Номерлеуді оқыту кезектілігі.

1000 шамасындағ ы 10000 шамасындағ ы (кө п таң балы сандар)

1. Оқ ығ ан сандардың номерлеуін қ айталау (10 дейін, 20 дейін, 100 дейін).

2. Толық жү здіктерді 1000 дейін номерлеу.

3. Толық мың дық тарды 10000 дейін нө мірлеу, жаң а разряд – мың дық пен таныстыру. Толық мың дық ты қ ұ ру

4. Ү ш таң балы санның номерлеуі.

5. Тө рт таң балы санның номерлеуі.

1000 жә не кө п таң балы сандарды номерлеуді оқ ыту ә дістемесі мен кезектілігі.

1.10, 100 (1000; 10000; 100000) шамасындағ ы сандардың номерлеуін қ айталау. 10 бірліктен – 1 ондық, 10 ондық тан – 1 жү здік, 10 жү здіктен – 1 мың дық жаң а есептік бірліктің қ ұ рылуына ерекше назар аудару.

2.Толық жү здіктерден 1000 – ғ а дейін, толық мың дық тардан 10000 – ғ а дейін жә не 1000000 дейін номерлеу.

3.1000 шамасындағ ы жә не кө п таң балы сандарды номерлеу.

а) Жү здік, мың дық жә не мың дық тарды есептеу (мың дық, ондық бірліктерімен жә не бірліктермен).

б) толық жә не толық емес кө п таң балы сандарды қ ұ ру жә не жазу.

в) сандарды талдау.

г) кө рсетілген разрядқ а дейін сандарды дө ң гелектеу (кө п таң балы сандарды оқ у кезінде ғ ана).

д) 1-ден 1000-ғ а дейінгі натурал сандардың кезектілігі мен қ асиеттері.

е) 100000 жә не 1000000 шамасындағ ы сандарды номерлеуді оқ ытқ анда класс туралы ұ ғ ымды қ алыптастыруда жаттығ улар қ осылады.

Сандардың нө мірлеуімен таныстырудағ ы тапсырма тү рлері:

1. Толық жү здіктен, толық ондық тан жә не бірліктен сан қ ұ растыр. Оқ ып, дә птерің е жаз.

2. Сандарды қ ой 935; 578… - разрядтарғ а бө л.

1 ден 1000 – ғ а дейінгі натурал сандардың қ атардың кезектілігі мен қ асиетін бекітуде санның «+» немесе «-» бірлігінен алыну мү мкіндігін кө рсету қ ажет.

V сыныптың II тоқ санында оқ ушылар 10 дейінгі сандарды ~ белгісімен дө ң гелектеумен танысады.

Бұ л тақ ырыпты ө тпес бұ рын, мына сұ рақ тарғ а жауап бере отырып, қ ұ рам бойынша сандарды талдай білуін анық тау қ ажет:

1. 226 санында неше бірлік (ондық, жү здік)

2. 226, 200 сандарында барлығ ы неше бірлік (ондық)?

Бұ л сұ рақ тарды саралауда оқ ушылар ә жептеуір қ иналады. 1- сұ рақ қ а жауап беруде оқ ушылар бірлік (ондық, жү здік) разрядын қ арау керек жә не сандағ ы бірлік санын кө рсету, ал, екінші исұ рақ қ а жауап беруде оқ ушылар сандағ ы бірліктердің жалпы санын атау керек, яғ ни 246 бұ л 200 жә не 40 жә не 6. 200 бұ л 20-ондық, 40 бұ л 4 ондық. Яғ ни 246 санында 24 ондық бар. Оқ ушылар сандағ ы ондық тардың жалпы санын анық тауда бә рінен бұ рын бастау қ ажет. Мысалы: 20 санында неше ондық бар? 200 санында барлығ ы неше ондық бар? Мұ ны қ алай білуге болады? Бір жү здікте – 10 ондық, ал екі жү здікте ше? (10 ондық *2 20 ондық). 220 санында жалпы неше ондық бар? (200 бұ л 20 ондық, 20 бұ л 2 ондық. 220 бұ л 22 ондық); 342 бұ л 30 ондық тан 4 ондық қ а дейін барлығ ы 34 ондық).

1000 шамасындағ ы сандарды номерлеуді оқ ыту.

2. Толық жү здіктерді 1000-ғ а дейін номерлеу.

Сабақ ондық тардың (10 бірліктен), жү здіктердің (10 ондық тан) қ ұ ралуын қ айталаудан басталады. Жазу параллель жү реді: 10 бірлік = 1 ондық, 1 ондық =1 жү здік.10 ондық ты жү здікке ауыстырамыз. Жү здіктерді есептеуге кө шеміз 1 жү здік – 100 бірлік 2 жү здік – 200бірлік; 9 жү зд. – 900 бірлік; 10 жү здік – 1000бірлік.

М. Н. Перова бү тін жү здіктердің жазбаша номерлеуімен танысуды 100 мә німен аналогия бойынша жү ргізуді ұ сынады: 100 санында – бір жү здік, жү здіктер санда ү шінші орында оң жақ тан жэазылады, бірлік пен ондық орнында ноль болса 1 жү здік + 1 жү здік = 2 жү здік. Егер бірлікті жү здікке ауыстырсақ, онда қ андай жазу болады?

100+100=200.

Одан кейін тең дік қ ұ рамыз:

1 жү здік = 100 бірлік.

2 жү здік = 200 бірлік.

3 жү здік = 300 бірлік.

...............

10 жү здік = 1000 бірлік.

Кестеге бірлік, толық ондық тар, жү здік жазу жұ мысын ұ йымдастырамыз.

Оқ ушылар санды санайды, салыстырады, бірінші, екінші, ү шінші сан қ атарда қ андай бірліктер берілген. Қ асында тұ рғ ан сандарды қ атар жә не бағ ана бойынша салыстырамыз.

20 > 2 2 < 20

20: 2=10

30 > 20 20 < 30

Дә л қ азір мынадай жаттығ у орындағ ан жө н.Сыныптың еденіне немесе ү лкен қ ағ азғ а бормен шаршы сыздырамыз, оны 100 тор кө зге бө леміз. (10х10), жә не 10 бидайды қ оямыз. Шаршыда қ анша бидай бар? Оны қ алай білуге болады? Тексеру:

1. Бидай санын қ атардың санына кө бейтеміз.

2. Жалпы ондық тардың санын санау

Одан кейін бірлік, толық ондық, жү здік жазылғ ан кестемен жұ мыс.

Оқ ушылар санды санайды, салыстырады, қ андай бірліктерді санағ анда бірінші, екінші жә не ү шінші қ атардағ ы есеппен жү ргізіледі. Қ атарды, бағ анды қ атар тұ рғ ан санмен салыстыру. Басқ а кө рнекі оқ у қ ұ ралдармен жү здіктен мың дық қ а дейінгі санау жү ргізу: таяқ шамен, есеп шотпен.

3 а) Кө рнекі оқ у қ ұ ралдармен жү здік жә не ондық санау жү ргізіледі.

Басында саналғ ан ондық тар жү ргізіледі;

Мысалы: 1онд.., 2онд.

...................20онд.- екі жү з.

Одан кейін жү здікті ондық пен толық тырамыз: жү з он, жү з жиырма..........190, 200.

Жаң а жү здікке ө ткенде назар аудару керек (190, 200.....290, 300), мың да – 10 жү здік жә не 100 ондық.

Ондық пен, жү здікпен тура жә не кері санау жү ргізіледі.

3б) Бірлік жә не ондық, жү здікті санау.

Мұ ғ алім 1 жү здік таяқ шаны алуын, 2 ондық таяқ шаны алуын сұ райды. Санды атауын сұ райды. Одан кейін 120 санына тағ ы 3 таяқ ша қ осады. 123 саны шық ты. Осы санды оқ ушылар есеп шотта, абакта, арифметикалық жә шікте орындауы керек.

Жазбаша номерлеу

Кө мекші мектеп оқ ушылары кө біне екі разряд нолге тең немесе бір бірлік сандарды жазуда қ иналады. Сондық тан жазбаша номерлеумен таныспай тұ рып қ айталауғ а кө п мә н беру керек. Басында оқ ушылар толық ү ш таң балы санды жазумен барлық ү ш разрядпен танысады: бірінші бірлік немесе екінші разрядтағ ы санды жазу.

Санды абакта жазып, санғ а талдау жасау керек.

Тапсырма: Толық жү здік, ондық жә не бірлік;

Осыдан сан қ ұ растыр.

Атап дә птерің е жаз.

Оқ ушылар жү здік, ондық, бірліктерден сандар қ ұ растыра білгеннен кейін, 1-ден 100-ге дейінгі натурал сандардың сандық қ атарындағ ы орнын бекіту жұ мысының кезектілігіне ө туге болады. Оқ ушыларғ а 100 кейінгі санғ а 1 «+» жә не «-» 1 арқ ылы санның орнын табуғ а болатындығ ын тү сіндіреміз.

Мысалы: 100 таяқ ша +1=101, тағ ы бір таяқ ша қ осамыз 102 шығ ады т.с.с. 199 дейін жеткізіп тағ ы бір таяқ ша қ осамыз, жаң а жү здік қ ұ рылды.

1 жү зд. жә не тағ ы 1 жү зд. = 2 жү зд.

Тура жә не кері санау жү ргізіледі. (200 «100)

Аналогичная работа проводится и на счетах.

Келесі сабақ тарда 1 ден 1000ғ а дейін санау кө п уақ ытты алады, сондық тан берілген саннан берілген санғ а дейін санау тиімді. Мысалы: 195 - 208, 347- 353, 705 - 690,

311- 300. Оқ ушы санның алдындағ ы жә не саннан кейінгі санды анық тауды санғ а бірлікті «+» немесе «-» табу керек.

Мысалы: 345+1=346 199+1=200

500-1=499 448-1=447

Санды тү рлі нұ сқ ада жазып ү йренеді, мысалы: 238=2 жү здік 3 ондық 8 бірлік; 238=200+30+8

Міндетті тү рде кері тапсырма беру керек: 5 жү зд. 6 онд. 4 бірл. санын жаз. Санды салыстыру, мысалы: бір бірлікке кө п (аз) санды ата.

Бір бірлікке кө бейт (азайт). Жаз.

Санда неше ондық барын білу ү шін, бірлікке кө ң іл бө лу керек (VI сыныпта), ал санда неше жү здік барын білу ү шін екі санды бірліктер мен ондық тарды ажырату керек.

Тапсырма: дә птерлерің де ондық тар разрядының астын сызың дар; жалпы ондық тар разрядының астын сызың дар.