Реинфекция кезінде бруцеллездің клиникалық ерекшеліктері

Бруцеллезбен екінші рет ауырғ ан адамдарда аурудың ә ртү рлі клиникалық тү рлері дамиды – жедел, жеделдеу, біріншілік жә не екіншілік созылмалы тү рлері. Қ айталама бруцеллез клиникасы негізінен біріншілік аурудың сә йкес тү рін қ айталайды жә не екі тү рде ө туі мү мкін. Қ айталама бруцеллез ағ ымы алдынғ ы инфицирлену нә тижесінде пайда болғ ан иммунитетке байланысты жең іл жә не қ ысқ а мерзімде ө туі мү мкін немесе жү йке, сү йек-буын, урогениталді жә не басқ а жү йелердің зақ ымдануы жә не гиперсенсибилизацияның ә серінен ауыр жә не ұ зақ ө туі мү мкін.

Жедел бруцеллез тү ріндегі реинфекция жедел басталады, қ ызба 3-5 кү ннен 10-15 аптағ а дейін созылады. Қ ызба қ исығ ы кө бінесе интермиттерлеуші немесе ремиттерлеуші сипатта болады. Қ ызба қ алтыраудан басталып, қ атты тершең дікпен бітеді. Науқ астарда ірі буындарында, бұ лшық еттерінде, жү йке талшық тарында ауру сезімі болады, лимфа тү йіндері, бауыр, кейде кө кбауыр ұ лғ аяды. Науқ астардың 1/3 қ ан айналым, тыныс алу, асқ орыту жә не тірек-қ имыл жү йелерінде алдынғ ы ауруғ а қ арағ анда ө згерістер аз болады. Бірақ науқ астардың кө бінде (2/3) екінші аптадан бастап ошақ тық зақ ымданулар дамиды, бұ л аурудың ауыр ағ ымына себепші болады. Мұ ндай жағ дайларда жедел кезең аурудың созылмалы тү ріне ө тіп, кө бінесе қ алдық ты процесстер дамиды, жә не олар мү гедектікке алып келеді.

Реинфекция кезіндегі бруцеллездің жеделдеу тү рі жедел кезең нің жалғ асы. Ұ зақ тығ ы 1-3 апта толқ ын тә різді қ ызбамен ө теді жә не қ алтырау, тершең дікпен, ә ртү рлі ағ залар мен жү йелердің зақ ымдануымен сипатталады. Патологиялық процесс прогрессивті ағ ымымен ө тіп созылмалы тү ріне ауысады.

Екіншілік-созылмалы бруцеллез реинфекция кезінде айқ ын клиникалық белгілерімен немесе ә лсіз белгілерімен ө теді. Аурудың декомпенсация кезінде қ ызба фебрилді, субфебрилді немесе қ алыпты болуы мү мкін, аздағ ан қ алтыраумен жә не кезкекті тершең дікпен ө теді. Аурудың мұ ндай клиникалық тү рлерінде тірек-қ имыл аппаратының, жү йке, жү рек-қ ан-тамыр, жыныс, зә р шығ ару, асқ орыту жү йелерінің зақ ымданулары ө ршиді.

Реинфекцияның біріншілік-созылмалы бруцеллезі барлық клиникалық тү рлерінің 2/3-қ ұ райды, ең жиі кездеседі. Біріншілік-созылмалы бруцеллезге ә ртү рлі ағ залар мен жү йелердің зақ ымдануы ә серінен клиникалық кө ріністердің полиморфизмі жә не рецидивтік ағ ымы тә н. Инфекциялық процестің компенсация жә не декомпенсация сатылары бір бірін ауыстырып дамиды. Бруцеллез процесінің декомпенсациясы субфебрилитет, тоң ғ ыштық, жү йке жү йесінің ө згергіштігімен, тершең дік, полиаронейромиалгиямен жә не біріншілік ауырғ анмен салыстырғ анда ауыр ө теді. Осығ ан байланысты, біріншілік-созылмалы бруцеллез тірек-қ имыл аппаратының, жү йке, жү рек-қ ан-тамыр, жыныс, зә р шығ ару, асқ орыту жү йелерінің кү рделі зақ ымдалуларымен жә не серологиялық реакциялардың теріс немесе ә лсіз оң нә тижелерімен ерекшеленеді.

Бруцеллездің рецидиві, суперинфекция жә не реинфекциясы кезінде салыстырмалы диагнозды тек эпидемиологиялық мә ліметтерге, клинико-лабораториялық зерттеулерге қ арап қ ана анық тауғ а болады. Егер екі жыл ішінде ауру рецидиві болмаса, қ анда арнайы антиген жә не антиденелер табылмаса аурудың сауығ уы туралы айтуғ а болады.

Реинфекция кезінде бруцеллез диагностикасы ү шін келесі сұ рақ тарды анық тау керек: а) біріншілік бруцеллездің ө ткен кезең ін; б) біріншілік жә не қ айталама аурудың арасындағ ы ремиссия ұ зақ тығ ы; в) ремиссия кезіндегі серологиялық реакциялардың кө рсеткіштері жә не Бюрне сынамасының нә тижесі; г) екіншілік жұ қ тыру кезең індегі науқ астың тұ ратын жә не жұ мыс істейтін аудандардағ ы эпизоотиялық жә не эпидемиологиялық жағ дайларын. Біріншілік жә не қ айталама ауру арасындағ ы ремиссия 3-8 жылғ а (91, 8%), кейде 9-20 жылғ а (8, 3%) дейін созылуы мү мкін, бұ л кезде серологиялық реакциялар кө рсеткіштері теріс болады. Бруцеллез кезіндегі реинфекция жиілігі мекен ететін эндемиялық ошақ тағ ы микроорганизмнің тү ріне байланысты екенін ескеру кажет. Сиыр бруцеллезі ошағ ына қ арағ анда, ұ сақ қ ара малдар ошағ ында қ айталама жұ қ тыру жоғ ары. Ірі қ ара мал инфекция ошағ ына (B.abortus - жұ қ тырғ ан) қ арағ анда, ешкі-қ ой бруцеллез қ оздырғ ышының ірі қ ара малғ а миграциялағ анда реинфекция жиілігі 2-3 есе жоғ ары. Реинфекция кезіндегі бруцеллез диагностикасындағ ы лабраториялық зерттеу ә дістері жеткіліксіз. Райт жә не Хаддлсон реакциялары 59, 5% жә не 36, 7% жағ дайларда теріс, ә лсіз оң - 32, 9% жә не 12, 6%; оң - 7, 6% жә не 50, 7% сә йкес келеді. Кө птеген науқ астар серологиялық реакциялары теріс болғ ан кезең нен соң, қ айта жоғ ары титрі оң нә тижелермен тіркеледі. Мұ ндай жағ дайда реинфекция дамуы кү мә нсіз. ТГАР жә не ИФА кө рсеткіштері бруцеллездің реинфекциясы кезінде жиі оң болады (58, 5% жә не 62, 7% сә йкес келеді). Тері ішілік аллергиялық Бюрне сынамасы реинфекция кезінде бруцеллезбен ауырғ ан науқ астарда жиі арнайы антигенге жоғ ары сезімталдық ты кө рсетеді.

Эндемиялық ошақ тарда бруцеллезбен қ айталама жұ қ тырып ауыру аз емес. Мұ ндай жағ дайда аурудың клиникалық кө ріністері жиі бұ рынғ ы аурудың декомпенсациясы деп қ ателеседі, ошақ та эпидемиологиялық зерттеу жү ргізілмейді, ал қ айта дамығ ан ауру ескерілмейді. Реинфекциямен ауыратын науқ астар мү гедектік дамитын қ атерлі топтарғ а жатады жә не олар толық реабилитациялық емді қ ажет етеді.

Диагноз қ ою ү шін аурудың пайда болғ ан клиникалық кө ріністері:

Ø бруцеллезбен ауырғ ан жә не толық емес емделгеннен соң 3-8 ай ө ткен соң қ атерлі факторлар ә сер еткенде жә не серологиялық реакциялар оң нә тижелі болғ анда аурудың рецидивін кө рсетеді;

Ø бруцеллезбен ауырғ ан соң 2 жылдан артық серологиялық реакциялар теріс нә тижелі ашық аралық табылғ анда жә не тікелей эпиданамнез анық талғ анда реинфекцияны кө рсетеді.

Бруцеллезбен бірнеше рет суперинфицирлену мү мкін екендігін ескеру қ ажет, сондық тан бұ рын бруцеллезбен ауырғ ан науқ астар аурудың барлық алдын алу шараларын сақ тау керек.