💸 Как сделать бизнес проще, а карман толще?

Тот, кто работает в сфере услуг, знает — без ведения записи клиентов никуда. Мало того, что нужно видеть свое раписание, но и напоминать клиентам о визитах тоже. Проблема в том, что средняя цена по рынку за такой сервис — 800 руб/мес или почти 15 000 руб за год. И это минимальный функционал. Нашли самый бюджетный и оптимальный вариант: сервис VisitTime.
⚡️ Для новых пользователей первый месяц бесплатно. А далее 290 руб/мес, это в 3 раза дешевле аналогов. За эту цену доступен весь функционал: напоминание о визитах, чаевые, предоплаты, общение с клиентами, переносы записей и так далее.
✅ Уйма гибких настроек, которые помогут вам зарабатывать больше и забыть про чувство «что-то мне нужно было сделать».
Сомневаетесь? нажмите на текст, запустите чат-бота и убедитесь во всем сами!

Педагогикалық эксперимент – арнайы ұйымдастырылып, алдын-ала зерттеу мақсаты белгіленген зерттеушінің зерттеу іс-әрекеті(1, Б.18).

П.И.Пидкасистыйдың басшылығ ымен дайындағ ан «Педагогика» оқ улығ ында «Эксперимент - ғ ылыми болжауды тә жірибе жү зінде тексеру» деп тү сіндірген (2, Б.105).

Сонымен, педагогикалық эксперимент деп нақ ты «қ олдан» жасалғ ан жаң а жағ дайларда педагогикалық ү рдісті тү рлендіріп, ғ ылыми тұ рғ ыдан тә жірибе қ оюды айтамыз. Екінші жағ ынан, эксперимент дегеніміз қ атаң қ адағ алауда болатын жә не эксперимент жасаушының ө зі мақ сатты ә рі жоспарлы тү рде жү зеге асыратын педагогикалық бақ ылау болып табылады (1, Б.18).

Эксперименттің кө лемі кең ауқ ымда (мұ нда экспериментке қ атысушылардың саны ө те кө п) немесе ық шамдалғ ан топта да (мұ нда экспериментке қ атысушылар саны аз) болуы мү мкін.

Педагогикалық экспериментті ұ йымдастыруда оның негізгі ережелерін сақ тағ ан жө н:

1. Тұ лғ аның (оқ ушы, студент, т.б.) денсаулығ ына зиян келтірмеу;

2. Оқ у-тә рбие ү рдісін жетілдіру бағ ытында қ олдану;

3. Зерттеудің мақ сат, міндеттеріне, қ атысушыларды іріктеуге байланысты эксперименталдық базаны анық тау;

4. Экспериментті жү ргізу алдында зерттеу пә нінің кө рсеткіштерін, дең гейлерін, ө лшемдерін анық тау.

Орта ғ асырлық ғ алым Р.Бэкон «Эксперимент - ғ ылыми білімнің жасанды тә жірибесінің нағ ыз қ айнар кө зі болып табылады» - деген. Оның отандасы Ф.Бэкон экспериментті ақ иқ атты танудың маң ызды қ ұ ралы деп есептеді (3, Б-115). Ф.Бэконның пікірі бойынша ғ ылыми эксперименттің кездейсоқ тә жірибеден айырмашылығ ы ол белсенді жә не мақ сатты тү рде адамның табиғ атқ а еніп, жалпы ә лем болмысының ұ станымдарын қ ұ райтын тә жірибе болып саналуында деп кө рсетті. Ф.Бэкон экспериментті басқ аруда бірнеше ә рекеттерді ұ йымдастыра білу керектігін айтты:

1. Вариация – зерттеп жатқ ан қ ұ былысты ө згерту ә рекеттері;

2. Репродукция - тә жірибені қ айталау ә рекеттері;

3. Инверсия - ө згертілген жағ дайда табылғ ан жаң а дә йекті тексеру ә рекеті;

4. Қ ажетсінуге бағ ындыру - ық пал етуші факторлар кү штерінің кө беюі немесе азаюына байланысты тә жірибені тоқ таусыз жү ргізе беру ә рекеттері.

Бұ л ә рекеттердің мақ саты - зерттеу мә селесіне байланысты дә йектерді тү гелдей жинақ тау. Тә жірибе кезіндегі жалғ ан немесе уақ ытынан бұ рын алынғ ан мә ліметтер бойынша қ орытынды нә тижелерде қ ателеспеу ү шін Ф.Бэкон тө менде кө рсетілген 3 тү рлі кестені ұ сынады:

1-кесте. Зерттеу қ ұ былысындағ ы дә йектердің (фактілердің) болуы.

2-кесте. Зерттеу қ ұ былысындағ ы дә йектердің жоқ тығ ы.

3-кесте. Зерттеу қ ұ былысындағ ы дә йектердің кө рсеткіштері.

Зерттеу қ ұ былысының мақ саты бойынша бұ л кестелерден алынғ ан мә ліметтер талданып, салыстырылып, ақ иқ атты нә тижені алуғ а кө мегін тигізеді.

Педагогикалық экспериментті ұ йымдастыруда ең алдымен оның жоспары анық болуы қ ажет, ол ү шін:

1. Эксперименттің мақ сатын анық тау.

2. Эксперименттің міндеттерін анық тау.

3. Эксперимент барысында «иә» немесе «жоқ»деген жауап кө рсеткіштерінің болуы.

4. Зерттеу қ ұ былысында оң ды нә тиже алуғ а ә сер етуші факторларды анық тау.

5. Зерттеуде ә сер етуші факторларды іріктеу жә не оларды қ олдануғ а шешім қ абылдау.

6. Ә сер етуші факторларды міндетті тү рде маң ыздылығ ы бойынша реттеу.

7. Кейбір факторлардың реттелуге келмейтіндігінен, олардың орташа ә серін (мә ліметін) есепке алу.

8. Эксперменттің соң ғ ы сатысы – бұ л талдау (нә тижелерді жинақ тау, реттеу, статистикалық мә ліметтерді енгізу, қ орытынды пікір қ абылдау).

Эксперименттің мә ні – зерттеу қ ұ былыстарын бақ ылап, дә йектерін айқ ындау ү шін нақ ты жағ дайларды жасаумен анық талады.

Эксперимент жү ргізуде тө мендегі ә рекеттерді орындау қ ажет.

1. Экспериментті жү ргізу техникасын таң дау жә не негіздеу:

а) міндеттердің қ ойылуы;

ә) кө рсеткіштерді таң дау;

б) ө згермелі факторларды таң дау;

в) сандық, сапалық дең гейлерді таң дау.

2. Жоспарлау:

а) бақ ылау сандарын анық тау;

ә) эксперименттің жү ргізілу тә ртібі;

б) қ олданатын реттеу ә дісі;

в) эксперименттің математикалық модель негізінде сипатталуы.

3. Талдау:

а) мә ліметтерді жинақ тау жә не ө ң деу;

ә) ғ ылыми болжамды статистикалық есептеу арқ ылы тексеру жә не

статистикалық есептердің ө зін де тексеру;

б) нә тижелердің тү сіндірілуі (интерпретациясы).

Педагогикалық эксперимент мақ сатына қ арай 4 сатығ а бө лінеді (2-сурет):

2-сурет Педагогикалық эксперименттің сатылары.

1. Анық таушы эксперимент – кү нделікті ө мірдегі педагогикалық қ ұ былыстарды зерттеу мақ сатында жү ргізілетін эксперимент.

2. Қ алыптастырушы эксперимент - жаң а педагогикалық қ ұ былысты ғ ылыми идея негізінде қ алыптастыру мақ сатында жү ргізілетін эксперимент.

3. Бақ ылаушы эксперимент – педагогикалық мә селені пайымдау ү рдісінде жасалғ ан ғ ылыми болжамды бақ ылау, тексеру мақ сатында жү ргізілетін эксперимент.

4. Реттеуші эксперимент – педагогикалық ү рдісте зерттеу барысында алынғ ан нә тижелерді ө ң деп рә сімдеу мақ сатында жү ргізілетін эксперимент.

Сонымен қ атар, педагогикалық экспериментке мынадай талаптар қ ойылады:

- эксперименттің мақ саты нақ ты, айқ ын болуы тиіс;

- эксперименттің оң тайлы нә тижелі болуы ү шін зерттеу ә дісіне сә йкес эксперименталдық база ұ йымдастырылуы тиіс;

- зерттелетін мә селе жан-жақ ты қ арастырылып, талданып, ө ң делуі тиіс;

- эксперименттік топ қ атысушылары оның мақ саты мен міндеттерін анық білуі тиіс;

- экспериментке ғ ылыми болжам жасалуы жә не оның негізделуі анық болуы керек;

- экспериментті жү ргізуде жоспарлы, жү йелі іс-ә рекет ұ йымдастырылуы тиіс;

- экспериментті ұ йымдастырушылар экспериментті жү ргізуде ә рбір қ адамын бақ ылап, ү немі талдау жү ргізіп отыруғ а тиісті;

- экспериментке қ атысушы сараптаушылар тобы зерттеушіге жә не зерттеу мә селесіне тә уелсіз болуғ а тиіс;

- эксперимент барысында алынғ ан мә ліметтер мен нә тижелер нақ ты қ ағ азғ а жазылып алынуы тиіс;

- эксперимент барысында алынғ ан нә тижелер мұ қ ият талдануы тиіс;

- эксперимент нә тижесі бойынша соң ғ ы қ орытынды пікір нақ ты, жан-жақ ты сипатталынып берілуі тиіс.

Қ азіргі таң да білім беру жү йесінің басты мақ саты – ұ лттық жә не жалпы адамдық қ ұ ндылық тар, ғ ылым мен практиканың жетістіктері негізінде жан-жақ ты дамығ ан тұ лғ аны қ алыптастыру.

Осығ ан орай зерттеушілер отбасындағ ы, мектептегі педагогикалық процесті ұ йымдастырудың тиімді жолдарын терең зерттеуге міндетті.

Педагогикалық теорияны іс-тә жірибемен ұ штастыру негізінде жү ргізілетін зерттеулерде эксперименттің алатын орны ерекше. Олай болса, зерттеуші педагогикалық эксперименттің мақ саты мен мә нін ұ ғ ыну арқ ылы ақ иқ атты нә тижеге жетуі мү мкін. Осы бағ ытта дайындалғ ан баяндама педагогикалық эксперимент ұ йымдастырушыларына ө з септігін тигізеді деп ойлаймын.

Тарихи даму тенденцияларын талдау – педагогика ғ ылымындағ ы маң ызды ә рі ө зекті мә селелердің бірі болып табылады. Ө йткені білім беру жү йесін дамытуда жә не қ ордаланғ ан мә селелерді шешуде ө ткеннің тә жірибесін пайдалану ғ ылыми негіздеу ү шін аса қ ажет.

Педагогика тарихы педагогикалық ғ ылыми-зерттеулердің ішіндегі дә стү рлі бағ ыты болып табылады жә не міндетті пә ндер қ атарына кіреді. Сондық тан тарихи педагогикалық зерттеулердің педагогика ғ ылымы ү шін маң ызы жоғ ары жә не соң ғ ы уақ ытта тарихи-педагогикалық мә селелерге деген қ ызығ ушылық та артуда.

Педагогика тарихы ә лемдегі педагогикалық ойлардың дамуы, оның тә жірибедегі мә ні жайлы іргелі білім қ алыптастыруғ а жә не ө ткен тарихи дә уірдегі жетістіктерді қ азіргі заман талаптарына сай пайдалануғ а мү мкіндік береді.

Педагогика тарихын ғ ылыми-педагогикалық тұ рғ ыда жете мең герген маман, алғ ан білімін іс жү зінде шығ армашылық пен қ олдана алатын, ой ө рісі кең, жаң а қ оғ амдық ахуалдарғ а жылдам бейімделгіш, ауқ ымды педагогикалық кө зқ арасқ а ие, жоғ ары сапалы маман ретінде қ алыптасады.

Педагогика тарихы болашақ педагог мамандарды педагогиканың ғ ылым ретінде дамып, қ алыптасу жолымен таныстыра отырып, ө ткендегі озық тә жірибелерді мең геру, оны бү гінгі кү н жағ дайларында пайдалана білуге ү йретеді жә не теориялық білімін тарихи-педагогикалық ақ парлармен толық тыра алады.

Болашақ педагог мамандар педагогика тарихын оқ у арқ ылы тө мендегідей біліктерді мең геруге мү мкіндік береді:

- қ оғ ам мен тә рбие арасындағ ы байланысты ашып кө рсету;

- тарихи кезең дердегі тә лімдік ойлардың қ азіргі кездегі мә ні мен маң ызын талдау;

- тарихи-педагогикалық мә ліметтер жинау жә не оларды ө ң деу;

- алғ ан білімі негізінде ой жү ргізу, пікірлесуге ү йрену;

Мынадай дағ дылар қ алыптасады:

- тарихи-педагогикалық материалдарды іздестіріп, жинақ тау;

- белгілі бір кезең дерге байланысты материалдарды талдап, пікір жү ргізу;

- ә леуметтік-педагогикалық бейімделу;

- тесттер, конспект, білім кө здері, қ ұ жаттар т.б. жұ мыс істеу.

Жалпы ә діснама дегеніміз барлық ғ ылымдарды зерттеу, танып-білуге мү мкіндік беретін жалпы жә не жекелеген ә дістер жиынтығ ы, оны ұ йымдастыру тә сілдері. Кез келген ғ ылымның ә діснамасы диалектиканың заң дылық тарына негізделеді. Олар мыналар:

1.Санның сапағ а жә не сапаның санғ а ө туі;

2.Қ арам қ айшылық тар арасындағ ы кү рес;

3.Терістеуді, терістеу.

Сонымен қ атар бұ л заң дылық тар диалектиканың манадай ұ станымдарына негізделеді:

1.Жалпы жә не ө зара байланыс;

2.Қ айшылық арқ ылы дамуы.

Осыдан келіп диалектикалық санаттардың тарихи даму ық палының тө мендегідей сипаты айық ындалады:

1.Маң ыз бен қ ұ былыс арасындағ ы байланыс;

2.Бірың ғ айлық, ерекшелік, жалпылық;

3.Форма мен мазмұ н арасындаы байланыс;

4.Себеп пен салдар арасындағ ы байланыс;

5.Қ ажеттік пен кездейсоқ тық;

6.Мү мкіндік пен нақ ты жағ дай немесе шынайылық

Педагогика тарихы тә лім-тә рбие пә нін ғ ылыми танудың бір тү рі дейтін болсақ ол жалпы педагогикалық теорияның шығ уын хронологиялық ретімен, кезең дермен дамуын, бір кү йден екінші бір кү йге ө туін қ арастырады.

Педагогика тарихы қ азіргі кезде қ алыптасып орнық қ ан негізгі ұ ғ ымдар, тү сініктер, ұ станымдар, ережелер, қ ағ идалары т.б. тарихи дамуын қ арастырады. Мысалы, оқ ытудың мазмұ ны, формалары мен ә дістері қ алай болып еді, қ азір қ андай, болашақ та қ андай болмақ – деген сұ рақ тарғ а жауап беруде тарихи тә жірибелерді ескереді. Сол тұ рғ ыда зерделейді.

Педагогика тарихы жалпы тарих, философия, ә дебиет, психология, ә леуметтану, саясаттану т.б. пә ндермен тығ ыз байланыста.

Педагогика тарихын зерттеуде тарихи деректердің маң ызы зор. Осығ ан орай қ азіргі кезде мұ рағ ат қ ұ жаттарымен танысу, ғ ылыми, тарихи ә дебиеттерді зерттеу, білім мен тә рбиеге байланысты қ ұ жаттарды зерделеудің орны бар. Оның басты ә дістері жинақ тау, топтастыру, талдау, салыстырмалау т.б. болып табылады.

Ресей ғ алымы З.И Равкиннің пікірінше дұ рыс қ ұ рылғ ан проблемалық зерттеу педагогика тарихындағ ы тү йінді мә селелерді анық тауғ а, тарих пә ні мен теориясының арасында тығ ыз байланыс орнатуғ а мү мкіндік береді. Мұ ндай зерттеулер негізгі педагогикалық ұ ғ ымдар мен заң дылық тарды жә не ө ткеннің тә жірибесін тарихи тұ рғ ыдан терең тү сінуге жағ дай туғ ызады.

Жоғ ары теориялық дең гейде жү ргізілетін проблемалық зерттеулер, ғ алымдардан проблемалы-генетикалық ә діс сынды кешенді танымдық қ ұ ралдарды пайдалануды талап етеді. Аталғ ан ә дісті қ олданудың мә ні тарихи кезең нің белгілі бір бө лігінде пайда болғ ан мә селені ретроспективті тү рде қ арастыруында.

Аталғ ан ә дісті қ олдану арқ ылы зерттеушілер проблеманың пайда болу негізін, себеп-салдарын, қ арама-қ айшылық тарын анық тайды, яғ ни проблемалы-генетикалық талдау педагогикалық процесті немесе қ қ ұ былысты кө п қ ырынан зерттеуді жү зеге асыруғ а мү мкіндік береді.

Проблемалы-генетикалық талдау тарихи-педагогикалық зерттеу ә дісі бірнеше принциптерге сү йенеді, мә селен:

Тарихилық принцип – зерттеу нысанының бү гінгі жағ дайын объективті тү рде зерттеуге, оның шығ у генезисін, тарихи кезең дерін қ арастырады.

Объективтілік принципі – талдауғ а алынғ ан мә селені жан-жақ ты, барлық факторлар мен жағ дайларды есепке ала отырып мә нін тү сінуді талап етеді.

Белсенділік принціпі – зерттеушінің процеске деген жеке тұ лғ алық қ атынасын есепке алу.

Жү йелілік принціпі – зерттеу мә селесін біртұ тас жү йе ретінде қ арастырады.

Проблемалы – генетикалық талдау ә дісінің ерекшеліктері туралы ойымызды тү йіндейтін болсақ, бұ л ә дісті педагогикалық білім жү йесінде, тарихи-педагогикалық зерттеулерде дұ рыс қ олдана білсек, зерттеу пә нін терең тануғ а сол арқ ылы педагогика ғ ылымының теориясы мен тә жірибесін дамытуғ а ық пал етеді.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

1. Борытко Н.М. Методология и методы психолого-педагогических исследований: учеб. пособие для студ.высш.учеб.заведений. – М.: Издательский центр «Академия», 2008.–320 с.

2. Бордовская Н.В. Педагогическая системология: учебное пособие.- М.: Дрофа, 2009.- 464 с.

3. Волков Б.С., Волкова Н.В., Губанов А.В. Методология и методы психологического исследования. М.: Академический Проект, 2010.-382 с.

4. Волков Б.С. Волкова Н.В. Методы исследований в психологии. М.: Пед общество Росcии, 1999.-146 с.

5. Қ аң тарбай С.Е. Ғ ылыми-педагогикалық эерттеу ә дістемесі: оқ улық: Қ Р Білім жә не ғ ылым министрлігі бекіткен / С.Е. Қ аң тарбай, Ж.А. Жү сіпова; Қ Р Білім жә не ғ ылым министрлігі. – Алматы, 2012. - 272 б.

6. Загвязинский В.И., Атаханов Р. Методология и методы психолого-педагогического исследования: Учебное пособие для студентов высших педагогических учебных заведений. - М.: Изд. Центр " Академия", 2001.-208с.

7. Таубаева Ш. Методология и методика педагогического исследования. Учебник. – Алматы, 2011. - 141 с.

8. Агапов Е.П. Методика исследований в социальной работе: Учебное пособие.- М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К»; Ростов на - Дону: Наука-Спектр, 2011. - 224 с.

9. Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований: (Дидактический аспект). М.: Педагогика, 1982. - 192 с.

10. Жиенбаева С.Н. Педагогикалық ғ ылыми-зерттеу ә дістемесі.- Алматы, 2010. 125 бет.

11. Теория и практика педагогического эксперимента /Под ред. А.И. Пискунова, К.В. Воробьева. – М.: Педагогика, 1979. - 208 с.

12. Тотанова А.С. Методика научно-педагогического исследования. Учебно-методическое пособие.- Алматы, 2006. – 119 с.