ХТ дамуының әлеуметтік-экономикалық факторлар.

Халық аралық туризмнің ө суінде ə леуметтік-экономикалық факторлардың ерекше маң ызы бар. Оның ішінде басты орынды ұ лттық табыс алады.Ұ лттық табыстың ө суі мен саяхаттардың кө беюінің ө зара байланыстылығ ыə бден қ исынды жə не тү сінікті. Бірақ та туристік саяхаттың кө беюі – адамның жақ сы тұ рмысына ғ ана тə уелді емес, сонымен қ атар бос уақ ыттың ұ зақ тығ ына да байланысты. Соң ғ ы 25-30 жылда Еуропа елдерінің кө біндеадамдардың бос уақ ыты едə уір ұ зарды. Тө ленетін жылдық демалыстың ұ заруы қ азіргі болып жатқ ан ғ ылыми-техникалық революцияғ а байланыстыболып отыр, ө йткені онда ақ ыл-ой ең бегі артады, ө ндіріске жə не тұ рмысқ аынта қ ою кү шейеді, қ оршағ ан ортаның жағ дайы нашарлайды. Міне, осының барлығ ы адамдарғ а физикалық жə не психологиялық қ ысым туғ ызады жə неолардың ең бек қ абілетін қ алпына келтіруді қ ажет етеді. Белсенді демалыс – туризм арқ ылы, бұ л мақ саттар жылдам жə не тиімді орындалады. Туристік іс-ə рекеттің жиілігі мен белсенділігіне жə не мө лшерінің кө терілуіне жасалынатын маң ызды жағ дай – ол халық тың нақ ты табысының ө суі. Қ азіргі шақ та жер шарының ə рбір тұ рғ ыны ХІХ – ХХ ғ асырларда тұ рғ ан ө здерінің ата тегінен орташа есеппен 4, 5 есе бай тұ рады. Материалдық тұ рмыс жағ дай дең гейінің ө сіп жақ саруымен жеке тұ тыну қ ұ рылымында заң дылық тү рде ө згерістер болады. Белсенді туристік іс-ə рекет ү шін бос уақ ыт қ орының болуы жеткіліксіз. Жаппай туристік қ озғ алыстың қ алыптасуы ү шін ең бастысы – ө мір дең гейінің кө терілуі, ол екінші Дү ниежү зілік соғ ыстан кейін ғ ана басталды.Қ оғ амның ə леуметтік-кə сіптік қ ұ рылымы басқ а да факторлар сияқ ты туризмнің дамуына ө зінің ə серін тигізеді. ХХ ғ асырдың басталуына дейін туризм аристократтық сипатқ а ие болды. Туризм туралы мə лімет Антикалық дə уірге жатады. Ерте замандағ ы гректер мен римдіктер тең із арқ ылы да жə не жер бетімен де саяхатқ а шығ ып тұ рды. Халық аралық туризмнің ө суінде материалдық -техникалық факторлардың маң ызы зор. Олардың ішіндегі бастылары: орналастыру орындары, қ оғ амдық тамақ тандыру мекемелері, кө лік қ ызметтері жə не т.б. Туристерді орналастыру ү шін арналғ ан материалдық базасы туристік инфрақ ұ рылымды қ ұ руда негізгі орын алады. Оларғ а қ онақ ү йлері, пансионаттар, мотельдер, турбазалар, кемпингтер, жеке пə терлер жатады. Туристік саяхат кезінде тү неу орнымен қ атар туристердің тамағ ын ұ йымдастыру да маң ызды роль атқ арады. Сондық тан да, туристердің кө птігіне қ арамай жылдам қ ызмет кө рсетуге болатын ү лкен мейрамханалар салынғ аны жө н. Туристердің тамағ ын ұ йымдастыруда туристік саяхаттардың мезгілдік ерекшеліктеріне байланысты кү рделі мə селелер туындайды. Жоғ арыда атап кеткен факторлар объективті болып саналса, басқ а факторлар, ə сіресе, мотивациялар, субъективті болып саналады. Олар туристің таң дауын анық тайды жə не мынадай сұ рақ тарғ а жауап береді: неге 100 млн астам адам саяхатқ а шығ ады, саяхат кезің де не іздейді, қ андай қ ажеттілігін қ анағ аттандыруғ а тырысады. Американдық психологтың (Маслоудың) мотивация теориясы бойынша, адамдардың қ ажеттілігі ə р алуан. Бұ л теорияда тө менгі сатыда материалдық, ал жоғ арғ ы сатыда рухани қ ажеттер орналасқ ан. Бірінші кезең де адам ең маң ызды қ ажеттерді қ анағ аттандыруғ а тырысады. Егер ол толық қ анағ аттанғ ан болса, адам келесі кезектегі қ ажеттерді қ анағ аттандыруғ а ұ мтылады. Осы қ ажеттерпирамидасын басшылық қ а ала отырып қ ажеттердің қ айсысына тұ тынушы ақ ша тө леуге дайын екенін білуге болады.