Пайгъамбар

Зун перт чуьлдай руьгь къаних яз

ГалчIур жезвай чIугуна.

Ругуд лув квай исрафил заз

Кьвечхел рекьел акуна.

Зи вилерик тупIун рикIер

Кягъна ада кьезилдиз.

Ахъа хьана аян вилер,

Кхур лекьрен кьве вил хьиз.

Зи япарик хкIурна гъил,

Гьатна кьиле зенгни къал-къил:

Къукърумардай цаварин ван,

Малайикрин луварин ван,

Гьуьлуьн гъетер[51] юзадай ван,

ЦипицI-чIере чрадай ван.

Гъил пIузаррив агудна зи,

Гунагькар мез акъудна зи –

Фендигар мез, гвай буш гафар,

Ахъайна зи къанвай пIузар,

ЭрчIи гъилив, ивидай жез,

Туна сиве гъуьлягъдин мез.

Турунив зи падна хуру,

РикI акъудна, зи рикI хару,

Ахъа хура зи денбеден

Туна ада цIай квай жуьгьен.

Заз, мейит хьиз чилел алай,

Аллагьдин ван хьана цавай:

«Эй, пайгъамбар, къарагъ, вегь вил,

Яб це, зи къаст тафсир ая.

АтIуз чил-гьуьл, рикIер гъафил

Гафунин цIув куькIуьр ая».

* * *

1828-йисан 26-май

Вилив техвей нагьакь савкьат,

Уьмуьр, куьз заз ганва вун?

Вучиз сирлу кьисметди яд

Жаза чIугваз гъанва вун?

Вуж я къанлу эверай заз

Буш чкадай тайинсуз,

Ашкъи-гьевес зи руьгьда цаз,

Шак тваз кьиле секинсуз?..

Са мурадни квач зи вилик:

РикI ичIи я, акьул – кал,

Япа ава, ийиз гъарикI,

И уьмуьрдин зарул къал.

ЭЛЕГИЯ

Туьхвей шадвал зи йисарин дили тир

Залан я заз, пиянвал хьиз гижи тир.

Чехир хьиз я гъам йикъарин алатай, –

Вич куьгьне жез, артух жезвай къуватар.

Сефил я рехъ. Хиве кьазва, дили яз,

Четинвал, дерт гележегдин гьуьлуь заз.

Амма кIандач, кIандач рекьиз, дустар, заз;

Яшамиш жез кIанда дерт гваз, къастар гваз;

Дердеринни, къайгъуйринни гьасретрин

Юкьвай зазни чин ачухда лезетри:

Гагь-гагь дуьзгуьн гуьзелвал хъваз жеда зун,

Жуван тапан хиялдални шеда зун,

Мумкин я хьи, зи рагъдандал перишан

Муьгьуьббатди нур хъичирда гуьлуьшан.

* * *

Заз вун кIандай: мумкин я, зи кIанивал

Хкахьнавач руьгьда гелни амачиз;

Къуй ада мад тагурай ваз манийвал;

КIан туш заз вирикI хаз алаз-алачиз,

Заз вун кIандай – кисна, умуд эксикдиз,

Гагь регъуь яз, гагь гъайрадик ргаз чан;

Заз вун кIандай ачух рикIив, назикдиз,

Къуй масадаз кIан хьурай вун гьа заз кьван.

* * *

Вахт я, зи дуст! КIан я рикIиз секинвал, –

Сятер, йикъар физва – вуч я йигинвал!

Уьмуьр санал тухун рикIе ава чи,

Амма, килиг, – ажал геле ава чи.

Дуьньяда бахт авач, динжвал, къаст ава.

Зун эрзиман мурад рикIик кваз ава –

Катиз кIан я юргъун лукIран зи чандиз

Жафани кеф авай яргъал макандиз.

* * *

Exegi monumentum[52]

Эцигна за жуваз гуьмбет гъилив эциг тежедай,

Адан патав халкь фидай рехъ кьадач векьи-къалгъанди.

Ам къвазнава такабурдиз кьил тик кьуна винеда –

Искендеран минарадлай кьакьанди.

Ваъ, тамамдиз рекьидач зун – закай жедай pуквадал

Члаф тежер руьгь къарагъда пак илгьамдив ацIана.

Шаиррикай тек сад кьванни аламай кьван дуьньядал

Зи машгьурвал давам жеда датIана.

Вири чIехи Урусатда зи ад жеда турусди,

Ана авай гьар са ч1алал зи т1вар кьада эллери,

Славянрин хтулдини, финнди, наши тунгусди,

Къалмукьдини дуст тир гегьенш чуьллерин.

Зун яргъалди истеклу яз хуьда халкьди фикирда,

За хуш-къени гьиссерал звал гъана лугьуз нагъмадив,

Азадвилии тIвар хкажна лугьуз пехъи девирда,

РикI факъиррихъ кана лугьуз сузадив.

Илгьам, табий хьухь Аллагьдиз, мийир адаз хаинвал,

Бейкефвилер квазни кьамир, таждихъ къаних яз жемир

Тарифни шер кьабул ая хвена рикIин секинвал,

Ахмакь касдихъ галаз гьуьжет кьаз жемир.

Урус чIалай.

Фридрих Рюккерт