Жоспары. 1. Педагогикадағы сыныптан тыс іс-әрекет дегеніміз не?

1. Педагогикадағ ы сыныптан тыс іс-ә рекет дегеніміз не?
2. Сыныптан тыс іс-ә рекеттің рухани-адамгершілік біліммен ө зара байланысы
3. Сыныптан тыс іс-ә рекеттің тү рлері
4. Сыныптан тыс іс-ә рекеттің жоспары

Дә рістің қ ысқ аша мазмұ ны. Сыныптан тыс іс-ә рекет – бұ л педагогтың сабақ тан тыс уақ ытта бала тұ лғ асының ә леуметтенуі ү шін қ ажетті жағ дайды қ амтамасыз ететін оқ ушылардың ә ртү рлі іс-ә рекет тү рлерін
ұ йымдастыруы.

Сыныптан тыс жұ мыс – мектептің оқ у-тә рбие процесінің қ ұ рамды бө лігі, оқ ушылардың бос уақ ытын ұ йымдастырудың бір формасы. Сыныптан тыс жұ мыстардың бағ ыты, формалары жә не ә дістері балаларғ а қ осымша білім беру бағ ытымен, формасы жә не ә дістерімен кө п жағ дайда сә йкес келеді.

Сыныптан тыс іс-ә рекет мақ саты:

Қ оғ амда ө мір сү ру ү шін қ ажетті ә леуметтік тә жірибені баланың мең геруі жә не бала бойындағ ы қ ұ ндылық тар жү йесін қ алыптастыру.

«Ө зін-ө зі тану» рухани-адамгершілік білім бағ дарламасын жү зеге асыруда қ олданылатын сыныптан тыс іс-шаралар.

Жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды сыныптан тыс іс-шараларғ а енгізу.

Сыныптан тыс іс-ә рекет – тұ лғ аның ә леуметтік қ алыптасуын қ амтамасыз етуде оғ ан жағ дай туғ ызатын, мұ ғ алімдердің басшылығ ымен ұ йымдастырылғ ан, сабақ тың мақ сатымен ө зара байланысты болып келетін, тә рбие жұ мысының дербес тү рі. Ол ә ртү рлі тә рбие ә рекеттерінің жиынтығ ы ретінде балағ а кең кө лемде тә рбиелік ық пал ете алады.

1. оқ удан тыс ә ртарапты ә рекет баланың сабақ та мү мкін болмайтын жан-жақ ты дара қ абілетін ашуғ а ық пал етеді;

2. сыныптан тыс ә р тү рлі тә рбие жұ мысының тү рімен айналысу баланың жеке ә леуметтік тә жірибесін жандандырып, жетілдіреді, оның адамзат қ ұ ндылық тарына негізделген білімдерін байытып, қ ажетті практикалық іскерлігі мен дағ дысын қ алыптастырады;

3. сыныптан тыс тү рлі тә рбие жұ мысы оқ ушыларда ә рекеттің ә ртү ріне қ атысты қ ызығ ушылығ ының дамуына, оғ ан белсенді қ атысуғ а деген қ ұ лшынысын тә рбиелеуге нә тижелі ық пал етеді;

4. сыныптан тыс ә ртү рлі тә рбие жұ мысының тү рлері тек қ ана баланың ө зіндік дара қ абілетін ашуғ а ық пал етпейді, сонымен бірге оқ ушылар ұ жымында ө мір сү руге ү йретеді;

5. сыныптан тыс тә рбие жұ мысын ұ йымдастыру мен ө ткізуде уақ ытқ а қ атысты қ атаң шектеу болмайды. Сынып жетекшісі оның формалары мен ә дістерін, қ ұ ралдары мен мазмұ нын жә не бағ ытын тандауда ерікті болады. Бұ л, бір жағ дайда оғ ан ө зінің кө зқ арасы жә не сенімі тұ рғ ысында ә рекет етуде мү мкіндік берсе, екінші жағ дайда, оның жауапкершілігін арттырады. Бұ ғ анқ осымша, оғ аншығ армашылық белсенділіктіталапетеді;

6. сыныптантыстә рбиежұ мысыоқ ушылардың мү мкіндіктерінесайқ олдары бос уақ ытта (ү зілісте, сабақ танкейін, мейрам немесе сенбі жә не жексенбі кү ндері, демалыстарында) ұ йымдастырылады.

Оқ удан тыс іс шаралардың мазмұ нына жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды енгізу арқ ылы сыныптар арасында, сыныпішілік т.б. тү рлі спорттық шаралар, ата-аналармен бірлескен дө ң гелек ү стел, сайыстар, қ айырымдылық акцияларын, кө рме, дискуссия, драма ү йірмелерін, пікірсайыс, ақ ындарбұ рышын, саяхаттартағ ы да басқ а кө птеген іс-шараларды ұ йымдастыруғ а болады.

Оқ удан тыс шаралардың маң ызы:

1.Оқ ушылардың бойына ізгі қ асиеттерді дамытады;
2.Балалардың қ оғ амдағ ы ә леуметтік-мә дени ортамен ү йлесімді байланысын қ алыптастырады;
3. Балаларды мә дениетті адамдарғ а тә н адамгершілік нормалар мен таныстырады;
4. Жеке тұ лғ а ретінде ә р оқ ушының жеке ой-пікірімен санасып, шығ армашылық іс-ә рекетте рарқ ылыө зін-ө зі айқ ындауғ а басшылық жасайды;
5. Табиғ ат байлық тарына жауапкершілік пен қ арайтын тұ лғ а қ алыптастырады;
6. Оқ ушылардың патриоттық қ асиеттерінарттырып, Отанын, отбасын, достарын, мектебінсү югетә рбиелейді;

Оқ удан тыс шаралар арқ ылы қ ұ ндылық тарды енгізеді;
1.Спорт арқ ылы ұ жымғ а, бірлікке, қ амқ орлық қ а ү йренеді;

2.Дискуссия – дұ рыс шешім қ абылдау, татулық қ а, сыйлауғ а, тың дай білуге баулиды;
3. Кез-келген қ ұ ндылық ты ала отырып, драмалық ү йірмелерде оқ ушыларғ а жазуғ а, рө лдерге бө луде ішкі сұ лулығ ын кө рсетуге ық пал етеді;

4. Қ айырымдылық акциясы. Оны қ абырғ агазеті, сайт арқ ылыжү зегеасырудақ айырымдылық қ аү йретеді;

5.Клубтар (сурет, қ олө нер) ұ йымдастыру. Бұ йымдарды сыйлық тү рінде сү йіспеншілікпен сыйлауғ а ү йретеді;

6.Ақ ындарбұ рышыұ йымдастыруарқ ылыжалпыадамзаттық қ ұ ндылық тардыө лең дер, шығ арматү ріндекө рсетугеү йретеді.

Жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар негізіндегі қ айырымдылық акциялары, драма ү йірмелері (оларды ө ткізу ережелері, мысалдар)

Қ айырымдылық акциясы. Оны қ абырғ а газеті, сайт арқ ылы жү зеге асыруда қ айырымдылық қ а ү йретеді. Драмаландыру – қ ойылымды қ ою барысында мә селенің рухани шешімін кө рсету. Мысалы: Бауырсақ ертегісі.

Жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар негізіндегі шаттық шең берілері, ақ ындар бұ рышы, пікірсайыс клубтары, ғ ылым кү ні (оларды ө ткізу ережелері, мысалдар)

Ақ ындар бұ рышы ұ йымдастыру арқ ылы жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды ө лең дер, шығ арма тү рінде кө рсетуге ү йретеді.Клубтар (сурет, қ олө нер) ұ йымдастыру. Бұ йымдарды сыйлық тү рінде сү йіспеншілікпен сыйлауғ а ү йретеді.

Ақ ындар бұ рышының мақ саты – жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды ө лең дер, шығ арма тү рінде кө рсетуге ү йретеді.

«Ү йректің ұ сқ ынсыз балапаны» ертегісін ү зінді келтірейін. Бұ л ертегінің кереметі – жазушы ү йректің ұ сқ ынсыз балапаны бейнесінде ө з тағ дырын бейнелейді. Андерсен жас кезінде кедейліктен қ анаты қ айырылып кө бінесе кү лкіге ұ шырап жү рген екен. Бірақ сол ертегілерінің, уытты қ аламының арқ асында ақ ымақ байсымақ тарды ұ тып шығ ыпты.
Ол сә улетті қ ұ старғ а ұ шып барайын. Олар мынандай жексұ рын тү рің мен біздің қ асымызғ а келдің деп, барғ ан бойда шоқ ып ө лтірер. Мейлі ө лтірсе ө лтірсін! Ү йрек, тауық жә не қ ұ с бағ ушылардың таяғ ына жегілгенше жә не қ ысты кү ні аштық қ а ұ шырап, суық қ а тоң ып азап шеккенше, солардың тепкісінен ө лгенім кө п артық. Содан кейін балапан суғ а тү сті де тамаша ақ қ уларғ а қ арай жү зді, ақ қ улар мұ ны кө ре салып қ анаттарын қ ағ ып-қ ағ ып жіберіп, балапанғ а қ арай жү зді.

–Ө лтірің іздер мені! – деп балапан басын тө мен салбыратты. Бір кезде ол айнадай мө лдір судан ө зінің сұ лу сә улесін кө рді. Ол енді баяғ ы кейіпсіз сұ рғ ылт балапан емес, нағ ыз ақ қ удың ө зі болыпты. Кө п азап шегіп, қ иындық кө ргендіктен, ол басына қ онғ ан бақ ытты жә не ө зін қ оршағ ан сә улетті мейлінше жақ сы бағ алай білді. Ал ү лкен ақ қ улар оның айналасында жү ріп балпанды тұ мсық тарымен сипады. Нақ сол кезде суғ а кішкентай балалар жү гіріп келді. Олар ақ қ уларғ а нанның қ иқ ымын, астық тың дә ндерін лақ тырды, ал балалардың ең кішісі:

– Жаң адан тағ ы бір ақ қ у ұ шып келіпті деп! Ұ шып келіпті! –деп айғ ай салды. Басқ алары да оны қ остап: «Жаң а», «Жаң а» деп айғ айлады.
Балалар қ уанғ андығ ынан алақ анын соғ ып, секіріп биледі.
Содан кейін ата-аналарына барып нанның қ иқ ымдарын ә келіп ақ қ уларғ а тағ ы лақ тырды. Баларда да, ү лкендер де:

– Жаң адан ұ шып келген ақ қ у бә рінен жақ сы! ә рі сұ лу, ә рі жас! –десті. Ал кә рі ақ қ улар балапанның алдында бастарын иді.
Балапан не болғ анын ө зі тү сінбей, ұ ялып басын қ анатының астына жасырды.

– Мен ұ сқ ынсыз балапан кезімде, мұ ндай бақ ытты кү нді арман еткен едім! –деді балапан.

Бұ л қ ойылымды келтіру барысында ә р адам тумысынан сұ лу екенін баса айтқ ымыз келеді.

• Қ айырымдылық акциясын ө ткізудің алғ ашқ ы кү ндері мектеп сайтына жә не қ абырғ ағ а акцияны ө ткізу мақ саты, оны ө ткізу себептері туралы нақ ты хабарландыруды орналастыруғ а болады;

• Сынып сағ аттарында акцияның қ алай ө тетіндігі, кімдерге сыйлық тар жиналатындығ ы туралы фильм кө рсетіледі;

• Балалармен бірге акцияғ а мұ ғ алімдер де қ атысады;

• Акция аяқ талғ аннан кейін оғ ан қ атысқ андардың барлығ ына алғ ыс білдіру маң ызды, акцияның жү ру барысы жә не нә тижелері туралы фильм, презентация немесе қ абырғ асуреттерін жасау.