💸 Как сделать бизнес проще, а карман толще?

Тот, кто работает в сфере услуг, знает — без ведения записи клиентов никуда. Мало того, что нужно видеть свое раписание, но и напоминать клиентам о визитах тоже. Проблема в том, что средняя цена по рынку за такой сервис — 800 руб/мес или почти 15 000 руб за год. И это минимальный функционал. Нашли самый бюджетный и оптимальный вариант: сервис VisitTime.
⚡️ Для новых пользователей первый месяц бесплатно. А далее 290 руб/мес, это в 3 раза дешевле аналогов. За эту цену доступен весь функционал: напоминание о визитах, чаевые, предоплаты, общение с клиентами, переносы записей и так далее.
✅ Уйма гибких настроек, которые помогут вам зарабатывать больше и забыть про чувство «что-то мне нужно было сделать».
Сомневаетесь? нажмите на текст, запустите чат-бота и убедитесь во всем сами!

Онтологиялық мәселелер. Құдай-субстанция-табиғат.

Спиноза болмыстың ең соң ғ ы себебi Қ ұ дайда деп есептейдi. “Қ ұ дай... барлық заттардың бiрiншi себебi жә не ө з-ө зiнiң себебi, ө з-ө зi арқ ылы танылады². Ол Қ ұ дайдың болмысын дә лелдеу ү шiн онтологиялық дә лелдемелер келтiредi. Бiрақ, ол Қ ұ дайғ а пантеистiк мағ на бередi, яғ ни оны бiздi қ оршағ ан табиғ атқ а тең ейдi. Олай болса, Қ ұ дай табиғ аттан тыс мә ң гiлiк ө мiр сү рiп жатқ ан рухани тұ лғ а емес, оны тек қ ана зерде (intelligere) арқ ылы ғ ана тү сiнуге болады.

Мұ ндай кө зқ арас сол кездегi Қ ұ дай жө нiндегi деистiк пiкiрлерге қ арсы болды. Егер деистер Қ ұ дай дү ниенiң ә ң алшақ тағ ы соң ғ ы себебi деп есептесе, Б.Спиноза ол дү ниенiң ең тiкелей жақ ын себебi деген тұ жырымғ а келедi.

Табиғ атпен тең елген Қ ұ дай сонымен қ атар субстанция ретiнде қ аралады. Егер Р.Декарт Дү ниенiң негiзiнде екi бiр-бiрiне тә уелсiз субстанция жатыр, ал олардың ү стiндегi Қ ұ дай екеуiн бiр-бiрiмен ү йлестiредi деген болса, Б.Спиноза Қ ұ дай мен субстанцияны бiр-бiрiмен қ осып, оларды табиғ атпен тең ейдi. Сондық тан, оның метафизикалық -онтологиялық негiзгi формуласы - ол Қ ұ дай, иә Субстанция, я Табиғ ат, ө йткенi оның бә рi - бiрегей. Табиғ аттың ө зi Қ ұ даймен тең болғ аннан кейiн, онда “Жаратушы² жә не “Жаратылғ ан² деген дiннiң негiзгi ұ ғ ымдары керек болмай қ алады. Субстанция, я Табиғ ат, Б.Спинозаның ойынша, -“озiне-ө зi себептi² (causa sui, - латын сө зi, - себеп ө зiнде). Онымен бiрегей Қ ұ дай ешқ андай жаратушылық қ асиеттерiмен танылмайды. Осығ ан орай, Б.Спиноза деизмнiң де негiзгi қ ағ идаларын терiске шығ арады, ө йткенi ол, аз да болса, Қ ұ дайдың алғ ашқ ы сатыдағ ы Дү ниенi жаратқ ан қ ызметiн мойындайды.

Табиғ аттан жоғ ары Дү ниенi жаратқ ан Қ ұ дай болмағ аннан кейiн, Қ ұ дайдың ө зi Табиғ атпен тең болғ ан соң, ол екi ұ ғ ымды пайдаланады. Ол “тудыратын табиғ ат² (natura naturans) жә не “тудырылғ ан табиғ ат² (natura naturata). Бiрiншi ұ ғ ым - ол интуитивтiк ой елегi арқ ылы тү сiнiлетiн табиғ ат. Екiншi ұ ғ ым - ол сезiмдiк бiлiм тудыратын бiздi жағ алай қ оршағ ан жеке заттар мен қ ұ былыстар.

Б.Спиноза ө зiнiң болмыс iлiмiнде Дү ниенiң бiрлiгiне аса кө п кө ң iл бө ледi. Оның негiзiнде бө лiнбейтiн субстанция жатыр. Ол шынайы - шексiз, абсолюттi ұ зақ тық. Болмыстың екiншi жағ ы бiр-бiрiнен бө лiнген, сезiм арқ ылы бiзге берiлген шектелген жеке заттар мен қ ұ былыстар. Жоғ арыда кө рсеткендей, бiрiншi екiншiнi тудырады. Егер субстанция мә ң гiлiк болса, жеке заттар уақ ыт шең берiнен шығ а алмайды, сол шең берде ө згередi, туады, қ ұ риды.

Б.Спиноза нақ тылы заттарды субстанцияның тудырғ ан “модустары² ретiнде қ арайды. Заттар-модустар арқ ылы субстанция ө з-ө зiн шектейдi. Ал шектеу дегеннiң ө зi - ол терiстеу (determinatio est negatio). Нақ тылы заттың шектелгенi оны басқ а заттардан бө ледi, ө зiне ғ ана тә н айырмашылығ ын тудырады. Сондық тан, ә р зат болмыста ө зiнiң орнын алады, ө йткенi, ол - сол зат, басқ а оғ ан толығ ынан ұ қ сас еш зат жоқ. Сонымен қ атар, ол бейболмыста, ө йткенi, басқ а жағ ынан алғ анда анық талмайды.

Субстанцияның модустарынан басқ а бiрнеше атрибуттары (қ асиеттерi) бар. Олар - созылу (extensio) жә не ойлау (cogitatio). Адам дү ниенi танығ анда оның осы қ асиеттерi арқ ылы нақ тылық қ а жете алады. Сонымен, Р.Декарттың екi субстанциясы Б.Спинозаның бiр субстанциясының екi негiзгi қ асиеттерiне айналады.

Ендi субстанцияның осы екi негiзгi қ асиеттерiне сипаттама берелiк. Сонымен, Б.Спиноза заттық тың негiзгi қ асиетiн созылудан, яғ ни, кең iстiктен кө рдi. Онда мынандай сұ рақ ойымызғ а келедi: осы айтылғ ан кең iстiкте саны шексiз болғ анымен неше-тү рлi шектелген заттар қ алай пайда болады? Оның негiзгi себебiн ойшыл қ озғ алыс пен тұ рақ тылық тан кө редi, ө йткенi, олардың бiр-бiрiне деген қ атынасы мен кө лемi нақ тылы шектелген заттарды қ ұ райды. Расында да, ә рбiр заттың кө лемi бар, ол бiр жағ ынан тұ рақ ты, екiншi жағ ынан ү немi қ озғ алыста. Яғ ни, қ озғ алыс пен тұ рақ тылық субстанцияның созылу қ асиетi мен нақ тылы шынайы ө мiрдегi заттардың арасындағ ы дә некер ретiнде қ аралады.

Субстанцияның келесi атрибуты - оның “шексiз ойлау қ абiлетiне² келер болсақ, ол бү кiл табиғ атқ а тә н нә рсе. Олай болса, Б.Спиноза бү кiл дү ниенi тiрi деп есептейдi. Мұ ндай кө зқ арасты гилозоизм (hileo- грек сө зi, -зат, zoo - тiрi) дейдi. Тек адам ғ ана емес, сонымен қ атар, барлық табиғ аттың заттары мен қ ұ былыстары ә р-тү рлi дең гейдегi тiршiлiкте, - дейдi ұ лы ойшыл.