Айталамалы бруцеллез.

Нашар эпизоотикалық жағ дайлары бар аумақ тарда қ айталамалы бруцеллез ө зекті мә селе болып табылады. Бруцеллезден емделген науқ астар кә сіптік жә не тұ рмыстық жұ мыстарына оралып, екінші, кейде бірнеше рет инфицирленеді. Бұ рын бруцелезбен ауырғ андарда клиникалық кө ріністердің дамуы рецидив (асқ ыну), суперинфекция жә не реинфекция болуы мү мкін.

Бруцеллездің рецидивтері, суперинфекция мен реинфекцияның арасында салыстырмалы диагноз жү ргізу қ иынғ а соғ ады. Бруцеллездің рецидиві – бұ л аурудың айығ у кезең інен кейін (1-2-3-5-8 айлар ө ткенде, кейде бұ дан да кеш кезең де) белгілі клиникалық тү рінің ө ршуі болып табылады. Рецидивтертердің себебі эндогенді жә не экзогенді факторлардың ә сері болуы мү мкін (қ осымша созылмалы аурулардың асқ ынуы, суық тау, интеркуррентті инфекциялардың қ осылуы, кейбір физикалық емдеу ә дістерін ерте қ абылдау - балшық пен емдеу, ыстық ванна, сауна қ абылдау, тоқ пен емдеу жә не вакциналарды, қ ан препараттарын, пиррогеналды, т.б. қ абылдау. Аурудың рецидиві – бұ л процестің компенсация сатысынан суб- жә не декомпенсация сатыларына ауысуы. Бруцеллездің рецидивінің себебі гранулемалардың ішінде мекендеген бруцеллалардың қ айталама эндогенді генерализациясы.

Суперинфекция – организмдегібіріншілікинфекциялық процесі аяқ талмай тұ рып бруцеллаларды қ айтадан жұ қ тыру. Бруцеллездің суперинфекциясы біріншілік инфекцияның клиникасының айқ ындауымен жү реді. Суперинфекция кезінде серологиялық реакциялардың титрі жә не организмнің арнайы сенсибилизация дә режесі жоғ арлайды.

Аурудан сауық қ ан соң (организмде бруцеллалар жоқ, серологиялық жә не аллериялық реакциялар теріс болғ анда) бруцеллезді қ айтадан жұ қ тыру реинфекция деп бағ аланады. Бруцеллезбен зақ ымдалғ ан тең із шошқ алары бруцеллалардың жоғ ары мө лшерімен суперинфекцияғ а резистенттілігін кө рсетеді, бірақ инфицирлеуші мө лшердің одан ә рі жоғ арлауы иммунитеттің тө мендеуіне ә келеді (П.А.Вершилова, 1961). Реинфекция шақ ыру ү шін, зақ ымдалғ ан сә ттен бастап ұ заруының ө лшеміне қ арай, неғ ұ рлым аз мө лшерде жә не неғ ұ рлым аз вирулентті штамм керек. Суперинфекция ауыр клиникасымен сипатталатын жоғ ары мө лшерлі вирулентті қ оздырғ ышпен немесе сенсибилизация денгейінің жоғ арлауына жә не процестің асқ ынуына ә келіп соғ атын қ оздырғ ыштың аз мө лшерімен шақ ыралыды.

Сонғ ы жылдары бруцеллездің біріншілік ауруында, бруцеллез ұ зақ тығ ы 3-5 жылғ а дейін созылатына анық талды. Сонан соң сероаллергиялық реакциялардың жойылғ анша тө мендеуімен сипатталатын екіншілік латенция кезең і дамиды. Бруцеллездің эндемиялық ошақ тарында инфекция кө зімен жанасқ ан адамдар міндетті тү рде бруцеллезбен қ айта зақ ымданады. Бұ л науқ астың сенсибилизация дә режесін жоғ арлатады жә не процестің компенсациясының бұ зылуын шақ ыруы мү мкін. Бұ рын бруцеллезбен ауырғ ан жә не бруцеллезге қ арсы оң реакциялары болғ ан адамдағ ы осындай декомпенсация реинфекция немесе суперинфекция деп бағ аланбайды. Ол бұ рынғ ы бруцеллездің асқ ынуы деп есептелген соң, дә регерлік кө мекке келген кө птеген науқ астарда бруцеллез ұ зақ тығ ы ө те ү лкен сияқ ты болып кө рінеді (Н.Д.Беклемишев, 1975).

Х.А.Касымова (1979) бруцеллез бойынша эндемиялық аудандарда инфекция кө зі, берілу факторларымен тұ рақ ты жанасқ ан 68 науқ аста бруцеллездің супер- жә не реинфекциясының клиникасын жә не иммунологиялық реакциялардың динамикасын бақ ылағ ан. Инфекциялық жә не постинфекциялық иммунитет тө мендеуі ә серінен, екіншілік зақ ымдану біріншілік бруцеллезден 3-30 жыл ө ткен соң басталады. Қ айталама бруцеллез жедел немесе созылмалы тү рде серологиялық реакция титрінің тө мендеуімен бірақ гиперсенсибилизациямен ө теді. Кейбір науқ астарда аурудың жедел тү рі (реинфекция) ауыр сипатта жә не ағ залардың ерте зақ ымдануымен ө теді. Сонғ ы жылдары кә сіптік топтарда қ айталама бруцеллезбен ауыру кө бейді.