Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
дəріс. Сандық белгілері бар проекциялар. Нүкте, түзу, жазықтық.
|
|
Фигураның горизонталь проекция жазық тығ ынан қ андай қ ашық тық та орналасқ анын білдіретін цифрлармен бірге берілген горизонталь проекция жазық тығ ындағ ы ортогональ проекцияларын сандық белгілер бар проекциялар деп атайлы. (14.1-сурет).
| A | z | ||||||||
| x | |||||||||
| B -5 | A 6 | ||||||||
| П 0 | C º C 0 | ||||||||
| B | y | ||||||||
| a) | |||||||||
| O | |||||||||
| х | |||||||||
A 6 
4
| A | z | |||||
| D h | hА | |||||
| x | ||||||
| B | a A | |||||
| hВ | B | |||||
| L | ||||||
| П 0 | ||||||
| х | a) | y | O | |||
A 6
l 
| B -5 | l | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| l | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| C 0 | B 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| -1 0 1 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| -1 0 1 2 | П 0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| б) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| П 0 | y | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 14.2-сурет | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| б) | y | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 14.1-сурет | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| горизонталь проекциясын оның планы деп атайды | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бейнеленетін объектінің |
(14.1б-сурет). Нольдік дең гейден жоғ ары орналасқ ан нү ктелердің сандық белгілері оң мə нді, ал тө мен орналасқ ан нү ктелердің мə ндері теріс болады. Нольдік дең гей жазық тығ ындағ ы нү ктелердің сандық белгілері нольге тең болады.
Сандық белгілерді вертикаль ө лшемдері(биктіктері) горизонталь ө лшемдерімен салыстырғ анда кішкентай болатын кү рделі қ исық сызық ты беттердің сызбаларын орындағ анда қ олданғ ан. тиімдіСондық тан бұ л проекцияларда топографиялық беттердің сызбалары орындалады.
h A- h B=D h – А нү ктесінің В нү ктесінен биіктік айырмасы.
АВ кесіндісінің проекциясын L ə рпімен белгілеп, оны АВ кесіндісінің жатысы деп атаймыз.
D h / L =tg a = i қ атынасы тү зудің кө лбеулігі деп аталады. Кө лбеулікке кері шама:
1/ i = L /D h = l – тү зудің интервалы деп аталады.
Тү зудің интервалы оның бір бірлікке кө терілуіне сə йкес жатыстың шамасын анық тайды.
Тү зудің интервалын анық тау ү шін орындалатын графикалық ə рекеттерді
тү зуді бө ліктеу (градуирование) деп атайды.
Тү зуді бө ліктеу - тү зу жатысындағ ы бү тін сандық белгісі бар нү ктелерді
анық тау болады.
Тү зуді бө ліктеу кесіндіні пропорционал бө лу тə, сіліменпалетканың
(палетка – калькада жасалғ ан трафарет) кө мегімен, қ осымша графиктердің
кө мегімен жə не т.б. тə сілдермен орындалады (14.3-сурет).
1. Сызбада жатыстары параллель, қ ұ лау бағ ыттары бірдей жə не
интервалдары тең тү зулер кең істікте ө зара параллель болады (14.4а-сурет).
2. Планда проекциялары қ иылысатын жə не қ иылысу нү ктесінде сандық
белгілері бірдей болатын тү зулер кең істікте қ иылысатын тү зулер болады
| а | б | в | г | ||||
| 14.3-сурет | |||||||
| (14.4б-сурет). | 3. | Егер | параллельдік | ||||
| немесе | қ иылысу | шарттары | |||||
| орындалмайтын | , болса | ||||||
| тү зулер | кең істік | ||||||
| айқ асатын болады. | |||||||
| Сандық | белгілері | бар | |||||
| проекцияларда жазық тық бір | |||||||
| тү зудің | бойында | жатпайтын | |||||
| ү ш нү ктемен, тү зумен жə не | |||||||
| 14.4-сурет | одан тыс жатқ ан нү ктемен, | ||||||
| параллель | тү зулермен, | ||||||
| қ иылысатын тү зулермен жə не т.б берлуі мү мкін. Бірақ жазық тық тың кө лбеулік | |||||||
| масштабымен берілгені ың ғ айлы. | |||||||
| Жазық тық тың кө лбеулігі ең ү лкен сызығ ының проекциясының бө ліктелген | |||||||
| проекциясы | оның кө лбеулік | масштабыдеп аталады. | Кө лбеулік | масштабы |
қ осарланғ ан (жуан жə не жің ішке) сызық пен бейнеленеді жə не i индексімен
| белгіленеді. Жазық тық тың | горизонтальдарының | пландағ ы | проекциялары | |
| кө лбеулік | масштабына | перпендикуляр болады, горизонтальдардың (бү тін | ||
| сандық | белгілерімен) кө ршілес проекцияларының | арасындағ ы | қ ашық тық | |
| 14.5-сурет | |||||||||
| жазық тық тың | Жазық тық тың | қ ұ лау a бұ рышы | деп Р | ||||||
| интервалыболады. | |||||||||
| жазық тығ ының | П 0проекция | жазық тығ ына | кө лбеулігін | айтады.Ол | |||||
| жазық тық тың | кө лбеулігі | ең | ү лкен АВ | сызығ ымен Рi горизонталь | |||||
| проекциясының арасындағ ы бұ рышпен анық талады. | |||||||||
| Жазық тық тың | созылым бағ ытыдеп сандық белгілердің ө су жағ ына | ||||||||
| қ арағ андағ ы горизонтальдардың оң бағ ытын айтады. | |||||||||
Жер меридианы мен созылым бағ ыты арасындағ ы бұ рышj созылым бұ рышы деп аталады.Бұ л бұ рыш меридианның солтү стік ұ шынан сағ ат тілінеқ арсы бағ ытта созылым бағ ытына дейінгі бұ рышпен анық талады.
Параллель жазық тық тар. Параллель жазық тық тардың кө лбеулік масштабысызық тары ө зара параллель, интервалдары тең болады жə не сандық белгілері бір бағ ытта ө седі. Бұ л шарттардың біреуі орындалмайтын болса, жазық тық тар кең істікте қ иылысады.
Негізгі ə дебиет: 1нег.[290-300], 2нег.[148-152]
Негізгі ə дебиет: 1қ ос.[317-318].
Бақ ылау сұ рақ тары:
1. Тү зудің кө лбеулігі мен интервалы дегеніміз не?
2. Тү зуді бө ліктеу деген не?
3. Жазық тық тың кө лбеулік масштабы деген не?
4. Жазық тық тың горизонтальдары оның кө лбеулік масштабына қ атысты қ алай орналасады?
5. Қ андай бұ рышты жазық тық тың қ ұ лау бұ рышы деп атайды?
6. Қ андай бұ рышты жазық тық тың созылым бұ рышы деп атайды?
|
|