рілерді беру кітабына жаза отырып, бө лім командирінің жеке рұ қ сатымен беруге, қ аруды қ абылдау кезінде оның нө мірлері мен жиынтығ ын тексеруге; кү ндізгі уақ ытта қ ару сақ тауғ а арналғ ан бө лмелердің кілттерін ө зімен бірге алып жү руге, ал кешкі тексеруден кейін бө лім бойынша кезекшіге мө рленген пеналда сақ тауғ а тапсыруғ а;

ротада қ андай да бір оқ иғ алар жә не ротаның сарбаздары мен сержанттары арасындағ ы жарғ ылармен белгіленген ө зара қ арым-қ атынас ережелерін бұ зушылық тар жағ дайында тә ртіпке келтіруге шұ ғ ыл шаралар қ абылдауғ а, бұ л туралы бө лім бойынша кезекші мен рота командиріне немесе оның орынбасарына, ал соң ғ ылар болмағ анда рота сержантына (старшинасына) дереу баяндауғ а;

ротаның ө рт сө ндіру қ ұ ралдарының жә не қ ару сақ тауғ а арналғ ан бө лмелерінің кү зет дабылдамасының болуын жә не ақ аусыздығ ын, ротадағ ы ө рт қ ауіпсіздігі талаптарының орындалуын бақ ылауды жү зеге асыруғ а (шылым шегуге тек арнайы бө лінген орындарда, киім-кешекті кептіруге тек кептіретін жерлерде рұ қ сат етуге, пештерді жағ у жә не шамдарды пайдалану ережелерінің орындалуын бақ ылауғ а);

ө рт шық қ ан кезде ө рт сө ндіру командасын шақ ыруғ а, оны сө ндіруге шаралар қ олдануғ а жә не бө лім бойынша кезекші мен рота командиріне дереу баяндауғ а, сондай-ақ қ ауіп тө ніп тұ рғ ан ү й-жайлардан жеке қ ұ рамды ә кету, қ ару мен мү лікті шығ ару жө нінде шаралар қ абылдауғ а;

бө лім бойынша кезекшінің командасы бойынша казарманың есігін тиектерге жабуғ а, ал ә скери қ ызметшілерді жіберуді келушінің жеке басымен алдын ала танысқ аннан кейін дабылдама қ оң ырауы бойынша жү зеге асыруғ а;

тә уліктік кезекшілерді уақ тылы ауыстыруғ а; рота сержантының (старшинасының) бұ йрығ ы бойынша жұ мысқ а тағ айындалғ ан бө лімшелер мен ә ртү рлі командаларды жө нелтуге, сондай-ақ барлық сырқ аттанғ андар мен дә рігердің қ арауына жататындарды медициналық пунктке жө нелтуге;

белгіленген сағ атта ә скери бө лім орналасқ ан жерден сейілдемеге шығ арылатындарды сапқ а тұ рғ ызуғ а, бұ л туралы рота старшинасына баяндауғ а жә не оның бұ йрығ ы бойынша оларды бө лім бойынша кезекшіге таныстыруғ а;

қ ызмет істері бойынша рота ү й-жайынан кеткенде, сондай-ақ демалу уақ ытында ө зінің міндеттерін атқ аруды бос ауысымының бір тә уліктік кезекшісіне беруге;

рота старшинасынан кешкі тексеруден кейін жеке қ ұ рамның шығ ысы; іссапарларғ а кеткен командалар; сабақ тардағ ы қ ару мен оқ -дә рілер туралы; болмағ андар, ал ө з еркімен кетіп қ алғ андар болғ ан кезде, олардың тегі мен аты туралы мә лімет алуғ а, бұ л туралы бө лім бойынша кезекшіге баяндауғ а.

Мысалы: «Капитан мырза. Бірінші танк ротасында кешкі тексеру ө ткізілді, демалыстағ ы екі адамды, нарядтағ ы ү ш адамды қ оспағ анда, барлық адамдар тү гел. Рота бойынша кезекші сержант Тоқ ышев»;

таң ертең гі тексеруден кейін бө лім бойынша кезекшіге техникалық байланыс қ ұ ралдары арқ ылы рота жеке қ ұ рамының болуы мен шығ ысы, тү нде болғ ан оқ иғ алар туралы баяндауғ а, ал сейілдемеден кешіккендер мен ө з еркімен кетіп қ алғ андар болғ ан кезде, олардың тізімін беруге; белгіленген уақ ытта сырқ аттарды жазу кітабын бө лімнің медициналық пунктіне ұ сынуғ а;

тағ айындалғ ан жинаушыларғ а басшылық жасауғ а; рота ү й-жайларын мұ қ ият жинауды жә не ұ стауды, оларда белгіленген ауа температурасын ұ стауды, ү й-жайларғ а жарық беру, жылыту, желдету тә ртібін сақ тауды, шағ ын бө шкелерде ішетін судың жә не қ олжуғ ыштарда судың болуын, сондай-ақ ротағ а бекітіліп берілген аумақ учаскесін жинауды бақ ылауды жү зеге асыруғ а;

рота старшинасының нұ сқ ауы бойынша асхана бойынша кезекшіге жауынгерлік кезекшіліктегі, жауынгерлік қ ызметтегі, тә уліктік нарядтағ ы немесе басқ а да қ ызмет істері бойынша жоқ адамдарғ а тамақ қ алдыруғ а ө тінімдерді уақ тылы беруге;

ротағ а рота командирі жә не одан жоғ ары тікелей бастық тар, бө лім бойынша кезекші, сондай-ақ инспекциялаушы (тексеруші) адамдар келген кезде «Тік тұ р» командасын беруге, оларғ а баяндауғ а жә не рота орналасқ ан жер бойынша ілесіп жү руге міндетті.

Мысалы: «Майор мырза. Менің кезекшілігім уақ ытында оқ иғ алар болғ ан жоқ (немесе мынадай болды). Рота жауынгерлік оқ ату алаң ында айналысуда. Рота бойынша кезекші сержант Тоқ ышев».

Басқ а ә скери қ ызметшілер жоқ кезде «Тік тұ р» командасы берілмейді, тек баяндалады.

Басқ а офицерлерге, келісімшарт бойынша ә скери қ ызметшілерге баяндамайды, тек ө зін таныстырады.

Мысалы: «Лейтенант мырза. Рота бойынша кезекші сержант Тоқ ышев».

Ө з ротасынікі емес офицерлер келгенде рота бойынша кезекші, сондай-ақ оларғ а ө зін таныстырады жә не оларды рота командиріне алып келеді.

Келген командирді (бастық ты) рота командирі қ арсы алғ ан жә не оғ ан баяндағ ан жағ дайда бұ л ретте қ атысып тұ рғ ан рота бойынша кезекші баяндамайды, тек ө зін таныстырады жә не рота командирінің нұ сқ ауы бойынша ә рекет етеді.

Рота бойынша кезекшіде: рота бойынша кезекшіге жә не тә уліктік кезекшіге нұ сқ аулық тар, бө лімді жауынгерлік ә зірліктің жоғ ары дә режесіне келтіру жағ дайына жә не ө рт қ ауіпсіздігі талаптары жө ніндегі нұ сқ аулық тар, кү н тә ртібі; казармадан тыс тұ ратын ә скери қ ызметшілердің мекенжайы, телефондары мен шақ ыру тә сілдері кө рсетілген тізімі; жинау ү шін ротағ а бекітіліп берілген аумақ учаскесінің схемасы; рота қ арамағ ындағ ы мү ліктің тізімдемесі; таң ертең гі дене жаттығ уын ө ткізу нұ сқ алары; таң ертең гі дене жаттығ уы ү шін киім нысандарының ү лгілері; кезекшілікті қ абылдау жә не тапсыру, қ ару мен оқ -дә рілерді беру (қ ару мен оқ -дә рілерді сақ тауғ а арналғ ан бө лмеде болады), сырқ аттанғ андарды, сейілдемеге шығ атындарды жазу кітаптары; жалпыә скери жарғ ылар; ө рт сө ндіру командалары мен бө лім бойынша кезекшінің телефондарының нө мірлері; кезекшілерге (тә уліктік кезекшілерге) берілетін типтік командалар мен белгілердің тізбесі жә не басқ а да қ ұ жаттар болуы тиіс.

Елді мекенде орналасқ ан кезде рота бойынша кезекші одан басқ а, сарбаздар (матростар) мен сержанттардың (старшиналардың) рота орналасқ ан ауданнан шық пауын бақ ылауды жү зеге асырады.

Рота бойынша тә уліктік кезекші сарбаздардан тағ айындалады. Ол ө зінің кү зетуіндегі қ арудың, пистолеттері бар шкафтардың (жә шіктердің), оқ -дә рілері бар жә шіктің, рота мү лкінің жә не сарбаздар мен сержанттардың жеке заттарының сақ талуы ү шін жауап береді. Рота бойынша тә уліктік кезекші рота бойынша кезекшіге бағ ынады.

Кезекті рота бойынша тә уліктік кезекші казарма ү й-жайының ішінде кіретін есіктің алдында, қ ару сақ тауғ а арналғ ан бө лмеге жақ ын жерде қ ызмет атқ арады.

Ол:

рота бойынша кезекшінің рұ қ сатынсыз рота ү й-жайынан ешқ айда шық пауғ а; қ ару сақ тауғ а арналғ ан бө лмені ұ дайы бақ ылауғ а;

ү й-жайғ а бө тен адамдарды ө ткізбеуге, сондай-ақ казармадан рота бойынша кезекшінің рұ қ сатынсыз қ аруды, оқ -дә рілерді, мү ліктер мен заттарды шығ аруғ а жол бермеуге;

рота бойынша кезекшіге ротада барлық болғ ан оқ иғ алар туралы, рота ә скери қ ызметшілері арасында жалпыә скери жарғ ылармен белгіленген ө зара қ арым-қ атынас ережелерінің бұ зылулары туралы, байқ алғ ан ақ аулар мен ө рт қ ауіпсіздігі талаптарының бұ зылулары туралы дереу баяндауғ а, оларды жоюғ а шаралар қ абылдауғ а;

жалпы ұ йқ ыдан тұ рғ ызу кезінде, сондай-ақ тү нде бө лімді жауынгерлік ә зірліктің жоғ ары дә режесіне келтіру немесе ө рт жағ дайында жеке қ ұ рамды оятуғ а, кү н тә ртібіне сә йкес уақ тылы команда беруге;

ү й-жайлардағ ы тазалық пен тә ртіпке бақ ылауды жү зеге асыруғ а жә не ә скери қ ызметшілерден оларды сақ тауды талап етуге;

суық уақ ытта, ә сіресе тү нде ә скери қ ызметшілердің ү й-жайдан киінбей шығ уына жол бермеуге;

ә скери қ ызметшілердің тек осы ү шін арнайы бө лінген орындарда шылым шегуін, аяқ киімі мен киімін тазалауын бақ ылауды жү зеге асыруғ а;

ротағ а рота командирі жә не одан жоғ ары тікелей бастық тар мен бө лім бойынша кезекші келген кезде «Тік тұ р» командасын беруге; ротағ а ротаның басқ а офицерлері, сондай-ақ рота сержанты жә не ө з ротасынікі емес ә скери қ ызметшілер келгенде кезекшіні шақ ыруғ а. Мысалы: «Рота бойынша кезекші, шығ ың ыз»;

кезекші жарық беру тә ртібі мен ережелерін сақ тауғ а міндетті.

Кезекті тә уліктік кезекшіге жабдығ ын шешуге жә не киімінің тү ймесін ағ ытуғ а тыйым салынады.

Бос ауысымның тә уліктік кезекшісі рота ү й-жайларында тә ртіп пен тазалық ты ұ стауғ а жә не рота бойынша кезекшінің рұ қ сатынсыз ешқ айда кетпеуге, рота сарбаздары немесе сержанттары арасында жалпыә скери жарғ ылармен белгіленген ө зара қ арым-қ атынас ережелері бұ зылғ ан жағ дайда оғ ан тә ртіпке келтіруде кө мек кө рсетуге, ә скери қ ызметшілердің тек осы ү шін бө лінген орындарда шылым шегуін, аяқ киімін жә не киімін тазалауын бақ ылауды жү зеге асыруғ а; рота бойынша кезекшінің орнына қ ала отырып, оның міндеттерін орындауғ а міндетті.

Ротаны елді мекенде пә терлерге орналастырғ ан кезде тә уліктік кезекшілердің біреуі кө шеде, рота командирі белгілеген жә не қ олайсыз ауа райынан қ орғ ау ү шін қ алқ амен жабдық талғ ан орында ешқ айда кетпей тұ руы тиіс.

Тә уліктік кезекші рота бойынша кезекшінің қ айда екенін ә р уақ ытта білуі тиіс жә не ә скери қ ызметшілердің қ оғ амдық тә ртіп пен ә скери киім нысанын киіп жү ру ережелерін сақ тауын қ адағ алауғ а міндетті. Байқ алғ ан барлық бұ зушылық тар туралы ол рота бойынша кезекшіге баяндайды.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Парк бойынша кезекшінің міндеті.

2. Рота бойынша кезекшінің міндеті.

3. Рота бойынша тә уліктік кезекші кімдерден тағ айындалады.

4. Бос ауысымның тә уліктік кезекшісінің міндеттері.

5. Кезекті рота бойынша тә уліктік кезекшінің негізгі атқ аратын қ ызметтері.

6. Ө з ротасынікі емес офицерлер келгенде рота бойынша кезекшінің міндеті.

№ 24 Лекция сабағ ының тақ ырыбы: " Гарнизондық наряд"

Жоспары:

1.Жалпы ережелер.

2.Гарнизондық кезекші бө лімшесі.

3.Гарнизондық патурльдер.

Оқ ыту ә дістемесі

Сабақ тың мақ саты: Гарнизондық нарядтың қ ұ рамы, оның міндеттерін оқ ыту.

Қ ысқ аша мә тіні: Қ РҚ К-дегі Ә скери бө лімдерде Гарнизондық нарядтың қ ұ рамы, оның міндеттерін оқ ыту туралы.