Электр жетектерінің бұрыштық жылдамдығын реттеу

Қ азіргі заманғ ы ө неркә сіпте технологиялық процестердің талаптарына ә ртү рлі ө згеретін жылдамдық пен жұ мыс істейтін ө ндірістік механизмдердің кө п бө лігі қ олданылады. Бұ л ө ндірістік механизмдерде электр жетегінің жылдамдығ ын кү штеп ө згерту – жылдамдық ты реттеу талап етіледі. Жылдамдық ты реттеу автоматты немесе қ олмен реттеу тә сілімен жетектік электр қ озғ алтқ ышына қ осымша ә сер ету арқ ылы орындалады. Қ азіргі уақ ытта ә ртү рлі кү штік электронды тү рлендіргіштер кө мегімен жылдамдық ты электрлік реттеу кең қ олданыла бастады. Бұ л тү рлендіргіштер аз инерциялы жә не тұ рақ ты ток кернеуі мә ні бойынша немесе айнымалы ток кернеуі амплитудасы мен жиілігі бойынша реттелетін кернеуді ө ндіреді.

Тү рлендіргіштер кү штік транзисторлар немесе тиристорлар негізінде жиналуы мү мкін жә не олар дискретті режимде жұ мыс істейді. 1.8 суретте электрлік тү рлендіргіші бар автоматтандырылғ ан электр жетегінің негізгі элементтерінің сұ лбалық ө зара ә рекеттесуі келтірілген.

1.8 – сурет. Реттелетін электр жетегінің қ ұ рылымдық сұ лбасы

Электр жетегі жылдамдығ ын реттеудің ә ртү рлі тә сілдерін сипаттайтын негізгі кө рсеткіштер:

а) бұ рыштық жылдамдық тың реттеу ауқ ымы. Максималды тұ рақ танғ ан жылдамдық тың минималды тұ рақ танғ ан жылдамдық қ а қ атынасымен анық талады;

б) реттеудің жатық тығ ы. Берілген жылдамдық тан ω _i жақ ын мү мкін болатын жылдамдық қ а ω _i+1 ө ткен кездегі жылдамдық тың секіруін сипаттайды

;

в) реттеудің ү немділігі.Технологиялық процестің жоғ ары сапасы мен салыстырмалы тү рде қ ұ нын тез ө тейтін механизмнің ү лкен ө ндірушілігін қ амтамасыз ететін электр жетегін жасау жә не қ олдану шығ ындарымен сипатталады;

г) бұ рыштық жылдамдық тың тұ рақ тылығ ы. Жү ктеме иін кү шінің берілген ауытқ уы кезіндегі бұ рыштық жылдамдық тың ө згеруін сипаттайды. Сипаттаманың қ атаң дығ ы кө п болғ ан сайын бұ рыштық жылдамдық тың тұ рақ тылығ ы жоғ ары;

д) реттеу жылдамдығ ының бағ ыты, яғ ни негізгі жылдамдық қ а қ атысы бойынша оның кө беюі немесе азаюы реттеу тә сілдеріне байланысты;

е) қ озғ алтқ ыштың рұ қ сат етілген жү ктемесі – реттеу сипаттамаларындағ ы жұ мысы кезіндегі қ озғ алтқ ыштың ұ зақ уақ ыт жұ мыс істей алатын иін кү шінің ең ү лкен мә ні, ол қ озғ алтқ ыштың қ ызуымен анық талады жә не реттеудің сан-алуан тә сілдері ү шін ә ртү рлі болады.