Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Тақырып: Мүмкіндігі шектеулі балаларды математикаға оқытудың пропедевтикалық кезеңі






Жоспары:

1. Мү мкіндіктері шектеулі балаларғ а пропедевтикалық кезең нің қ ажеттілігі, міндеттері, мазмұ ны.

2. Пропедевтикалық кезең де оқ ыту процессінің ө згешілігі.

3. Қ арапайым математикалық тү сініктерді қ алыптастыру ә дістемесі: кө лемдік сандық, кең істіктік, салмақ тық ұ ғ ымда.

-1-

Мү мкіндігі шектеулі балаларды математикағ а оқ ытудың алдында міндетті тү рде дайындық кезең і болу керек. Оның қ ажеттілігі біздің балалардың психикалық дамуы ә р тү рлі сатыда болу мү мкіндігімен дә лелденеді. Кейбір балалар бірінші сыныпқ а арнайы бала-бақ шалардан келеді, басқ алары ү йден яғ ни дайындалмағ ан болып қ абылданады, немесе жалпы білім беру мектептен материалда мең гере алмағ ан балалар қ абылдануы мү мкін. Сол себептен пропедевтикалық кезең нің мақ саттары келесідей:

1. Балалардың даму дең гейін зерттеу. Бұ л мақ сатты психолого-медико-педагогикалық қ ұ жаттарды зерттеу, балалардың жұ мыстарын қ арастыру, ата-аналармен ә ң гімелесу, бақ ылау арқ ылы жү зеге асырады.

2. Балалардың қ арапайым математикалық білімдерін, сө з қ орын, танымдық мү мкіншілктерін анық тау.

3. Оқ ушыларды оқ у-қ ұ ралдармен таныстыру, олармен жұ мыс істеуді ү йрету.

4. МШ балаларда қ арапайым математикалық тү сініктерді қ алыптастыру: мө лшерлік, сандық, уақ ыттық, кең істіктік, геометрикалық фигуралар туралы жә не т.б.

 

-2-

Пропедевтикалық кезең де жеке жә не фронтальды жұ мысты қ атар жү ргізген жө н. Бұ л кезең де жұ мыс тә сілдері мектепке дейінгі балалармен қ олданатын тә сілдермен бірдей: ойын тә сілдері, сө здік инструкция, тә жірибелік жұ мыс. Сө здік инструкцияғ а қ ойылатын талаптар:

- инструкция тек бір ғ ана ә рекетке арналу керек;

- инструкция бойынша балалар бір уақ ытта топпен бірдей жұ мыс істеу керек;

- мұ ғ алім орындағ ан жұ мыстарын сө збен басқ арып тұ рады, балалар хормен бірге жауап береді. Осындай жұ мыс балалардың артта қ алуына кедергі жасайды;

- алдын ала қ ажетті кө рнекіліктерді, қ ұ рал-жабдық тарды дайындау керек;

- соң ында қ орытынды шығ аруды ү йретеді, мысалы: біз қ азір не істедік? Қ ай шең бер ү лкен?

Пропедевтикалық кезең де сабақ тың ұ зақ тығ ы 30-35 минут жә не де екі сергіту кезең і болады. Балалардың іс-ә рекеті 3-5 минут сайын ауысып тұ ру керек, ө йткені зейіндері тұ рақ сыз. Ә р сабақ тың ү стінде ө ткен материалды қ айталау қ ажет. Сабақ тың ү стінде кө птеген ә р тү рлі кө рнекіліктерді қ олданғ ан жө н. Кө рнекіліктің екі тү рі қ олдананылады: иллюстрациялық жә не санауғ а арналғ ан заттар. Ә р сабақ тың ү стінде дә птермен жә не ұ сақ моторикасын дамытуғ а бағ ытталғ ан жұ мыс ұ йымдастырылады.

-3-

Кө лемдік ұ ғ ымдар:

ү лкен - кішкентай

жуан - жің ішке

ұ зын - қ ысқ а

биік - аласа

кең - тар

ұ зындығ ы, биіктігі, жуандығ ы т.б. бірдей.

Кө лемдік ұ ғ ымдар – жұ птық ұ ғ ымдар, заттың қ арама-қ айшылығ ын сипаттайды. Сол себептен оларды қ алыптастырғ анда жұ птық кө рнекіліктер қ олдану керек.

Бірінші сабақ тарда бақ ылауғ а ұ сынғ ан заттардың барлық қ асиеттері бірдей болғ ан жө н (тү сі, материалы, формасы). Айырмашылығ ы тек кө лемінде болуы тиіс. Мысалы, екі шар, біреуі ү лкен, біреуі кіші. Салыстыруды ұ қ сас қ асиеттерден бастайды, содан кейін айырмашылығ ын кө рсетеді. Бекіту кезең інде ә р тү рлі тапсырмалар ұ сынады: геометрикалық фигураларды ү лкен, кішіге жікте; ү лкен шең берлерді қ ызылмен, кішілерді кө кпен боя т.б.

Балаларда кө лемдік ұ ғ ымдар қ алыптасқ аннан кейін бірнеше сипаттың ішінен қ ажеттісін бө луге арналғ ан тапсырмалар ұ сыналады.

Мысалы: балаларғ а 4 тү рлі қ алам беріледі: ұ зын-жуан; қ ысқ а-жуан; ұ зын-жің ішке; қ ысқ а-жің ішке. Тапсырма: осы қ аламның ішінен тек жуандарды бө ліп ал.

Оқ ушыларда салыстыру тә сілдерін қ алыптастырамыз – заттарды сә йкестендіру, бірінің ү стіне бірін қ ойып салыстыру. Соң ғ ы сабаұ қ тарда ү лкенірек, кішірек, кө лемі бірдей деген ұ ғ ымдармен таныстырамыз.

Сандық ұ ғ ымдар: аз-кө п, бірнеше, кө п емес

бір, бірнешеу, бірде біреуі жоқ, бірдей, соншалық ты

Осы кезектілікпен балаларғ а да ұ сыналады. Барлық сандық ұ ғ ымдар «Қ анша?» деген сұ рақ қ а жауап екендігін балаларғ а тү сіндіреміз.

МШ балалар ө мірлік тә жірибенің аздығ ына жә не сө з қ орының кедейлігіне байланысты кө птеген сандық сө здердің мағ ынасын тү сінбейді: аз-кө п, бірнеше, кө п емес, бір, бірнешеу, бірде біреуі жоқ, бірдей, соншалық ты, кө бейді, азайды, бірге т.б. Оқ ыту барысында ойын тә сілдерді жиі қ олданғ ан дұ рыс, мысалы: «Дү кен». Ойын барысында балалар заттарды алмасытырып, олардың сандық сапасының қ алай ө згергенін байқ айды, нә тиже шығ арады: алдық, силадық, ұ шып кетті, теріп алды т.б. - азайды: қ остық, ұ шып келді, ө сті т.б. – кө бейді.

Осы кезең де оқ ушыларды заттарды саны бойынша салыстыруды ү йретеміз. Ол ү шін сә йкестендіру тә сілін қ олданамыз. Мысалы: балаларғ а бірнеше ү лкен жә не кіші қ асық тар кө рсетіп, қ айсысы кө п – аз екендігін сұ раймыз. Балалар санамай бірден жауап бере алмайды, сонда бір қ атарғ а ү лкен қ асық тарды қ ойып шығ ып, ә р қ асық тың астына кіші қ асық тарды қ оямыз. Сұ рақ тар:

- Мен қ азір не істедім?

- Қ андай қ асық тың саны кө п?

- Ү лкеннің бе кішінің бе?

- Санын салыстыру ү шін біз не істедік?

Осындай тапсырмаларды жиі ұ сыну керек.

Кең істіктік ұ ғ ымдар: оң қ ол - сол қ ол

оң жақ – сол жақ

жоғ ары – тө мен

алдында – артында

алыс – жақ ын

Кең істіктік ұ ғ ымдарды қ алыптастыруғ а арнайы сабақ тар берілмейді, ө йткені осы тү сініктерді басқ а сабақ тардың ү стінде (денешынық тыру, бейнелеу, ең бек, ә леуметтік-тұ рмыстық бағ дарлау) жә не сабақ тан тыс уақ ытта қ алыптастыру керек.

Кең істікте бағ дарлау тө рт кезең нен қ ұ рылады:

1. Ө з денесінде бағ дарлау.

2. Ө з денесіне қ арай кең істікте бағ дарлау: менің оң жағ ымда, сол жағ ымда, менен алыс, менің қ асымда т.б.

3. Басқ а заттарғ а қ арай бағ дарлау, мысалы: есіктің оң жағ ында.

4. Микрокең істікте бағ дарлау, мысалы: парақ тың ү стінде.

Салмақ тық ұ ғ ымдар: ауыр-жең іл,

ауырырақ -жең ілірек.

Мектепке дейінгі жастағ ы балаларда бұ лшық ет сезімдері толығ ынан қ алыптаспағ ан. Сондық тан салмағ ының айырмашылығ ы қ атты болмаса, оны байқ амауыда мү мкін. Тақ ырып бойынша бірінші сабақ тарда бақ ылауғ а екі бірдей затты ұ сынамыз, мысалы: екі шелек, біреуі толық, яғ ни ауыр, екінші бос, яғ ни жең іл. Басқ а қ асиеттері (кө лемі, формасы, тү сі) бірдей болу керек. Салыстыруды ұ қ сас қ асиеттерінен бастаймыз. Содан кейін айырмашылығ ын анық таймыз. Ә р бала заттың салмағ ын қ олмен ұ стап кө ру керек.

Келесі сабақ тарда ү лкенірек, жең ілірек деген ұ ғ ымдарды қ алыптастырамыз жә не таразбен қ олдануды ү йретеміз.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.