азақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуы

Қ азақ стан тә уелсіздік алғ аннан кейін нарық тық экономикағ а кө шу жолына тү сті. Осы бағ ытта 1992 жылы қ аң тарда бағ аны ырық тандыруғ а, мемлекеттік меншікті оның иелігінен алып жекешелендіруге кірісті.

Қ азақ станда нарық тық экономикағ а кө шудің алғ ашқ ы кезде ү ш кезең і белгіленді. Бірінші кезең — 1991—1992 жылдар, екінші кезең — 1993—1995 жылдар аралығ ы болып, осы мерзімде жү ргізілетін іс бағ дарламасы Жоғ арғ ы Кең естің сессиясында мақ ү лданып, Президенттің Жарлығ ымен бекіді. Ал ү шінші кезең — 1996—1998 жылдарды қ амтуғ а тиіс болды. Осығ ан байланысты кө птеген жаң а заң дар, реформаны жү зеге асыруғ а қ ажет басқ а да қ ү жаттар қ абылданды. Нарық тық экономикағ а кө шу мә селелерімен айналысатын жаң а мемлекеттік басқ ару органдары қ ү рылды. Олар: Мү лік жө ніндегі, Монополияғ а қ арсы саясат жө ніндегі комитеттер, Салық инспекциясы, Кеден жэне т.б. Сондай-ақ нарық тық экономикағ а тэн инфрақ ү рылымның кейбір тү рлері: биржалар, коммерциялық банктер, сауда ү йлері, жекеменшіктік кэсіпорындар мен шаруашылық тар, жеке меншік пен мемлекет меншігі аралас ірі корпорациялар, акционерлік қ оғ амдар, холдингтік компаниялар ө мірге келді. Сө йтіп, нарық тық экономикағ а қ арай, меншіктің тү рін ө згертуде, аралас экономика қ ү руда біршама жү мыстар атқ арылды.

Алайда, нарық тық экономикағ а кө шуде бірсыпыра қ ателіктерге жол берілді. Біріншіден, реформаны бастауда мемлекеттің мақ саты да, мү дделері де, оларғ а жетер жолы да, эдіс-тэсілдері де толық анық талмады. Екіншіден, барлық елдерге бірдей сай келетін экономикалық реформаның моделі болмайды. Ә р елдің ө зіне тэн, оның ү лттық бітіміне, тарихына, дә стү ріне, нақ тылы сая- си, ә леуметтік, экономикалық қ алыптасқ ан жағ дайына сэйкес ө з моделі, ө з жолы болуы керек. Оны ә лемдік тэжірибе де кө рсеткен. “Жапондық ”, “Немістік” тағ ы басқ адай эр елдің ө з даму жолы болғ аны белгілі. Қ азақ стан кө п елде жақ сы нә тиже бермеген, Халық аралық Валюталық Қ оры ұ сыпғ ап “есең гіретіп емдеу” деп аталатын жолына тү сті, Ресейдің соң ынан ерді. Ү шіншіден, экономикалық реформа бірінен кейін бірі жэне ө зіндік ретімен жасалуы арқ ылы жү зеге асуғ а тиіс. Ал Қ азақ станда қ ажетті заң жү йесі жасалып бітпей, жекеменшікке негізделген кэсіпорындардың ү лесі ө сіп, бэсеке ортасы қ алыптаспай тү рып, ең ә уелі бағ аны ырық тандырудан бастау қ ате болды, ө йткені бағ аны ырық тандыру — ү кімет тарапынан мезгіл-мезгіл оны ө сіріп отыру болып шық ты. Тө ртіншіден, қ абылданғ ан заң дар кө п жағ дайда жү зеге аспай қ алды, себебі ол заң дардың жү зеге асатын механизмдері жасалмағ анды. Бесіншіден, инфляцияны ауыздық тамаса ешбір істе береке болмайтыны белгілі. Бірақ осығ ан қ арамастан мемлекеттегі қ аржы, несие, ақ ша жү йесі ретке келмеді. ¥ лттық банк ақ ша жү йесін, ақ ша айналымын, оның ішкі жэне сыртқ ы қ озғ алысын қ атаң бақ ылауғ а алудың орнына, ақ ша-несие ресурстарын бей-берекет жү мсап, аса жоғ ары процентпен сатып, пайда табумен ә уестенді. Алтыншыдан, қ ылмыс, жемқ орлық, заң ды бү зушылық кө бейді. Оғ ан жаппай тә ртіпсіздік, жауапсыздық қ осылды. Міне, бү лар реформаны жү ргізуде, эконо- миканы дамытуда ө здерінің зиянын тигізді. Жетіншіден, мемлекет басшылары экономикалық дағ дарыс кезінде ө мір сү ріп, жү мыс істеп кө рмегендіктен, оның қ ыр-сырын, бү ге-шігесін, одан шығ у жолда­рын білмеді. Экономикалық дағ дарысты дү рыстап бағ алай алмады. Елді дағ дарыстан тез арада шығ ару саясаты жү ргізілді, бірақ ол ешқ андай нә тиже бермеді.

3) Кү рделі қ ү рылысты қ аржыландыру кө лемі 40 пайыздан астам қ ысқ арды, нә тижесінде 1992 ж. мемлекеттік тапсырыс бойынша іске қ осылуғ а тиісті 32 ө ндірістік қ уаттар мен объектілердің тек 2-уі ғ ана іске қ осылды.

Ө неркә сіптің қ ү лдырауы 1993 жэне 1994 жылдары да тоқ тамады. 1993 жылы 1990 жылмен салыстырғ анда ө неркә сіп ө німі 16, 1%- ке азайды. Ал 1994 жылы 1992 жылмен салыстырғ анда ө неркә сіп ө німінің кө лемі 39%-ке, халық тү тынатын тауарлар 41%-ке кеміді. Дегенмен 1995 жылы ө неркэсіп ө німінің тө мендегеніне қ арамастан, оның жекелеген салаларында 1994 жылмен салыстырғ анда біраз ө сім байқ алды.

1995 жылы республикадағ ы кә сіпорындарды реформалау жэне жеке жобалар бойынша ірі объектілерді жекешелендіру жө ніндегі жү мыс қ арқ ын алды. Бірақ осығ ан қ арамастан ө ндірістің қ ү лдырауы тоқ тамады. Тек 1996 жылдың соң ына қ арай ө неркә сіптің қ ү лдырауы кейбір салаларда тоқ тап, кейіннен біраз ө скендігі байқ алды.

Ө ндірістің қ ү лдырауының басты себебі — Одақ бойын­ша бү рынғ ы қ алыптасқ ан шаруашылық қ атынастардың ү зілуі. Ө неркә сіптің артта қ алуының тағ ы бір себебі — оның шикізат ө ндіруге бейімделген сың аржақ тылығ ында, дайын тауар ө ндіретін, ә сіресе, машина жасау салаларының жоқ тығ ында болды. Одан басқ а, мемлекет экономиканы басқ арудың тізгінін босатып алды, халық тү тынатын тауарларды шығ аруды ө з бетімен жіберді, жаң а технология мен техниканы пайдалану, оны ө ндіріске енгізу ісі ақ сап жатты. Кү рделі қ ү рылысты қ аржыландыру кө лемі 40 пайыздан астам қ ысқ арды, нә тижесінде 1992 ж. мемлекеттік тапсырыс бойынша іске қ осылуғ а тиісті 32 ө ндірістік қ уаттар мен объектілердің тек 2-уі ғ ана іске қ осылды.

Ө неркә сіптің қ ү лдырауы 1993 жэне 1994 жылдары да тоқ тамады. 1993 жылы 1990 жылмен салыстырғ анда ө неркә сіп ө німі 16, 1%- ке азайды. Ал 1994 жылы 1992 жылмен салыстырғ анда ө неркә сіп ө німінің кө лемі 39%-ке, халық тү тынатын тауарлар 41%-ке кеміді. Дегенмен 1995 жылы ө неркэсіп ө німінің тө мендегеніне қ арамастан, оның жекелеген салаларында 1994 жылмен салыстырғ анда біраз ө сім байқ алды.

Билет №30

1) Тарих араб тілінен аударғ анда «зерттеу, оқ иғ алар жө нінде ә ң гіме» деген мағ ынаны береді. Тарих адамзаттың басынан ө ткен заманалар шежіре шертейді.KZ тарихы дү ние жү зілік тарихтың қ ұ рамдас бө лігі болғ андық тан жалпы адамзаттың тарих тұ рғ ысынан қ арастырылады адамзаттың қ ауымдық қ ұ рылысы дә уірінде архелогиялық, антропологиялық жә не тарихи дамуы кезіндегі кезендері туралы сипаттама береді. Пә ннің мақ саты мен міндеті - KZ тарихының методологиялық жә не теориялық проблемалары туралы тү сінікке ие болу.

2) Қ азақ стан азамат соғ ысы жылдарында — жұ мысшы-шаруа Кең естерінің орталық тағ ы жә не жергілікті жерлердегі билікті басып алуы алғ ашқ ы кү ннен-ақ қ ұ латылғ ан таптардың қ арулы қ арсылығ ын туғ ызды. Азамат соғ ысы билік ү шін кү рестің жалғ асы болып шық ты, сондық тан 1917 жылғ ы Қ азан қ арулы кө терілісі мен Азамат соғ ысының арасында айқ ын шек болмады. Ел 1917 жылғ ы 25 казаннан бастап Азамат соғ ысы жағ дайында ө мір сү рді немесе бұ л дата елді таптық белгісі бойынша бір-біріне жау екі лагерьге боліп тастады, арадағ ы кү рес бітіспес қ анды ырғ ынғ а ұ ласты.

Қ азақ станда Азамат соғ ысы ошақ тарының бірі Орынбор губерниясы мен Торғ ай облысының ә кімшілік орталығ ы Орынборда — қ азақ атаманы Дутовтың 1917 жылы қ арашаның аяғ ында Кең ес ө кіметін қ ұ латып, Кең естердің II Бү кілресейлік съезінің делегаты С. Цвиллинг бастағ анреволюциялық комитетті тұ тқ ындауымен пайда болды.

«Ә скери коммунизм» саясаты РКФСР-дағ ы нысанда, дә л сондай ауқ ымда жү ргізілмегенмен, оның жекелеген элементтері Қ азақ станда да іске асырылды. Қ азақ станның революция орталығ ынан алыс жатқ андығ ы, ө лкенің едә уір аумағ ында жү ріп жатқ ан ә скери қ имылдардан шаруашылық тың қ ұ лдырауы, жекелеген уездер мен облыстардағ ы шаруашылық -экономикалық дамудың ө зіне тә н ерекшелігі жә не басқ а факторлар ө лкеде азық -тү лік салғ ыртын енгізуге мү мкіндік бермеді. Бұ л саясатты толық тай жү зеге асыру негізгі астық ты ө ң ірлерді «ақ тардан» азат еткеннен кейін, яғ ни 1920 жылдың басында ғ ана мү мкін болды.^[2].

Бұ л екі арада Азамат соғ ысы елде кең інен қ анат жая тү сті. Қ азақ станмен шектесетін аумақ тарда бірқ атар аймақ тық кең еске қ арсы ү кіметтер пайда болды.

Антанта елдері қ олдағ ан чехословак корпусының кө мегімен Самарада ә сер-ақ гвардияшылар ү кіметі - Қ ұ рылтай жиналысы комитеті (Комуч), Омбыда адмирал Колчак баскарғ ан Уақ ытша Сібір ү кіметі қ ұ рылды. 1918 жылы 18 қ аң тарда Орынбордан куылғ ан атаман Дутов Кенестерге қ арсы қ айта шабуылғ а шық ты, 1918 жылы 3 шілдеде Орынборды басып алып, Кең естік Тү ркістанды Орталық Ресейден бө ліп тастады.

Қ азақ станның кө птетен ө ң ірлерінде Азамат соғ ысының етек жайып, Кең ес ө кіметін қ ұ лату жағ дайларында Алашорда (Алаш автономиясының ү кіметі) Кең естерге қ арсы бірігіп кү ресу ү шін Орынборда атаман Дутовпен одақ қ ұ рды. Омбыдағ ы Уақ ытша Сібір ү кіметімен жә не Самарадағ ы Қ ұ рылтай жиналысы комитетімен (Комуч) тығ ыз байланыс орнатты, Кең естерге қ арсы бірлесе кү рес жү ргізу мақ сатымен Орал, Сібір жә не Жетісу қ азақ тарымен байланысын нығ айта тү сті.

Азамат соғ ысының барысы саяси шешімдерді қ арулы кү штердің қ имылымен бекітіп отырмаса, олар сө з жү зінде қ ала беретіндігін кө рсетті. II Бү кілқ азақ съезінің шешіміне сә йкес Алаш басшылығ ы жалпы саяси мә селелер — Қ ұ рылтай жиналысы мен ұ лттық автономия мә селесін жү зеге асырумен қ атар, аймақ тық ү кіметтермен байланыс орнату ү шін тездетіп ұ лттық қ арулы кү штерді қ ұ руы тиіс болды.

1918 жылы маусымда Алашорда ү кіметі жергілікті жерлерде нақ ты билікке қ ол жеткізу ү шін біркатар декреттер қ абылдады, соғ ан сә йкес Алаш автономиясының аумағ ында Кең ес ө кіметі шығ арғ ан барлық қ ұ жаттар мен заң актілері жарамсыз деп танылды.^[3]. Алашорданың жанынан «большевиктермен кү ресу ү шін жігіттерді ә скерге шақ ыру» міндетін орындайтын «ә скери министрліктің қ ызметін» атқ аратын ү ш адамнан тұ ратын ә скери кең ес қ ұ рылды.^[4].

1918 жылғ ы 24 маусымдағ ы заң актісімен «Алаш аумағ ында 1917 жылы 17 маусымда Уақ ытша ү кіметтің қ аулысымен енгізіліп, оны Кең ес ө кіметі жойып жіберген земстволық мекемелер қ айта қ алпына келтірілді».^[5]. Сонымен бірге Алаш автономиясы барлық ә діс-амалдармен жаң а қ ұ рылғ ан Ресей ү кіметтерінен II Бү кілқ азақ съезі шешімінің негізінде қ азақ автономиясын мойындауларына бар кү шін салды. Ә р тү рлі ү кіметтермен (Қ ұ рылтай жиналысының комитеті, Сібір облыстық думасы, Уақ ытша Сібір ү кіметі жә не т.б.), Ресейдің бірқ атар саяси партияларының кө семдерімен келіссө здер жү ргізе отырып, Ә. Бө кейханов бастағ ан Алашорда басшылары қ андай жағ дай болса да қ азақ халқ ына ұ лттық мемлекеттілік қ ұ ру мү мкіндігін кү н тә ртібіне қ ойды.

Қ азақ Ұ лттық автономиясын қ ұ ру туралы II Бү кілқ азақ съезінің шешімін жү зеге асыруғ а кіріскен Ә. Н. Бө кейханов бірден кезек кү ттірмейтін бірқ атар маң ызды мә селелерді қ арастырды. Қ азақ станның батысында, сол

Хатавторлары кандай нә тиже кү тседе, ол ө з рө лін атқ арып шық ты. Майдандағ ы жағ дай сенімсіз болды, сібірлік ақ гвардияшылар жақ ын тұ рғ ан одақ тасын жоғ алтып алғ ысы келмеді. Олар бірқ атар шара қ олдануғ а дейін барды. Премьер-министр П.В. Вологодскийдің ө кімімен алғ аш «бұ ратаналар ісі» бойынша министр Б.М. Шатиловтың, кейін халық ағ арту министрлігінің басшысы профессор В.В.Сапожниковтың жетекшілігімен арнайы комиссия қ ұ рылды. Комиссия мү шелері: Ішкі істер министрінің орынбасары В.Д. Михайлов, Министрлер кабинеті қ оныс аудару бө лімінің мең герушісі A.M. Ярмош, ә скери ведомствоның ө кілі генерал В.Л. Поповтан қ ұ рылды. «Комиссияғ а білікті, жө н білетін адам ретінде Алашорданың басшысы Ә. Бө кейханов тартылды. Тө рт кү н бойы — 29, 30 шілде, 2, 3 тамыз кү ндері комиссия Алашорда басшыларының ұ сыныстарын қ арап, Сібір ү кіметі Алашордамен белгілі бір келісімге келуі қ ажет деген қ орытындығ а келді. Комиссия Алашорда мен қ азақ автономиясының саяси статусы туралы мә селені айналып ө тіп, хаттағ ы бірқ атар ұ сыныстар бойынша келісілген шешімдер қ абылдады: Алашорда қ азақ халқ ының билік органы деп танылды, оғ ан киіз ү й басы бойынша жә не арнайы салық жинауғ а рұ қ сат етілді. Бұ дан басқ а, Алашорда ұ лттық сот жү йесін қ ұ руғ а мү мкіндік алды. Қ арулы кү штерге - ұ лттық ә скерге келетін болсақ, ол Сібірдің белгілі бір ә скери ведомствосының принциптеріне негізделе отырып қ ұ рылатын жә не қ ару-жарақ пен қ амтамасыз етілетін болды. Ұ лттық ә скердің басшысын, бө лімшелердің командирлерін Алашорда ү кіметінің келісімімен Сібір ә скери ү кіметі тағ айындайтын болды.^[18]. Сө йтіп, Алашорданы жартылай тану мә мілесіне қ ол жеткізілді, бірақ мұ нымен бірге Сібір ү кіметіне бұ л келісімді қ айта қ арауғ а мү мкіндік берілді. Алашордағ а белгілі бір жең ілдік бере отырып, Сібір ү кіметі басты саяси мә селеде ө ктемдік танытты.

Алашорда делегациясы (Бө кейханов оғ ан Ә.А. Ермеков пен X. Тоқ тамышевті қ осты) мен Сібір ү кіметі комиссиясының келісіміне Уфа мемлекеттік мә жілісінің басталу қ арсанында қ ол жеткізілді.

Мә жіліс 1918жылы 8 қ ыркү йекте ашылды. Оның жұ мысына 147адам қ атысты, оның ішінде 81 адам Қ ұ рылтай жиналысының мү шесі болды. Оғ ан барлық қ азақ облыстары, оның ішінде Тү ркістан автономиясынан Ә. Бө кейханов, X. Досмұ хамедов, Ж. Досмұ хамедов, С. Досжанов, Б. Жақ андамов, А. Байтұ рсынов, Ғ. Ә лімбеков, М.Тынышбаев, М. Шоқ ай, Е. Тұ рмұ хамедовтар қ атысты.^[19].

Уфа мемлекеттік мә жілісінің қ арағ ан басты мә селесі Бү кілресейлік жоғ аргы ө кімет билігін қ ұ ру болатын. Жаң а ү кімет Директория деген атқ а ие болды. Ол ә серлер партиясы ОК-нің мү шесі Н. Авсентьев тө рағ алық еткен бес адамнан тұ рды.

1) Қ азақ стан-2030 Стратегиясы – ел дамуының 2030 жылғ а дейінгі кезең ге арналғ ан стратегиялық бағ дарламасы. 1997 жылы қ азанда қ абылданғ ан. Президент Н.Ә.Назарбаевтың Қ азақ стан халқ ына жолдағ ан арнауында баяндалғ ан. Стратегияда кө зделген мақ сат – ұ лттық бірлікке, ә леуметтік ә ділеттілікке, бү кіл жұ ртшылық тың экономикалық ә л-ауқ атын жақ сартуғ а қ ол жеткізу ү шін тә уелсіз, гү лденген жә не саяси тұ рақ ты Қ азақ стан мемлекетін орнату. Осы мақ сатқ а орай мынандай ұ зақ мерзімді негізгі бағ ыттар бө ліп кө рсетілді:

· Ұ лттық қ ауіпсіздік: аумақ тық тұ тастық ты толық сақ тай отырып, еліміздің тә уелсіз мемлекет ретінде дамуы. Мемлекеттің тұ рақ ты тү рде дамуын қ амтамасыз ететін барлық қ ажеттіліктер шең беріндегі бастапқ ы шарт – ұ лттық қ ауіпсіздік жә не мемлекеттіліктің сақ талуы. Ұ лттық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етудің негізгі кө рсеткіші ретінде демократиялы, индустриясы дамығ ан басты мемлекеттермен байланыстарды кү шейту, халық аралық институттар мен форумдардың кө мегі мен жә рдемін пайдалану қ ажеттігі атап кө рсетілді. Мұ ның ө зі халық ар. қ оғ амдастық тарапынан Қ азақ станғ а қ олдау жасаудың жақ сы жолғ а қ ойылуын, бай табиғ и қ орлардың тиімді пайдаланылуын қ амтамасыз етеді, Қ азақ стан азаматтарының ө з еліне деген сү йіспеншілік сезімін арттырады. Қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету жұ мысындағ ы сө зсіз басым бағ ыт сыртқ ы саяси қ ызметке, Қ азақ станның ө з кө ршілерімен жә не дү ние жү зінің жетекші елдерімен ө зара тиімді қ атынастар қ алыптастыруғ а саяды.

· Ішкі саясаттың орнық тылығ ы жә не қ оғ амның шоғ ырлануы: бірлік – қ оғ ам мен мемлекеттің одан ә рі дамуының кепілі. Бұ л салада барша азаматтар ү шін тең мү мкіндіктің жә не барлық этн. топтар ү шін тең қ ұ қ ық тың болуына кепілдік беру, ауқ аттылар мен кедейлер арасындағ ы айырманы азайту, ә леум. мә селелерді шешу, саяси орнық тылық пен қ оғ амның шоғ ырлануын ұ зақ мерзімге қ амтамасыз ететін дә улетті Қ азақ стан мемлекетін орнату міндеті қ ойылды.

· Шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақ қ аражаттың дең гейі жоғ ары болатын ашық нарық тық экономика негізінде экономикалық ө рлеу. Негізгі қ ағ идалары: мемлекеттің белсенді рө лін сақ тай отырып, оның экономикағ а араласуын шектеу, макроэкономиканы орнық тыру, экон. ө рлеуді қ амтамасыз ету, экономиканың нақ ты секторын сауық тыру, кү шті ә леум. саясат жү ргізу, қ атаң қ азыналық жә не монетарлық шектеулер жағ дайында бағ аны ырық тандыру, ашық экономика мен еркін сауда қ атынасын орнату, энергет. жә не табиғ и қ орды ө ндіруді одан ә рі жалғ астыру, шетелдік инвестицияларды қ орғ ау.

· Қ азақ стандық тардың денсаулығ ы, білім алуы жә не игілігі: азаматтардың тұ рмыс жағ дайы мен дең гейін кө теру, экол. ортаны жақ сарту. Сырқ аттардың алдын алу жә не салауатты тұ рмыс салтына ынталандыру, азаматтарды салауатты тұ рмыс салтын ұ стауғ а, дұ рыс тамақ тану, гигиена мен тазалық ережелерін сақ тауғ а баулу, нашақ орлық пен наша бизнесіне қ арсы кү ресу, маскү немдік пен темекі шегуді қ ысқ арту, ана мен баланың денсаулығ ын сақ тау, қ оршағ ан орта мен экологияны таза ұ стау мә селелерін қ амтиды.

· Энергетикалық қ орлар: тұ рақ ты экономикалық ө рлеу ү шін мұ най мен газ ө ндірудің жә не оларды шетке шығ арудың кө лемін жедел ұ лғ айту жолымен энергетикалаық қ орды тиімді пайдалану. Бұ л стратегия: таң даулы халық ар. технологияларды, ноу-хауды жә не қ омақ ты капиталды тарту, қ ордың тез де ұ тымды пайдаланылуы ү шін басты халық ар. мұ най компанияларымен ұ зақ мерзімді серіктестік орнату, мұ най мен газ экспорты ү шін қ ұ бырлар желісінің жү йесін жасау, отын қ орын пайдалану қ ызметінде дү ниежү зілік қ оғ амдастық тағ ы ірі елдердің Қ азақ станғ а жә не оның ә лемдік отын берушілік рө ліне ынтасын ояту бағ ытын ұ стау, ішкі энергет. инфрақ ұ рылымды жасау, ө зін-ө зі қ амтамасыз ету жә не бә секеде тә уелсіз болу мә селелерін шешу мә селелерін қ амтиды.

· Инфрақ ұ рылым (кө лік жә не байланыс): ұ лттық қ ауіпсіздікті, саяси тұ рақ тылық ты нығ айту, экон. ө рлеуді кү шейту. Отандық кө лік-коммуникац. кешеннің ә лемдік рыноктағ ы бесекелестік қ абілетін қ амтамасыз ету жә не Қ азақ стан арқ ылы ө тетін сауда ағ ынын ұ лғ айту міндеті қ ойылғ ан.

· Кә сіпқ ой мемлекет: іске шын берілген жә не елдің негізгі мақ саттарына қ ол жеткізуде халық ө кілдері болуғ а лайық мемл. қ ызметкерлердің осы заманғ ы қ абілетті қ ұ рамын жасақ тау. Бұ л саладағ ы міндет осы заманғ а сай тиімді мемл. қ ызмет пен нарық тық экономикағ а оң тайлы басқ ару қ ұ рылымын қ ұ ру, басты мақ саттарды іске асыруғ а қ абілетті Ү кіметті жасақ тау, ұ лттық мү дделердің сақ шысы болатын мемлекет орнату.