Бап. Кепiл

1. Кепiл сотқ а дейiнгi тергеп-тексерудi жү зеге асыратын адамның, прокурордың немесе соттың шақ ыруы бойынша оларғ а кү дiктiнiң, айыпталушының келуi жө нiндегi мiндеттерiн орындауын қ амтамасыз ету ү шiн сот депозитiне кү дiктiнiң, айыпталушының ө зiнiң не басқ а адамның ақ ша енгiзуiнен тұ рады. Тыйым салынатын басқ а да қ ұ ндылық тар, жылжитын жә не жылжымайтын мү лiк кепiл ретiнде қ абылдануы мү мкiн. Кепiлдiң қ ұ ндылығ ын жә не ауыртпалық тың жоқ екендiгiн дә лелдеу кепiлгерге жү ктеледi. Аса ауыр қ ылмыстар жасады деп кү дiк келтiрiлген адамдарғ а қ атысты, сондай-ақ осы Кодекстің 148-бабының тоғ ызыншы бө лігінде кө зделген жағ дайларда кепiл қ олданылмайды.
2. Кепiл прокурордың санкциясымен не соттың, тергеу судьясының қ аулысы бойынша ғ ана қ олданылады.
3. Кепiлдiң мө лшерi кү діктің ауырлығ ы, кү діктінің, айыпталушының жеке басы, қ ылмыстық іс-ә рекеттің сипаты, кепіл берушінің мү ліктік жағ дайы ескеріле отырып айқ ындалады жә не: онша ауыр емес қ ылмыс жасады деп кү дік келтірілген кезде – айлық есептiк кө рсеткiштiң елу еселенген мө лшерiнен; ауырлығ ы орташа қ ылмысты абайсызда жасады деп кү дік келтірілген кезде – айлық есептiк кө рсеткiштің бір жү з елу еселенген мө лшерiнен; ауырлығ ы орташа қ ылмысты қ асақ ана жасады деп кү дік келтірген кезде – айлық есептiк кө рсеткiштің екі жү з елу еселенген мө лшерiнен; ауыр қ ылмыс жасады деп кү дік келтірілген кезде – айлық есептiк кө рсеткiштің бес жү з еселенген мө лшерiнен кем бола алмайды.
Айрық ша жағ дайларда, кепіл мө лшері мыналарғ а:
1) асырауында кә мелетке толмағ ан балалары, қ арт ата-анасы, мү гедек туыстары бар, сондай-ақ қ орғ аншы жә не қ амқ оршы болып табылатын адамдарғ а;
2) тұ рақ ты табыс кө зі жоқ адамдарғ а;
3) халық тың ә леуметтік жағ ынан ә лсіз топтарына жататын, сондай-ақ бюджет есебінен ә ртү рлі ә леуметтік кө мек тү рлерін алатын адамдарғ а;
4) кә мелетке толмағ андар мен зейнеткерлік жастағ ы адамдарғ а қ атысты тө менгі мө лшерден аз мө лшерде қ олданылуы мү мкін не осы сомағ а баламалы ө зге мү лік қ абылдануы мү мкін.
4. Кү зетпен ұ сталмайтын кү дікті, айыпталушы, сотталушы не басқ а тұ лғ а кепіл тү ріндегі бұ лтартпау шарасы таң далғ ан, қ олданылғ ан кү ннен бастап бес тә уліктен кешіктірмей тиісті шотқ а қ аражат салуғ а жә не растайтын қ ұ жатты сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адамғ а, прокурорғ а, сотқ а ұ сынуғ а міндетті.
5. Кепіл ретінде басқ а да қ ұ ндылық тар, жылжитын немесе жылжымайтын мү лік берілген кезде кепіл беруші сол мерзімде оларды қ ұ қ ық белгілейтін қ ұ жаттарымен бірге қ ылмыстық процесті жү ргізетін органғ а беруге міндетті.
Осы Кодекстің 128-бабында кө зделген тә ртіппен ұ сталғ ан кү діктіге кепіл тү ріндегі бұ лтартпау шарасы қ олданылғ ан жағ дайда, кепіл іс жү зінде енгізілгенге дейін тергеу судьясы осы Кодекстің 148-бабының жетінші бө лігінде кө зделген тә ртіппен кү зетпен ұ стау немесе ү йқ амақ тү ріндегі бұ лтартпау шарасын қ олданады.
Бұ рын таң далғ ан кү зетпен ұ стау немесе ү йқ амақ тү ріндегі бұ лтартпау шарасы кепілмен ауыстырылғ ан жағ дайда, кү дікті, айыпталушы кепіл іс жү зінде енгізілгеннен кейін ғ ана кү зетілуден босатылады. Егер бұ л кезге қ арай осы Кодексте кө зделген кү зетпен ұ стау мерзімдері біткен болса, онда олар кепіл енгізілгенге дейін ұ зартылады.
6. Кепіл тү ріндегі бұ лтартпау шарасы қ олданылғ ан кезде кү діктіге, айыпталушығ а – олардың міндеттері жә не оларды орындамаудың салдары, ал айыпталушы, кү дікті болып табылмайтын кепіл берушіге – адамның қ андай қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деп кү дік келтірілетіні, айыпталатыны, жасалғ ан іс-ә рекет ү шін заң да кө зделген жаза, кү діктінің, айыпталушының тиісті мінез-қ ұ лқ ын қ амтамасыз ету жө ніндегі міндеттер жә не олардың шақ ыру бойынша келуі, сондай-ақ осы міндеттерді орындамаудың салдары тү сіндіріледі.
7. Кепiлдiң қ абылданғ аны туралы хаттама жасалады, онда – кү діктіге, айыпталушығ а шақ ыру бойынша келу туралы міндеттердің тү сiндiрiлгенi, ал кепiл берушiге кү дікті, айыпталушы шақ ыру бойынша келуден жалтарғ ан жағ дайда кепiл мемлекеттiң кiрiсiне айналдырылатыны туралы ескертiлгенi атап кө рсетіледі. Хаттамағ а осы бұ лтартпау шарасын таң дағ ан лауазымды адам, кү дікті, айыпталушы, сондай-ақ кепіл беруші басқ а тұ лғ а болса, ол қ ол қ ояды. Хаттама жә не соттың депозитiне кепiлдің салынғ аны туралы қ ұ жат iс материалдарына қ осып тігіледі, ал кепiл берушiге хаттаманың кө шiрмесi табыс етіледі.
8. Тергеу судьясының кү зетпен ұ стау тү ріндегі бұ лтартпау шарасы қ олданылғ ан адамғ а қ атысты осы Кодекстің 148-бабының сегізінші бө лігінде кө зделген тә ртіппен шығ арылғ ан қ аулысына сә йкес кепіл енгізілген жағ дайда, кү зетпен ұ стау орнының бастығ ы кү діктіге, айыпталушығ а кепіл жө ніндегі міндеттерді жә не оларды орындамаудың салдарын тү сіндіруді жү зеге асырады.
9. Егер кү дікті, айыпталушы ө здеріне жү ктелген міндеттерді бұ збаса, бірақ кү діктіге, айыпталушығ а қ атысты неғ ұ рлым қ атаң бұ лтартпау шарасы қ олданылса, қ ылмыстық іс бойынша ү кім немесе іс жү ргізуді тоқ тату туралы қ аулы шығ арылса, кепіл берушіге кепіл нысанасы дереу қ айтарылады.
Егер кү дікті, айыпталушы кепіл беруші болып табылса, сот азаматтық талап қ оюдың, процестік шығ ындардың жә не ө зге де мү ліктік ө ндіріп алу қ ажеттігінің болуы кезінде кепіл тағ дыры туралы мә селені қ арай отырып, прокурордың ө тінішхаты бойынша кепіл нысанасына не оның бір бө лігіне ө ндіріп алуды қ олдану туралы шешім қ абылдауғ а қ ұ қ ылы.
Кү дікті, айыпталушы болып табылмайтын кепіл беруші енгізген кепіл нысанасына ө ндіріп алуды қ олдану оның келісімімен ғ ана жү ргізілуі мү мкін.
10. Кү дікті, айыпталушы ү шін кепіл енгізген тұ лғ а кү діктінің, айыпталушының қ ылмыстық процесті жү ргізетін органғ а келуі жө ніндегі міндеттерді орындауын бұ дан ә рі қ амтамасыз етуге жағ дайы келмейтіні туралы жазбаша ө тініш жасағ ан жағ дайда, егер кү дікті, айыпталушы кө рсетілген міндеттерді бұ збағ ан болса, кепіл нысанасы дереу қ айтарылуғ а жатады.
Қ ылмыстық істі тү пкілікті шешетін ү кім немесе қ аулы шығ арылғ ан кезде, тиісінше, сот немесе қ ылмыстық қ удалау органы сонымен бір мезгілде кепіл нысанасының тағ дырын шешеді.
11. Кү дікті, айыпталушы кепілмен қ амтамасыз етілген міндеттерді дә лелді себептерсіз орындамағ ан жағ дайда, прокурор тергеу судьясына кепілді мемлекет кірісіне айналдыру туралы ө тінішхат жібереді.
Сот тиісті шешім қ абылдайды, оғ ан кепіл беруші осы Кодекстің 107-бабында кө зделген тә ртіппен жоғ ары тұ рғ ан сотқ а шағ ым жасауы мү мкін.
12. Кепіл нысанасы қ айтарылғ ан кезде кепіл берушіден кепілдің сақ талуын қ амтамасыз етуге жұ мсалғ ан сома ө ндіріп алынады.
13. Кепілді қ абылдау, сақ тау, ө ткізу жә не мемлекет кірісіне айналдыру тә ртібін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.